Acem Borusu (Campsis Radicans)

Adını huni şeklindeki çiçeklerinden alan acem borusu, çok yıllık bir bitkidir. Çeşidine bağlı olarak turuncu, sarı ve kırmızı çiçeklere sahip olan bu bitkinin bakımı oldukça basittir. Botanikteki adı Campsis Radicans olan acem borusunun anavatanı ise Kuzey Amerika’nın büyük nehirlerinin yakınlarındaki bataklıklar ve alüvyon ormanlarıdır. 

Özellikleri

Acem borusu, hafifçe kıvrılan sürgünlerin yardımı sayesinde kendisini sabitleyen ve tırmanan bir bitkidir. Son derece hızlı biçimde büyüyen bu bitki sarmaşık benzeri yapışkan kökler oluşturur. Kendi ortamında 10 metreye kadar ulaşabilen bu bitki, iç mekânda bakımı yapıldığında ise en fazla 5 metreye kadar uzamaktadır. Yeşil yaprakları sonbahar ayında dökülmeden önce parlak sarı renge döner.

Temmuz ayından Eylül ayına kadar açan çiçekler genellikle 5 ila 7 santim uzunluğundadır ve zamanla trompet benzeri bir şekil alırlar. Sıra dışı çiçekleri ve güçlü renkleriyle egzotik bir görünüm sağlayan bu bitkinin ilk kez çiçek açması için ise dört ila beş yıl boyunca sabretmeniz gerekir.

Bakımı

Acem borusu bitkisinin bakımı kolay olmakla birlikte bazı noktalara dikkat etmenizi gerektirir. Bu bitkinin toprağının nem oranı daima tutarlı olmalıdır. Bunun yanı sıra yeterli besin maddesi ve doğru bir budamaya da ihtiyacı vardır. Özellikle sıcak yaz günlerinde sulanmasının aksatılmaması gerekir. 

Yalnızca yeni sürgünlerden çiçek açtığı için kış sonu ilkbahar başında budama yapılması gerekir. Kış aylarında ise kök bölgesindeki toprağı malçlama yaparak korumak gerekir.

Toprak Seçimi

Acem borusu doğal ortamında orman kenarlarındaki bataklık toprakta yaşar. Bu sebeple bitkiniz için uygun nemli bir alt tabaka seçmek gerekir. Bu bitki kuraklığa karşı fazla dayanıklı değildir ancak nemli topraktan hoşlanır. Buna karşın toprağın kalıcı olarak ıslatılmaması gerekir. İhtiyacı olan besinleri karşılamak adına, zengin bir substrat seçmek avantajlı olacaktır. Toprağın pH değerine özel dikkat göstermenize gerek yoktur. 

Saksı seçimi yaparken, kabın altında yeterli derecede drenaj deliklerinin bulunduğundan emin olmalısınız. Bunun yanı sıra mümkün mertebe humuslu toprak seçebilirsiniz. Bu sayeside besinler ve suyun depolanabilmesi mümkün olacaktır. 

Bitki için toprak ayarlaması yaparken, 3 ölçü torf, 1 ölçü arazi toprağı ve 1 ölçü iri taneli dere kumu formülünü de kullanabilirsiniz. Bunun yanı sıra saksı içindeki toprağın fazla ısınmasına engel olmak için, toprağın üst yüzeyine ponza taşı döşeyebilirsiniz.

Dikim

Acem borusu bitkisi için toprağınızı doğru şekilde ayarladıktan sonra, ekim işlemini ilkbahar aylarında yapmayı unutmamalısınız. Dikim yapmadan önce bitkinin kök topunu iyice sulamanız faydalı olacaktır. Yeterli bir dikim çukuru açtıktan sonra, köklere zarar vermeden bitkiyi dikkatlice yerleştirmelisiniz. 

Bitkiyi yerleştirdikten sonra toprakla kökleri kapatarak bastırabilir ve iyice sulayabilirsiniz. Eğer bitkinizi bahçeye ekmeyi planlıyorsanız, aralarında üç metrelik bir dikim mesafesi bırakmanız gerekir. Bahçedeki bitkinizin boyu iki metreye ulaştığında bir çubuk yardımıyla destekleyebilirsiniz. Destek olmadığı takdirde sürgünler rüzgar tarafından parçalanmaya çok müsaittir.

Işık

Acem borusu çiçeğinin saksısını mümkün olduğunda güneşli, sıcak ve rüzgardan korunaklı bir yere konumlandırmanız gerekir. Hassas bir bitki olmasından kaynaklı olarak, saksının koyulduğu yer daima korunaklı bir alan olmalıdır. Güneye bakan bir pencere önü, onun için idealdir. Bahçeye yapılan ekimde ise güneye bakan bir duvar kenarı onun için iyi olacaktır. Bununla birlikte çok gölge alanlarda bitki çiçek açmayacaktır. Yaz aylarında bitkinin aşırı sıcağa maruz kalmamasına dikkat edilmesi gerekir.

Sulama

Acem borusu bitkisi, uzun süreli olarak kuraklığı tolere edememektedir. Bu sebeple düzenli olarak sulanması gerekir. Sulama yapılırken, toprağın tamamının homojen biçimde ıslandığından emin olmanız gerekir. Topraktaki nemi uzun süre boyunca koruyabilmek adına malç tabakasıyla kaplamanız da faydalı olacaktır. Kış aylarında daha seyrek periyotlarda olsa da bitkiyi sulamayı unutmamalısınız.

Gübre

Eğer besin açısından zengin bir alt tabaka ve toprak kullanıyorsanız, acem borusu çiçeği gübre ihtiyacı duymayacaktır. İlkbahar ayları geldiğinde kompost sağlamanız, gelişim açısından yeterli olacaktır. Toprak vitamin ve mineral açısından ne kadar zenginse, gübreleme ihtiyacı da o kadar az olacaktır.

Besin takviyesi yaparken dikkat etmeniz gereken noktalardan biri ise azotlu gübrenin kullanılmaması gerektiğidir. Bu gübreler yalnızca yaprak büyümesini desteklediği için bitkinin çiçek açmasını engelleyecektir.

Budama

Acem borusu bitkisinin çiçekleri her zaman yeni sürgünlerde çıkmaktadır. Bu sebeple, bitkinin büyüme dönemine girmeden önce budanması gerekir. Şubat sonlarında ve Mart ayının başları budama için ideal zamanlardır. Çiçeklenmeyi teşvik etmek istiyorsanız budamanın çok derin yapılması gerekir. Çok sayıda yeni sürgünün dolayısıyla yeni çiçeğin oluşması için önceki yılın tüm sürgünlerini kökten kesebilirsiniz. Ana sürgünden çıkan tüm yan sürgünleri 3, 4 göze kadar kökten kesmek yeterli olacaktır. Bunun yanı sıra kış aylarında zarar görmüş ve ölmüş sürgünleri de budamak gerekir.

Çoğaltılması

Acem borusu çiçeğini farklı yöntemlerle çoğaltmanız mümkündür. Bu bitkiyi tohumla, çelikle ve kök sürgünleriyle fidanlarına ayırarak çoğaltabilirsiniz.

Yaz boyunca yeni sürgünlerden açan çiçeklerdeki tohumları kullanarak, çoğaltma yapmanız mümkündür. Bu çiçeklerdeki tohumları bahçede güneş gören yerlere serpmeniz yeterli olacaktır. İlkbahar aylarında bu tohumlar çiçeklenmeye başlayacaktır. Tohumların çimlenmesi kış üşümesi yaşamalarıyla doğrudan bağlantılıdır. Eğer kış üşümesi yaşamamışlarsa tohumları nemli perlitle poşet içerisinde buzdolabına koyabilirsiniz. Bir aylık bekleme yeterli olacaktır.

Çelik yöntemiyle çoğaltma işlemini ise Mayıs ayının ortasından Ağustos ayının başına kadar yapabilirsiniz. 15 ila 20 santim uzunluğundaki sağlıklı dallardan aldığını çeliklerin alt yapraklarını temizlemelisiniz. Dalda yalnızca en üstteki yaprakların kalması yeterli olacaktır. Nemli toprağın içerisine 4, 5 santim alt kısmı toprağın içinde kalacak şekilde dikerek, yeni bitkilere kavuşabilirsiniz. Bu işlemin ardından yeni bitkisi sulamamanız gerekir. Dalı toprağa ektiğinizde, hafifçe bastırabilirsiniz. Yeni bitkinizi şeffaf bir poşete koymak da köklerin tutma şansını artıracaktır. Yeni bitkiyi doğrudan güneş almayan ancak aydınlık bir ortamda bekletmelisiniz. Nemli bir ortamda kalan yeni bitki, köklenmeye başlayacaktır. Bu yöntemde her gün poşeti açarak birkaç saat havalandırma yapmanız gerekir. Toprak kuruduysa hafif bir sulama da faydalı olacaktır. Köklenme işlemi birkaç ay sürebilir. Köklenme tamamlandığında bitkiyi poşetten çıkarabilirsiniz.

Son olarak acem borusu bitkinin çevresinde oluşan fidanları sonbaharın ortasında ya da kış aylarının sonunda sökerek farklı bir yere ekebilirsiniz.