Altın çanak çiçeği, bir diğer adıyla forsythia çiçeği olarak da bilinir. Aslında bir çalı türüdür. İlkbahar ayında dalları tamamen sarı çiçeklere bürünür. Peyzaj açısından harika bir seçenektir. Bu cins, oleaceae (Zeytingiller) familyasının Forsythia intermedia türüdür. Forsythia cinsinin esasen 11 türü vardır. Bu türlerin tamamı kış aylarında yapraklarını döker. İlkbahar aylarında ise çok dallı çalı biçimde sarı çiçekler açar. Yaprakları çıkmadan önce çiçek veren bu bitkinin yapraklarının şekli ve rengi ise kültivarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Kimi kültivarlarında düz yeşil, kimilerinde sarımsı yeşil, kiminde gümüşi yeşil, alacalı, yeşil ve sarı karışık renkleri görmeniz mümkündür. Yapraklarının kenarları da kültivara bağlı olarak düz ya da dişli olabilir.
Altın Çanak Çiçeği Özellikleri
- Forsythia cinsinin yalnızca birkaç türü ve bunlara bağlı hibritleriyle kültüvarları küçük süs ağacı olarak ve çit bitkisi olarak kullanılır. En meşhuru ise Forsythia intermedia isimli hibrittir.
- Forsythia intermedia, sarkık dallı Forsythia suspensa ve yeşil dallı Forsythia viridissima arasındaki melezlemeden üretilmiştir. Bu bitkiyi biz altın çanak olarak biliyoruz. Dik ve yay şeklindeki dallarla gelişim gösterir. Optimum şartlarda 4 metreye kadar uzayan bu bitki, hızlı bir gelişim gösterir.
- Altın çanak çiçeği, çit bitkisi ve sınırlama için kullanıma uygun türlerden biridir.
- Kış soğuklarına eksi 35 dereceye kadar dayanıklı bu bitki, Türkiye'nin hemen hemen her yerinde yetiştirilebilir.
Altın Çanak Çiçeği Türleri
Altın çanak çiçeğinin en yaygın bulunan üç farklı türü ise şu şekildedir;
- Forsythia intermedia ‘Sunrise': Diğer türlere göre daha küçük ve derli topludur. Genellikle 1,5 metreye kadar uzar ve 1 metrekarelik alan kaplar.
- Forsythia intermedia ‘Meadowlark': Bu tür optimum şartlar sağlandığında 3 metreye kadar yükselecektir.
- Forsythia intermedia ‘Nothern Gold': Yaygın bir diğer tür olan Nothern Gold, 2 ila 2,5 metre arasında boylanır.
Altın Çanak Çiçeği Bakımı
İlk defa altın çanak ediyorsanız, ilkbahar ve kış mevsiminin başlarını tercih etmelisiniz. Dikim yaparken, bitkinin boyunu dikkate almalısınız. Altın çanak çiçeği bakımı oldukça kolay olan bitkilerden biridir. Bahçenizde çok az bir bakımla dahi gelişecektir. Bakımı konusunda en çok dikkat etmeniz gereken konu budamadır.
Işık ve Sıcaklık
Altın çanak çiçeği tam gün güneş altında olmayı severler. Bununla birlikte çok sıcak bir iklimde taşıyorsanız yarı gölge ya da doğu cephe benzeri bir konumlandırma daha iyi olacaktır.
Toprak
Altın çanak çiçeği genel olarak toprak seçen bir bitki değildir. Yalnızca süzek olan topraklarda daha gür ve sağlıklı biçimde gelişir. Killi toprağa da tolerans gösterirler. Bahçenizde toprak ne olursa olsun, süzek bir toprak sağlamanız yeterli olacaktır.
Sulama
Bu çalılar orta dereceli nemli olan toprakta çok iyi gelişirler. Aynı zamanda susuzluğa karşı da son derece dayanıklıdırlar. Eğer çok sıcak bir yerde yaşıyorsanız, uzun ve kurak geçen dönemlerde ara sıra sulamanız yeterli olacaktır.
Gübreleme
Altın çanak çiçeği için bir yaşına gelene kadar ve sağlıklı bir görünüm elde edene kadar gübrelememelisiniz. Bundan sonra gübre kullanmanız da şart değildir. Ancak ilkbahar ve yaz aylarındaki gelişme döneminde ayda bir ya d iki sefer çalının tabanına bir fincan granül gübre serpebilirsiniz.
Budama
Altın çanak bitkisinin budama zamanı ilkbahar mevsiminde çiçeklenme sonrasıdır. Bu dönemde yapılan budama, sonraki yıllardaki çiçeklenmeye zarar vermez. Yanlış zamanlarda yapılan budamalar, çiçeklenmeyi etkiler. Örneğin, sonbaharda yan dalları budarsanız, sonraki ilkbahar ayında çiçeklenme olmayacaktır.
İlkbahar mevsiminde yapacağınız budama sonrasında kök sürgün dallar, yaz mevsiminde yeni yan dallar geliştirir. Bu yan dallar da sonraki ilkbaharda bolca çiçek verir.
İlkbahar mevsiminde bazı güçsüz görünen dalları tam dipten kesin. Bu sayede yeni sürgünler çok daha kuvvetli şekilde gelişecektir. Doğru bir şekilde budama yaparsanız altın çanak bitkiniz hem yaşlanmayacaktır hem de her ilkbaharda verimli bir şekilde çiçek verecektir.
Altın Çanak Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?
Altın çanak çiçeği çoğaltmak istiyorsanız birkaç farklı yöntem kullanabilirsiniz. Bunlardan en kolayı ise basit daldırmadır. İlkbahar mevsiminin başında, toprağa yakın, esnek bir dalı kırmadan toprağa hafifçe gömmelisiniz. Rüzgar benzeri bir durumda çıkmaması için toprağın üstüne ağır bir taş koymalısınız. Bu dal birkaç ay içerisinde iyice kök salacaktır. Köklere zarar vermeden bu dalı topraktan çıkarın ve ana bitkiden keserek istediğiniz yere dikebilirsiniz.
Kış mevsiminin başında, bitki uyurken tam olgun dal çelikleriyle de çoğaltma yapılabilir. Bu yöntemi kullanacaksanız çelik almak için yaprakların tamamının dökülmesini beklemelisiniz. Tam olgunlaşmış olan sağlıklı dalların uç kısımlarından 10-15 santim arasında parçalar almalısınız. Aldığınız bu parçalarda en azından 4 boğum olması gerekir. Çelikleri süzek bir toprak içerisinde, üçte ikisi gömülü kalacak şekilde dikmelisiniz. Çeliklerin devamlı olarak açık hava kalması önemlidir. İlkbahar mevsimi geldiğinde çelikler köklenerek yapraklanacaktır. Bu dönemde esas yerlerine dikebilirsiniz.
Bunun yanı sıra ilkbahar mevsiminde çiçeklenme sonrasında budadığınız dalları da çoğaltma işlemi için kullanabilirsiniz. İlk bir ay boyunca bu çelikleri susuz bırakmamalısınız. Bununla birlikte kış aylarında çelikle çoğaltma işlemi başarı açısından daha iyi olacaktır.
Altınçanak (Forsythia)
