Ülkemizde de yer alan bir kültivar oluşturan Fuchsia ‘Gartenmeister Bonstedt’ alt türü, Arap küpesi çiçeği denildiğinde en yaygın bilinen türlerden birisidir. Bu türün bronz ile yeşil karışımı mor damarlara sahip yaprakları yer alır. Sıcak havaya ve güneşe aşırı derecede dayanıklıdır.
Ülkemizde Onagraceae familyası üyelerinden biri olan Fuschia cinsi içerisindeki Fuchsia triphylla olarak bilinen tür Arap küpesi çiçeği şeklinde adlandırılır. Halk arasında mercan küpelisi olarak da bilinen bu çiçeğin İngilizce dilindeki karşılığı ise hanımeli küpelisi( honeysuckle fuchsia) şeklindedir. Çok süslü görüntülü ve bir bahçe sarmaşığı olan hanımeli ile benzer bir yapısı vardır.
Arap Küpesi Çiçeği Özellikleri
- Arap küpesi çok fazla büyümeden orta boy bir çalı tarzına sahip olur.
- İklim özelliklerine göre kışın soğuk havalarda yazın ise çok sıcak havalarda yaprak dökebilir. Örneğin, Akdeniz ikliminde yazın başından sonbahara kadar yapraksız kalırken, kış mevsiminde ise yaprakları açarak çok güzel çiçekler verir.
- Saf türlerde 7 m gibi bir boya dahi ulaşabilir.
- Gelişimi çok hızlıdır ve çiçekleri çok fazla açarken mercan rengi ve somon renginin tonlarında çiçekler görülür. Ayrıca toprak hava sıcaklığı ve susuzluk gibi koşullara göre çiçek renkleri değişebilir.
- Kış mevsiminde -6 dereceye kadar dayanabilir.
- Yaygın bir kültivar olan Fuchsia triphylla ‘Gartenmeister Bonstedt’ Ege Bölgesi’nde çiçekçilerde çok fazla satılmaktadır.
- Fuchsia ‘Thalia’ olarak adlandırılan kültivar ise yaprakları düz yeşil ve boyu genellikle 60 cm gibi bir özelliğe sahip olurken, kışın -4 santigrat dereceye dayanabilir.
- Arap küpesi çiçeği anavatan olarak Orta Amerika ve Karayip Adaları’ndan gelir. Bu ülkelerde dağlık bölgelerde yetişir.
- Sürekli çiçek açan bir bahçe süs bitkisi olarak kullanılabileceği gibi evlerde hafif esintili ve güneşli pencere önlerinde de yetişebilir.
Arap Küpesi Çiçeği Bakımı
İklim özellikleri, dayanıklılık ve yetişmesindeki istediği özene bağlı olarak bu çiçeğin bakımında dikkat etmeniz gereken noktaları bu bölümde inceleyebilirsiniz.
Işık
Uygun bir iklime sahip olan bahçeler içerisinde gayet uyumlu bir şekilde yetişen Arap küpesi çiçeği dayanıklı bir bitki olarak gelişimini zor koşullar altında dahi sürdürebilir. Işık açısından özellikle Orta Amerika ana vatanlı bir bitki olduğu için güneşten hoşlanan bir türdür. Hatta ılıman Akdeniz iklimi güneşi altında çok güzel çiçekler açabilir.
Toprak
Bahçelerde pek fazla toprak seçmeden yetişirken, sadece ağır killi toprak gelişmesini biraz engelleyebilir. Bu tarz bir toprakta iyi bir çapalama sonrası dere kumu, saman ve bir miktar gübre karıştırmak toprağı güçlendirecektir. Saksılarda ise iyi bir karışım için 1 ölçü arazi toprağı ile 1 ölçü iri taneli dere kumu içine 4 ölçü torf toprak karıştırmak gayet doğru olacaktır.
Sulama
Toprağın kurumaya başlaması ile hafif sulama gerçekleştirilmesi, bu bitki için gayet yeterli olacaktır. Ancak susuzluğa dayanıklı olsa da sulamanın ihmal edilmemesi ve toprağın kurumasını beklemeden nemlendirilmesi önemlidir. Çünkü aksi takdirde gelişimi durabilir.
Gübreleme
Yetiştiği toprak iyi olduğunda gübre istemese de yine de bahçelerde de kuş gübresi ile besleme gerçekleştirilebilir. Saksı yetiştiriciliğinde ise her ay sadece 1 defa genel amaçlı bitki besini vermek katkı sağlayacaktır.
Budama
Zaten bodur bir tür olduğu için ve genellikle yapraklarında solma ve çürüme göstermediği için pek fazla budama ihtiyacı hissetmez.
Arap Küpesi Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?
Arap küpesi çoğaltılırken tercih edilecek en güçlü yöntemlerden birisi çelik yönteminin kullanılmasıdır. Bu noktada da isterseniz tepe çeliği isterseniz yarı olgun dal çeliği yöntemini tercih edebilirsiniz. Ancak her iki yöntemde de bu bitkinin çoğaltılması epey emek ister ve dikkatli davranmak önemlidir. Çoğaltma yöntemlerinin mutlak bir şekilde ilkbahar mevsiminde havalar henüz ısınmadan önce yapılması gerekir.
Eğer tepe çeliği yöntemini kullanacaksanız, mutlak bir şekilde adımlara dikkat ederek öncelikle bitkinin sağlıklı olduğu doğru iklim gözetilmelidir. Çelik alınması için gece serin saatlerde ya da sabahın erken saatlerinde çok fazla uzun olmayan bir dal alınarak, gübresiz ve temiz bir toprakta dikim yapılmalıdır. Ardından yaklaşık 1,5-2 ay köklenme ile yeni saksıya alma tercih edilmelidir. Eğer yarı olgun dal çeliği yöntemini kullanıyorsanız, yine aynı mevsimde yapraklı dallardan alınan çelikler çoğaltılmalıdır.
Kökten ayırma vasıtası ile çoğaltma elde etmek istiyorsanız, çok dip noktadan toprağın altından ortaya çıkan sürgün dallar bulunur. İlkbaharın ilk günlerinde toprağı biraz kazdığınızda bitkinin kökleri zarar görmeden bu köklerden birer parça alarak yine dal çeliğinde olduğu gibi toprak içerisinde köklendirmeniz ve yeni bitki elde etmeniz gerekir.
Arap Küpesi Çiçeği Hastalıkları ve Zararlıları
Hastalık ve zararlılar ile çok fazla karşılaşmayan bu bitkide özellikle sulamanın dikkatli ve düzenli şekilde yapılması, çiçeğin uzun ömürlü ve sağlıklı olmasına yardımcı olur. Sağlıksız topraklarda ise bitlenme ve kök çürümesi görülebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Arap küpesi çiçeği hakkında merak ettiğiniz önemli soruların kısaca cevaplarını bu bölümde yanıtlamaya çalıştık.
Anavatanı Brezilya olmak ile birlikte bu çiçek Türkiye’de de ılıman iklimli bölgelerde yetiştirilebilir. Örnek olarak ülkemizde Didim gibi Akdeniz iklimi görülen ve Ege iklimine sahip bölgelerde çok keyifli yetişmektedir.
Çalı tarzında uzun ömürlü bir bitki çeşidi olduğu için çoğalması için tohum yöntemi kullanılmaz. Çoğaltma açısından çelik yöntemi veya kökten ayırma gibi yöntemler denenebilir.
Kökleri sağlam bir şekilde toprağa tutunan Arap küpesi, yıllar boyunca yaşamını sürdürür. Evlerde saksı içerisinde çok uzun yıllar boyunca yaşamaya devam eder.