Atatürk Çiçeği (Euphorbia pulcherrima)

Poinsettia, Noel Çiçeği, Kış Gülü, Noel Yıldızı veya Meksika Alev Yaprağı olarak da bilinen Atatürk çiçeği, Euphorbiaceae ailesinin üyesi olup çok yıllık çalılar veya küçük ağaçların bir türü olarak geçmektedir. Poinsettia, çoğunlukla güney Guatemala’dan Meksika’ya kadar olan Orta Amerika bölgelerinde yetişmektedir. Atatürk çiçeği bitkisi aralık ayının doğum çiçeği olarak da anılmaktadır. Bu yazımızda Atatürk çiçeği nedir, bakımı nasıl yapılır ve nasıl çoğaltılır gibi merak ettiğiniz bütün soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

Atatürk Çiçeği Nedir?

Atatürk çiçeği olarak bilinen poinsettia bitkisinin anavatanı Meksika ve Orta Amerika bölgeleri olup sütleğengiller ailesinin bir üyesi olan bu çiçeğin kırmızı, sarı, mor ve birçok farklı renkte çeşidi bulunmaktadır. Peki ülkemizde bu çiçeğe neden Atatürk çiçeği denmektedir? Poinsettia bitkisi ülkemizde Mustafa Kemal Atatürk tarafından sevilmesi, yetiştirilmesi ve özen gösterilmesi nedeniyle Atatürk çiçeği olarak bilinmektedir. Ayrıca koyu kırmızı yaprakları nedeni ile Hristiyanlar tarafından özellikle Noel’de süsleme amacıyla en fazla kullanılan bu çiçek aynı zamanda Noel yıldızı olarak da isimlendirilmektedir. Diğer kullanılmakta olan adını ise Meksika’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne getirip orada yaygınlaşmasını yardımcı olan bitki bilimci Roberts Poinset’in soy ismi Poinsettia’dan almaktadır.

Atatürk çiçeği, Türkiye’de birçok evde bulabileceğiniz, popüler iç mekân bitkilerinden biridir. Bilimsel adı olan Euphorbia, Latincede ‘en güzel’ anlamına gelir.

Bu çiçekler uzun yıllar boyunca Meksika’da mor boya yapmak ve kozmetik için kullanılmıştır. Günümüzde Meksika’da bu bitki, Noel kutlamalarında büyük bir rol oynar.

Bu bitki, tam çiçek açtıklarında nemli yerleri ve ortalama sıcaklıkları tercih ederler. Bu dönemde bitkileri soğuktan ve ısı kaynaklarından korumak gerekir. İlkbahar aylarından sonbahar aylarına kadar, tam güneş altında olmayı severler. Kış aylarında ise dolaylı ışıkla aydınlanan yerleri tercih ederler.

Atatürk çiçeklerinin zehirli olduğuna dair kimi söylentiler bulunsa da, bu bitki insanlar için herhangi bir toksik etkiye yol açmaz. Bununla birlikte yaprakları evcil hayvanlar için sindirim sorunlarına yol açabilir.

Atatürk Çiçeğinin Özellikleri

Bu bitki kuru tropikal ormanlarda vahşi olarak bulunabilir. Vahşi türlerin çoğu Pasifik Okyanusuna yakın sarp yamaçlarda ve vadilerde yetişir. Bu bitkinin günümüzde 100’den fazla farklı çeşidi vardır. Doğal ortamlarında 4,5 metreye kadar ulaşabilirler. Bu çiçekler, lateks adı verilen beyaz bir özsu üretirler. Bu öz, geçmişte Meksika’da ateş tedavisinde kullanılmıştır.

Bu bitkiler, 8 ila 16 santim arasında değişen koyu yeşil yapraklara sahiptir. Renkli yaprakları genellikle çiçeklerle karıştırılır. Bunlar aslında bürgü adı verilen özel yapraklardır. Bu bürgüler çeşitlerine bağlı olarak pembe, turuncu, yeşil, beyaz gibi renklere sahip olabilir. Bu bitkilerin çiçek açması ve renklerini değiştirmesi için uzun süre karanlıkta kalması gerekir. Çiçekleri, yaprak demetlerinin ortasında büyüyen, küçük ve sarı yapıdadır.

Ilıman iklim şartlarında ve açık havada bakımı seven bu çiçek, kimyasal müdahale olmaması sonucunda boyu genellikle beş metreye kadar uzayabilmektedir. Atatürk çiçeğinin yaprakları uzun ve sivri uçlu bir yapıya sahiptir, renkleri ise koyu yeşildir. Çanak olan yapraklar genellikle çiçek olarak sanılmaktadır ve renkleri kırmızı, pembe ya da beyaz gibi farklı çeşitlere sahiptir. Atatürk çiçeğinin orta kısmında ise küme halinde sarı çiçekleri vardır. Kırmız yapraklı çeşidin çiçek sanılması üzerine Noel Yıldızı adını almıştır fakat çiçek rengi küçük ve sarıdır.Bu kusursuz bitki, bakımı zor gibi görünse de püf noktalarına özen gösterildiğinde uzun süre yaşamına devam edebilmektedir. Atatürk çiçeği evlerinize, bahçelerinize ve balkonlarınıza estetik bir görünüm kazandırmaktadır.

Atatürk Çiçeği Bakımı

Atatürk çiçeklerini memnun etmek oldukça zordur. Bu bitkiler her yıl kış aylarında çiçek açarlar. Bu çiçekleri uzun süre boyunca canlı tutmak, çokça dikkat gerektirir. Atatürk çiçekleri bol sabır ve özen isterler.

Uzun süreler boyunca tam güneş ışığı alan bitkiler dinç ve sağlıklı olacaklardır. Onlara bol ışık verdiğiniz sürece, yaprakları parlak yeşil kalacaktır. Bu bitkileri evlerin güneş alan herhangi bir yerine yerleştirebilirsiniz. Kış aylarında ise parlak ancak dolaylı ışığı tercih ederler.

Atatürk çiçeğini parlak, dolaylı ışıkta, yaklaşık 13-15°C oda sıcaklığında ve çok fazla rüzgar almayan bir yerde yetiştirmeniz gerekir. Düzgün bir biçimde sulama rutinine ihtiyaç duyar. Bu rutin sulama işlemini yapmak için toprağın yüzeyinin kurumaya başlamasını beklemeniz uygun olacaktır. Atatürk çiçeği nemini artırmak ve renkli çanak yaprakların daha uzun süre en iyi biçimde görünmesini sağlamak için düzenli şekilde buğulanmaya gerek duymaktadır. Ayrıca yılbaşından sonra domates gübresi gibi yüksek potasyumlu sıvı gübreyle ayda bir kere olmak üzere besleyebilirsiniz.

Atatürk çiçeği yaz boyunca iç mekânlarda sorunsuz bir şekilde yetiştirilebilir. Bununla birlikte balkonlarda da rahatlıkla bakılabilir. Önemli olan Atatürk çiçeğinin özellikle öğlen saatlerinde doğrudan güneş ışığından korunabileceği, aydınlık bir yere konmasıdır. Optimum düzeyde dallanma sağlamak için, ağustos ayına kadar her ay gövde uçları budanabilir.

Atatürk Çiçeği Bakımı Nasıl Yapılır?

Atatürk çiçeği nedir ve nasıl yetiştirilir artık biliyorsunuz. Peki Atatürk çiçeğinin bakımı en iyi şekilde nasıl yapılır sorusunun cevabına odaklanalım. İlk olarak Atatürk çiçeğini satın alma aşamasında iyi durumda olduğundan ve hiçbir yaprağının sararmamış olduğundan emin olmanız gerekmektedir. Çünkü Atatürk çiçeğinin yapraklarının solması çok soğuk şartlarda muhafaza edildiklerinin bir işareti olabilir. Bir kapının yanında veya marketin girişinde satılmakta olan bir Atatürk çiçeğini sürekli cereyan altında olduğu için tercih etmemelisiniz. Bu bitkiler büyük ihtimal uzun zaman dayanmazlar. Aynı şekilde satın aldıktan sonra eve giderken düzgün şekilde muhafaza edilmesine de özen göstermeniz gerekir; hassas yapraklarının fazla soğuk havaya maruz kalmaması gerekmektedir. Atatürk çiçeğini arabada kesinlikle uzun zaman bırakmamalısınız; çünkü ortam sıcaklığı hızla düşebilir ve Atatürk çiçeği olumsuz etkilenebilir.

Sonbahar aylarında, yaşadığınız iklime bağlı olarak bitkiyi soğuktan korumak için iç mekâna taşımak daha iyi olacaktır. Çiçeklenmeyi teşvik etmek için bitkiye her gece yaklaşık 14 saat karanlık sağlanmalıdır.

Bu bitkilerin en güzel yanlarından biri çiçeklerini uzun sürelere kadar koruyabiliyor olmalıdır. Gün boyunca 18 ila 23 derece arasındaki sıcaklıklarda mutlu olurlar. Geceleri ise 15 derece sıcaklıklar onlar için idealdir. Bununla birlikte hava akımına da ihtiyaç duyarlar. Bitkiyi kış aylarında pencere pervazına koymak kötü bir fikirdir. Soğuk hava yapraklarına dokunabileceğinden, zarar görebilir ve erken yaprak düşürebilirler.

Atatürk Çiçeği Toprak ve Saksı Seçimi

Atatürk çiçeklerini dikmek için tınlı ve iyi drenaja sahip, torf bakımından zengin toprak tercih edilmelidir. Toprağın pH değerinin 5,5 ila 6,5 arasında olması bu bitkiler için idealdir. Çiçeğin dikileceği saksının drenaj delikleri mutlaka açık olmalıdır.

Atatürk çiçeğini ilkbahar aylarından itibaren düzenli olarak gübrelemek gerekir. Bu bitki, her iki ya da üç haftada bir kez, yarı yarıya seyreltilmiş bir ev bitkisi gübresi ile beslenebilir. Çiçeklenme döneminde ise bitkiyi gübreden uzak tutmakta fayda vardır.

Atatürk çiçeğinin saksısını ara sıra değiştirmek de olumlu sonuç verecektir. Saksı değiştirmek için en iyi zaman, ilkbahar aylarıdır. İyi drenaja sahip saksı; taze ve iyi drene olan bir toprak ile doldurulmalıdır. Yeni saksı mevcut olana oranla yaklaşık 5 santim daha büyük olmalıdır. Saksı değişimi yapmadan önce bitkinin tüm sağlıksız kökleri kesilmeli ve iyice sulanmalıdır.

Atatürk Çiçeğini Sulama

Atatürk çiçeği yetiştirirken rutin bir sulama işlemi oluşturmak oldukça önemlidir. Kış döneminde hafta bir defa, yaz döneminde ise haftada iki defa sulama işlemi yapmanız en ideal rutin sulama uygulaması olacaktır. Atatürk Çiçeğinde fazla sulama Kışın süresince Atatürk çiçeğine verilecek suyun ortam sıcaklığında olması da oldukça önemlidir. Aksi bir durumda soğuk suyla sulama işlemi yapıldığında bitki köklerinde donma yaşanabilir. Kış dönemlerinde olduğu gibi yaz dönemlerinde de benzer biçimde soğuk su verilmemelidir. Sulama işleminde bitkinin toprağının ıslanması yeterli olacaktır. Sulama uygulaması sırasında suyun alttan süzülecek miktarda sulanması ve su birikintisi oluşması mantar vb. bitki hastalıklarının oluşmasına neden olabilir. Bu tip olumsuz durumlar ise çiçeğin yaprak döküp ölmesi, solması ve kökten çürümesi gibi sonuçları doğurur. Bu nedenle sulama işlemini belirtildiği şekilde ve ölçüde yaptığınız takdirde çiçeğinizin gelişimini artırabilirsiniz.

Atatürk çiçekleri, nemi ve bol suyu çok severler. Buna karşın, aşırı sulama yapıldığı takdirde kök çürümesine neden olabileceği unutulmamalıdır. Kökleri suya boğmaktan ve kurutmaktan kaçınmak gerekir.

Bu bitkilerin mutlu olması için doğru nem dengesinin bulunması gerekir. Sulamalar arasında her zaman bitkinin ve toprağının kontrol edilmesi olumlu olacaktır. Sararan ya da düşen yapraklar fark edilirse, bitkinin yanlış sulandığına dair bir işaret olabilir.

Saksınızın boyutuna bağlı olarak sulama sıklığı değişkenlik gösterebilir. Eğer bitkiniz küçük bir saksıda yetişiyorsa, daha hızlı kuruyacaktır. Bu sebeple büyük bir saksıya ekilen bitkilere göre daha fazla sulama ister. Genel olarak, toprak gözle görülür bir şekilde kurumuşsa, bitkinizin suya ihtiyacı vardır.

Çiçeklenme dönemlerinde bu bitkiler daha fazla nem isterler. Nemli bir ortam sağlamak için nemlendirici kullanılabilir. Bunun yanı sıra düzenli olarak su fısfıslamakta nem oranını arttıracaktır. İlkbahar aylarında bitkinizi güneşli bir yere yerleştirmeniz ve düzenli olarak sulamanız yeterli olacaktır.

Atatürk Çiçeğinin Büyüme Ortamı Nasıl Olmalıdır?

Atatürk çiçeği büyüme ortamının ortalama olarak minimum 10 derece maksimum 19 derecede tutulması gereken oldukça narin bir bitkidir. Yüksek sıcaklığı pek fazla sevmediği için sıcak bir oda koşulunda konumlandırıldığı zaman yaprakları küser ve dökülme gibi problemler başlayabilir. Dolayısı ile Atatürk çiçeğini ne çok soğuk ne de çok sıcak ortamda büyütmeniz gerekir. Bu bitki için en sağlıklı tercih hafif serin veya ılık ortamlar olacaktır. Ayrıca Atatürk çiçeği direkt güneş ışığını almayı da sevmez ancak dolaylı olarak bol ışık alan ortamlarda hızla gelişebilir. Bu sebeple bitkinizi hafif serin ama direkt güneş ışığına maruz kalmayan pencerelerin iç pervazlarına konumlandırabilirsiniz.

Atatürk Çiçeği Güneş Işığını Nasıl Almalıdır?

Havadar, ışık alan ve gölge alanları seven Atatürk çiçeğinin yapraklarının kızarması ve olgunlaşması için Eylül ayı itibari ile ortalama olarak 12 ile 15 saat arasında tamamen karanlık bir alanda bakılması gerekmektedir. Yapay ışık, güneş vb. diğer bütün aydınlatmalar çiçeğin büyümesini, gelişmesini ve renk vermesini olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu metot çiçek tomurcuklarını gösterene dek devam ettirilmeli ve sonrasında doğal ortam ışığına geri getirilmelidir. Atatürk çiçeği bakımı esnasında ışık oldukça önem taşır. Bu bitkiler özellikle güneş ışığını ve sıcağını pek fazla sevmez.

Atatürk Çiçeği Nasıl Tekrardan Canlandırılır?

Atatürk çiçeğini, tekrardan çiçeklendirmek basit değildir fakat ona emek vermeye hazırsanız şu talimatları özenli bir şekilde yapabilirsiniz. İlk olarak nisan ayı döneminde Atatürk çiçeğini yaklaşık 10 cm’ye kadar budama işlemi yapıp, yaklaşık 13°C’lik bir sıcaklıkta bir süre için muhafaza etmeniz gerekir. Bu işlemin ardından mayıs ayının başlangıcında taze, turba içermeyen, balçık bazlı kompost bulunduran ve içinde olduğu saksıdan daha büyük bir saksıyla yer değiştirmelisiniz. Sonrasında oda sıcaklığı 18°C’yi geçmeyen, doğrudan güneş ışığı almayan, hava akımı olmayan bir yerde muhafaza etmeniz gerekmektedir. Atatürk çiçeği, günler kısalmaya başladığı dönemde çiçek açma sürecine girer. Bu süreç aralık ayında doğal olarak gerçekleşir, fakat yılbaşına kadar çiçeklenmeyi sağlayabilmek için kasım ayından itibaren çiçeğinizi her gün 12 saat süresince karanlık bir dolaba yerleştirerek kısa gün uzunluğunu yaşatmanız gerekir. Atatürk çiçeğinin çiçek açmaya başladığı dönemde, en uzun süre en düzgün biçimde görünmesine yardımcı olmak için her gün buğulamalısınız.

Atatürk Çiçeği Bakımında Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar Nelerdir?

Atatürk Çiçeği Nasıl Çoğaltılır

Bu bitkileri çoğaltmak oldukça kolaydır. Çoğaltmak için kullanılan en etkili yöntem ise, gövde kesimleridir. Kış aylarında çiçek açan eski sapların çoğaltılması önerilmemektedir. Bunun yerine sağlıklı ve taze saplar kullanılmalıdır. Kesmeden önce yeni gövdelerin en az 10 santim olduğundan emin olunmalıdır. Bitki sağlıklı çelikler ürettiği zaman, iki ya da üç olgun yaprağı olan bir sap seçilmelidir. Keskin ve steril bir bıçak kullanarak 7 ila 10 santimlik bir sap kesilmelidir. Kök gelişimini desteklemek için köklendirme hormonu kullanılabilir. İyi drenaj sağlanmış toprağı olan bir saksıya kesimler dikkatlice ekilmelidir. Nemli bir ortam sağlamak ve kesimlerin solmasını engellemek için şeffaf bir plastik torbayla kapatılmalıdır. Bebek bitkiniz, pencere pervazına yerleştirilebilir.

Eğer bebek bitkinize bol miktarda güneş ışığı sağlarsanız, 3 ya da 4 hafta içerisinde kararlı bir kök sistemi gelişecektir. Bebek bitki sonbahara kadar dışarıda tutulabilir. Sıcaklıklar düşmeye başladığında ise içeri alınmalı ve çiçeklenmeyi desteklemek için uzun süreler karanlıkta tutulmalıdır.

Atatürk Çiçeğinin Budanması

Atatürk çiçeği için en uygun budama zamanı bahar aylarıyla birlikte yapraklarını dökmeye başladığı süreçtir. Mayıs ayında çatal gövde üzerinde bulunan cansız ya da zayıflamış yapraklar temizlenmelidir.

Yaşlı ve zayıf dalların topraktan itibaren 15 santim mesafede kesilmesi tavsiye edilir. Bu çiçek budanmadığı takdirde, ölü ve zayıf dallar genç dalları da etkileyecektir. Bitkiyi sık sık kontrol ederek, genç ve taze dalların daha fazla hava ve ışık almasına yardım edecek şekilde budama yapılmalıdır.

Atatürk Çiçeğinin Zararlıları

Atatürk Çiçeğini en çok etkileyen zararlıların başında yaprak bitleri ve örümcek akarları gelmektedir. Bu zararlılar bitkinize dadanırsa, kısa sürede yapraklar dökülmeye başlayacaktır. Zaman zaman büyüteçle bitki kontrol edilebilir. Eğer bu zararlılardan biri bitkinize dadanmışsa, ilaç kullanmanız gerekecektir.

Yaz sıcaklarında ise Atatürk çiçeklerinde külleme hastalığı görülebilir. Bu sebeple önlem almak ve geceleri bulunduğu yeri ıslak bırakmamak gerekir. Bitkinin sulamasının sabah ile öğle arasında yapılması tavsiye edilir. Eğer küllenme hastalığı bulaşmışsa ve aldığınız önlemlere rağmen düzelmemişse uygun bir ilaç edinerek kullanmak gerekir.