Atlas çiçeği, esasen farklı bazı kaktüs türlerinden üretilmiş binlerce kültivar ve hibrite verilen isimdir. Bu bitki Türkiye’de zaman zaman atlas kaktüsü ve orkide kaktüsü gibi isimlerle de bilinir. Cactaceae (Kaktüsgiller) familyasının üyesi olan epiphyllum cinsinin esas türleri; ağaç üzerinde yaşayan (epifit) tropik ormanlara ait bitkilerdir.
Atlas çiçeği çeşitlerini oluşturmakta kullanılan esas türlerin hepsi birbirine çok benzer. Bu bitkilerden üretilen atlas çiçeği türleri de birbirine fazlasıyla benzerler. Bu nedenle birbirinden ayırmak oldukça zordur. Bu kadar çok hibrit ve kültivar üretilmesinin nedeni ise çiçeklerinin çok güzel olmasıdır. Atlas çiçeği renkleri sarı, kırmızı, turuncu, mor, pembe gibi çok farklıdır. Ayrıca çok büyük çiçeklerdir ve son derece hoş görünürler. Özellikle kaktüs meraklıları tarafından çok sevilen bir bitkidir.
Atlas Çiçeği Özellikleri
- Atlas çiçeği türlerinin ortaya çıktığı doğal türlerin anavatanı Kuzey Amerika kıtasının güneyindeki tropikal ve alt tropikal iklimlerdir. Bu Meksika ve güney bölgesi geçiş iklimi hâkimdir.
- Atlas çiçeği türlerinin tamamı orman kaktüsüdür. Bu kaktüsler ağaçların üzerinde yetişir yani epifittirler. Ancak orman zemininde toprakta da yaşayabilirler. Bu durumda ağaçlara yaslanırlar ve metrelerce büyüyebilirler.
- Yapraksız bir gövdeleri vardır. Dalları yaprağa benzer şekilde ince ve yassıdır. Bu nedenle sık sık yılbaşı kaktüsüyle de karıştırılır. Bu dallar uzun şeritler halinde gelişir. Saksıda bakıldığında 90 santime kadar uzayabilirler.
- Büyük bir saksıda, doğru toprakta yetiştirildiği takdirde kökleri kuvvetlenecektir. Bu sayede dibinden kuvvetli sürgünler verir. Böylesi bir durumda boyu 2 metreyi bulacaktır.
- Bu çiçeğin gelişim göstermesi için ısı ve ışık şartları önemlidir. Dışarıda yetiştirirseniz, ilkbahar gelir gelmez gelişmeye başlar. Sonbaharda hava çok soğuyana kadar da gelişimi devam eder.
- Kış aylarında eksi 6 derece soğuklara dayanabilir. Fakat bu havalarda yıpranırlar. Kış aylarındaki soğuk havalarda dışarıda bırakmamalısınız. Yıpranmaları halinde ilkbahardaki gelişme döneminde öncelikle bu durumu telafi ederler. Bu da çiçek açmalarını engeller. Akdeniz’de kıyı kesiminde güneye bakan bir cephede kışı dışarıda da atlatabilir.
Atlas Kaktüsü Çiçeklenmesi
Atlas kaktüsü türlerinin çiçekleri son derece iri ve gösterişlidir. Bu nedenle yaygın olarak yetiştirilen kaktüslerden biridir. Kimi kültivarlarının çiçekleri gece saatlerinde açar. Bu çiçekler sabaha kadar solacaktır. En iyi atlas çiçeği türleri ise gündüz açan ve çiçekleri birkaç gün boyunca dayananlardır. Çiçeklenme zamanları hibrit ve kültivarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Çoğunlukla ilkbahar mevsiminin ikinci yarısıyla yaz başı arasında çiçek açarlar. Bazı atlas çiçeği türleri ise kış sonu, sonbahar ve yaz ortasında açarlar.
Kış mevsiminde yaşayacakları üşüme, çiçek açmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte kış mevsiminde havanın en azından 3 derecenin üstünde, 10 derecenin ise altında olması gerekir. Bu sıcaklıklarda ne kadar uzun süre boyunca kalırsa, o kadar iyi olacaktır. Bununla birlikte bu kış üşüme sürecinin kesintisiz olmasına da gerek yoktur. Tüm kış boyunca ne kadar üşüme yaşarsa çiçeklenmesi o kadar verimli olur.
Atlas Çiçeği Bakımı
Atlas çiçeği bakımı oldukça kolaydır. Yalnızca sulama ve kış üşümesi gibi birkaç noktaya dikkat etmeniz gerekir.
Işık
Atlas çiçeği türleri, tüm gün boyunca güneşe ve doğrudan güneşe uyum sağlarlar. Bununla birlikte yarı gölge alanlarda çok daha iyi gelişirler ve görünümleri daha güzel olur. Kış mevsiminde daha fazla güneş almaları iyi olacaktır. Yaz aylarında ise yarı gölge bir noktada konumlandırmalısınız. Bu dönemde filtreli bir şekilde de güneş alabilirler. Ancak saksının güneş yüzünden çok ısınmasına engel olmalısınız. Islak toprakta böylesi bir ısı almaları, kökleri hızlıca çürütecektir.
Toprak
Saksı seçiminizi köklere göre yapmamalısınız. Saksının bitkiyi taşıyacak şekilde olması gerekir. Toprak olarak ise basit bir karışım yeterli olur. 2 ölçü torfa, 1 ölçü ponza taşı ve 1 ölçü iri taneli dere kumu karıştırmanız yeterlidir. Bu toprak, gelişmesi açısından gerekli havadarlığı ve süzekliği sağlar.
Sulama
Sıcak dönemlerde, gece saatlerinde sulama yapmalısınız. Gece sıcaklığının 22 derecenin üzerinde olduğu yerlerde sulamaya dikkat edilmelidir. Hatalı sulama uygulamaları dip kısımları ve kökleri çürütecektir. Toprak kupkuru kaldığı zamanlarda, saksının en kenarından sulama yapılmalıdır. Sulamayı yavaş yavaş yapın ancak bol miktarda kullanın. Bunun yanı sıra gece saatlerinde toprağa su gelmeyecek biçimde su fısfıslamalısınız. Yalnız bu noktada su fısfıslama işini yalnızca gece saatlerinde yapmalısınız. Sulamada saksının drenaj deliklerinden su çıktığını görmelisiniz. Gece saatlerinde ise 20 derecenin altında bir serinlik varsa, yaz aylarında herhangi bir tehlike olmayacaktır. Serin zamanlarda toprak kuruduğu zaman yine bolca suyla sulama yapılmalıdır.
Gübreleme
Atlas kaktüsü için gübreleme işlemini yalnızca ilkbahar aylarında yapmalısınız. Bu dönemde yaklaşık 20 günde bir defa genel amaçlı bitki besini verebilirsiniz. Bunun yerine kaktüslere özel bitki besini de uygundur. Şişenin üzerinde tavsiye edilen dozajın yarısını vermelisiniz. Yaz mevsiminin sonunda da bir defa kullanmanız iyi olacaktır.
Atlas Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?
Atlas çiçeği çoğaltılması oldukça kolaydır. Bu işlemi nisan ayından ağustos ayının sonuna kadar istediğiniz zaman yapabilirsiniz.
Atlas çiçeği çoğaltma işleminde çok keskin ve steril bıçaklar kullanmalısınız. Bu bıçakla 8 santimlik çelikler alabilirsiniz. Aldığınız çelikleri üç, dört gün boyunca rüzgârlı bir ortamda beklettikten sonra ekebilirsiniz. Ekeceğiniz toprak için basit bir karışım hazırlamanız köklenmeyi hızlandıracaktır. Bir ölçü torf, bir ölçü iri taneli dere kumu ve bir ölçü kullanılmamış kuru çay yeterli olacaktır. Bu karışıma aldığınız çelikleri tek tek dikmelisiniz. Diktikten sonra sulama yapın ve açık havada, az güneş alan bir yerde bekletin. Bu çelikleri iki, üç günde bir kez sulamanız yeterli olur. Toprak karışımına kattığınız çay, hem çürümeleri engeller hem de gelişimi hızlandırır. Atlas çiçeği fidesi, yaklaşık 6 haftanın sonunda kalıcı saksısına almak için yeterince gelişecektir. Bir saksıya yaklaşık 3 tane çeliği yan yana dikmelisiniz. Bunu yaparken, köklerindeki toprağı arındırmamaya dikkat etmelisiniz.
Sık Sorulan Sorular
Atlas kaktüsüyle ilgili olarak sık sorulan sorular ve yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Atlas kaktüsünün binlerce kültivarı ve hibriti vardır. Her bir türünün kendine ait çiçeklenme zamanı vardır. Kimisi sonbaharda kimi kış sonunda kimi ise yaz ortasında çiçek açabilir. Ancak genellikle ilkbahar aylarının ortasıyla yaz başı arasında çiçeklenirler.
Atlas kaktüsü yaz aylarında açık havada durmalıdır. Kış aylarında ise özellikle hava sıfır derecenin altına düşünüyorsa iç mekâna taşınmalıdır. Bununla birlikte tam güneşe uyum gösterse de yarı gölge alanlarda çok daha verimli bir şekilde gelişirler.
Tohumdan ekilen atlas kaktüsünün çiçeklenmesi 5 yılı bulabilir. Çelik aldığınız kaktüs ise türüne bağlı olarak bir sene sonra çiçeklenebilir. Çiçeklenmesi en fazla 3 yıl sürecektir.
Atlas kaktüsü evde de kolaylıkla yetişebilen bir bitkidir. Yarı gölge ve havadar bir balkonda çok daha verimli bir şekilde gelişecektir. Kış aylarında ise hava soğukluğu sıfırın altına iniyorsa iç mekâna alınması gerekir.
Atlas kaktüsü ve yılbaşı kaktüsü benzer şekillerdeki dallara sahip olduğu için zaman zaman karıştırılır. Buna karşın yılbaşı kaktüsünde dallar boğum boğumdur ve ardı ardına dizilidir. Atlas çiçeğinde ise dal tek parça halinde gelişir.
Atlas Çiçeği (Epiphyllum)
