Aynısafa Bitkisi – Calendula Officinalis

Orta boyutta çiçeklere sahip olarak genellikle sarı ve turuncu renklerde papatya açan Calendula officinalis bitkisi, ülkemizde portakal nergisi veya aynısafa bitkisi gibi isimlere sahiptir. Asteraceae familyası yani Papatyagiller ailesi dahilinde bulunan bu cins, Avrupa kıtası menşeli olmak ile birlikte kıtanın Güney kesimlerinde yetişir. Genel olarak da süs bitkisi amaçlı olarak yetiştirilir.

Aynısafa Bitkisi Özellikleri

• Çiçekleri göz önüne alındığında aynısafa, aslında sabit olarak bir papatya şeklinde adlandırılamaz. Çünkü bazı çeşitleri katmerli veya yalın kat açabilen olmak ile birlikte farklı nesillerde çiçek renkleri de değişir.
• Çiçeklerden alınan tohumların ekilmesi ile birlikte her oluşan yeni bitki farklı renklerde yani tamamen turuncu, tamamen sarı veya soluk sarı gibi değişen çiçekler açabilir.
• Çiçeklerde orta nokta genellikle siyah tarzında olmak ile birlikte nadiren az koyu veya yapraklar ile aynı renk olabilir.
• Günümüzde aynısafa bitkisi birçok kültivar ile geliştirilmiş ve farklı nesiller elde edilmiştir.
• Yetişme şartlarına bağlı olarak bulunduğu bölgenin iklimi ve mevsime göre boyu 15-30 cm arasında değişebilir. Yetiştiği bu boy kış mevsiminde de aynı şekilde devam eder. İyi sulandığında ise özellikle Akdeniz ikliminde 60 cm gibi bir boyuta ulaşabilir.
• Çiçek açma işlemi ise bitkinin hangi bölgede ve hangi iklimde ekildiğine göre değişir. Örneğin, Akdeniz ikliminde Ekim sonunda ekildiğinde Kasım başından itibaren kışın ve ilkbaharda hatta yazın çiçek gösterir. İç Anadolu’da soğuk bölgelerde ise ilkbaharda ekildiğinde sonbahar soğuklarının artacağı günlere kadar çiçekli kalabilir.
• Çiçekler hızlı bir şekilde tohum oluşturur ve çiçek solana kadar tohumlar olgunlaşırken, çevreye dökülen tohumlar ile birlikte de bir süre sonrasında yeni bitkiler yetişir.
• Bahçe süs bitkisi olarak çok sık kullanılmak ile birlikte çok uzun bir süre çiçek açar ve rengarenk bir görüntü ortaya koyar.
• Kesme çiçek olarak 1980’li yıllara kadar çok su kullanılmıştır. Fakat akşamları çiçeklerini kapattığı için sonrasında vazgeçilmiştir.
• Aynısafa bitkisi günümüzde bir gıda olarak da salatalar gibi tariflerde ve bitki çaylarında kullanılırken, aynı zamanda safran yerine sarı renk elde etmek için de kullanılır.
• Kış mevsiminde Akdeniz’de hafif don olaylarına dayanıklılık gösterirken -5 derece gibi soğuklara dayanabilir. Don olaylarını atlattıklarında baharın girişi ardından yeniden gelişebilirler.

Aynısafa Bitkisi Bakımı

Keyifli renkleri ve dayanıklı yapısıyla aynısafa birçok farklı bölgemizde yetiştirilebilecek ve çok özel bir bitki çeşididir. Ancak aynısafa yetiştiriciliği yapılırken birçok bakım noktasına özen göstermek gerekir.

Işık

Bu bitkinin yetiştiriciliğinde en önemli noktalardan birisi yaz sıcaklarına dikkat etmektir. Çünkü çok şiddetli yaz sıcakları ile arası olmamak ile birlikte kuraklığa dayanamaz. Ancak yine de buna rağmen ülkemizde Akdeniz ikliminde çok kuvvetli ve sağlıklı bir şekilde yetişir. Hatta bu bölgede yazın başına kadar çiçek açmaya devam ederken, yazın sert sıcaklarında durumu kötüleşir.

2 yıl gibi bir ömrü bulunsa da eğer yaz sıcağında durumları çok kötüleşirse, bitkilerin sökülmesi uygun olacaktır. Işık konusunda özellikle aynısafa güneşten hoşlanan bir bitki türü olarak bilinmelidir. Bazı bölgelerde “güneş güzeli” veya “Suzi” gibi isimlere de sahip olan bu bitkinin karanlık ve yağışlı havalarda özellikle de akşam saatlerinde kapandığı unutulmamalıdır.

Toprak

Çoğaltma işlemi genellikle tohumla yapılmak ile birlikte tohumların ekileceği toprağa da dikkat etmek büyük fayda sağlar. Kullanılacak toprağın drenajı kuvvetli olması gerekirken, çok fazla da toprak seçiciliği olmayan bir bitki çeşididir. Seçilen yetiştirme konumunun güneş alan ve yarı gölge olması ve toprak pH oranının 4,5-8,5 aralığında olması da büyük fayda sağlar.

Sulama

Akdeniz ikliminde yetişmesi üzerinden anlaşabileceği üzere nemli toprağı seven bir bitki çeşididir. Bu açıdan toprağın hafif nemli bir şekilde korunması için de düzenli sulama yapmak önemlidir. Sulama yapılırken, aşırı güneş gören saatlerde değil serin saatlerde su verilmesi gerekir. Toprak kurumadan özellikle sıcak günlerde bitkiyi doyuracak oranda su verilmelidir.

Budama

Sağlıklı ve sürekli bir şekilde çiçek açan bir bitki istiyorsanız, çiçekler solmaya başladığında, solan çiçekler hemen budanmalıdır. Düzenli bir şekilde dalların kontrol edilmesi ile de çiçek vermeyen ve filiz göstermeyen dalların budanması fayda sağlar. Bu sayede güzel görünümlü olduğu kadar çiçek açmayı kesmeyen bir bitki elde edilir.

Aynısafa Bitkisi Nasıl Çoğaltılır?

Türkiye’de aynısafa bitkisi nerede yetişir sorusu için neredeyse ülkenin tamamından bahsetmek mümkündür. Çünkü her bölgenin iklimine, hava koşullarına ve ısı koşullarına göre farklı mevsim dönemlerinde ve ay aralıklarında çiçek açarak çok güzel bir görsellik ortaya koyabilir. Bitkinin yetiştirilmesinde de en önemli ihtiyaçlardan birisi elbette ki bitkiden düzenli bir şekilde elde edilen tohumlar olacaktır.

Aynısafa bitkisi tohumu yetişmiş bitkilerde çiçekler açmaya başladıktan sonra çok hızlı bir şekilde gelişmeye başlar. Çiçekler solmaya başladığında da tohumlar olgunlaşırken, bu tohumlar hızlı bir şekilde toprağa dökülür ve çevreye dökülen tohumlar yeni bitkiler ortaya çıkarır. Ancak siz bu tohumları toplayarak kendi imkanlarınız ile yeni bitkiler elde edebilirsiniz. Zira bu bitkide kendi tohumları ile sürekli bir şekilde yeni bitkiler elde edilir. Üstelik toplanan tohumlar yıllarca muhafaza edilerek, sonraki yıllarda da kullanılabilir.

Tohumdan ekme yapılırken karasal bölgelerde kış sonunda gece serinliğinin vurması ile yazın problem yaşamadan sonbaharda kışa girişe kadar çiçeklenmeye devam eder. Bu süreçte yeniden toplanan tohumlar da kışın sonunda ekildiğinde yeni bir mevsim çiçeklenme elde edilir.

Tohumların ekilmesi için minimum günlük 4 saat güneş gören bir konum seçilerek, toprak güzelce çapalanmalı ve hafif gübre ve su verilerek hazır hale getirilmelidir. 1 ay bekleyen toprağa tohumlar gömülmeden sadece kabartılan toprağa serpilerek ve sulama yapılarak ekme işlemi tamamlanabilir. Yaklaşık 10 gün gibi bir süre içerisinde çimlenen bitkilerde 4-5 yaprağa ulaşan fideler arasında ortalama 20 cm mesafe bırakılarak, sökülen fidelerde başka bir noktada tekrar dikilerek birçok yeni bitki elde edilebilir.

Aynısafa Bitkisi Hastalıkları ve Zararlıları

Yaz ve sonbahar aylarında özellikle kuraklık ile mücadele eden bu bitki aynı zamanda tırtıllar ve beyaz sinekler için çekici gelir. Ayrıca toprak parazitleri yani nematodlar da bitkiye zarar verebileceği için bu parazitlerin hoşlanmadığı türler seçilerek ekim yapılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Calendula officinalis ile ilgili birçok önemli sorunun cevabına bu noktada ulaşabilirsiniz.