Bezelye (Pisum sativum), baklagiller (Fabaceae) familyasına ait, hem insanlar hem de hayvanlar için önemli bir besin kaynağı olan bir bitki türüdür. Bezelye, taze olarak tüketildiğinde veya kurutulduğunda tüketilir. Dünya geneline yayılmış bir üretimi bulunur.
Özellikleri
Bezelye (Pisum sativum), genellikle 30 ila 80 cm yüksekliğindeki tüylü bir yıllık bitki olarak tanımlanır. Bitkinin yaprakları bileşik, sarmal ve parçalıdır. Çiçekleri beyaz veya mor renkte olup kelebek şeklindedir. Bezelye meyvesi bir baklagildir ve genellikle içinde 6 ila 9 yuva bulunan bir baklagil kapsülüdür. Her yuvada birkaç yuvarlak, tane bulunur.
Tarihi
Bezelyenin tarihi, M.Ö. 8000 ila 9000 yıllarına kadar uzanır. Bu bitki, Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerinde ilk kez yetiştirilmeye başlandı ve zamanla Asya, Avrupa ve Amerika’ya yayıldı. Bezelye, antik Roma ve Yunan dönemlerinde önemli bir besin kaynağı olarak kabul ediliyordu ve Orta Çağ’da Avrupa’da popüler hale geldi.
Besin Değeri
Bezelye, sağlıklı bir beslenme için önemli olan bir dizi vitamin ve mineral içerir. Bu besinler arasında C vitamini, A vitamini, K vitamini, folik asit, demir, potasyum ve lif bulunur. Ayrıca, bezelye düşük yağ içeriğine sahip olup protein açısından zengindir.
Sağlığa Faydaları
Bezelye, sağlığa bir dizi fayda sunar. Yüksek lif içeriği sindirim sağlığını desteklerken, düşük kalorili bir seçenek olması kilo kontrolünü kolaylaştırabilir. Ayrıca, bezelye folik asit içerdiği için hamilelik sırasında annenin ve bebeğin sağlığını desteklemek için önemlidir. Ayrıca, bezelye tüketimi kan basıncını düzenleyebilir ve kalp sağlığını olumlu yönde etkileyebilir. (Lütfen doktorunuza danışınız)
Yetiştirilmesi
Bezelye, serin ve nemli iklimlerde en iyi şekilde yetişir. Tohumlar genellikle doğrudan toprağa ekilir ve bitkiler ilkbahar veya sonbahar dönemlerinde hasat edilir. Bezelyenin yetiştirilmesi sırasında dikkat edilmesi gereken faktörler arasında toprak hazırlığı, sulama, gübreleme ve zararlılara karşı koruma yer alır.
Endüstriyel Kullanımı
Bezelye, gıda endüstrisinde konserveler, dondurulmuş sebzeler, kurutulmuş bezelye unu ve diğer ürünler için kullanılır. Ayrıca, hayvan yemi olarak da yaygın bir kullanıma sahiptir. Tıbbi olarak, bezelye ekstraktları bazı sağlık sorunlarının tedavisinde ve bitkisel ilaçlarda kullanılabilir.
