Bonsai saksısı seçmek, oldukça zor bir konudur. Bu yazıda bonsai saksıları arasından seçim yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiğinden ve bonsai saksı önerilerinden bahsetmek istiyorum. Bonsai tarihçesinde de belirttiğim gibi bon-sai iki kelimenin birleşmesiyle oluşmuştur; saksı ve ağaç. Buradan, bonsaide saksının önemini kavramak mümkündür. Her ağaç belki saksıda yetiştirilebilir ama bonsailere özel saksılar kullanılmadığı sürece o ağaç bonsai statüsünde olmaz. Örnek olarak benim şu an yetiştirmeye çalıştığım, eğitim saksısı içinde büyüyen ağaçlarımı verebilirim.

Bonsai tarihi; Çin’deki seramik geçmişi ile kökten bağlantılı durumdadır. Bonsailer için üretilen ve geleneksel hale gelmiş özel seramik saksılar, bonsai sanatınn da temelini oluşturur. Bonsai için kullanacağınız saksının karakteristik özelliklerine, estetiğine bakmak durumundasınız. 2000 yıl kadar önce Çin’deki sanatçılar; kilin yüksek ısıya (900-1100 santigrat) maruz bırakılmasıyla elde edilen saksılara, ağaçları belirli bir kompozisyonu ifade edecek şekilde koymanın onları daha iyi göstereceğini anlamış olmalılar. Bu noktadan sonra ise bu ağaçlar sadece saksıda duran sıradan ağaçlar değil, birer sanat eserine dönüşmüşler.

Bonsai sanatı Avrupa kıtasında yayılmaya başladığında ise, başta İngiltere olmak üzere birçok Avrupa ülkesindeki amatör sanatçılar, kendi seramik saksılarını deneye yanıla yapmaya başladı. 70’lerin başına gelindiğinde ise bu saksılar artık güzel sanatlar eğitimi gören profesyonel kişiler tarafından yapılmaya, her birinde farklı estetik detaylar sunulmaya başlandı. Bonsai sanatının kendisiyle birlikte gelişen bonsai saksıları sanatı da ayrı bir sanat dalı haline gelmiştir.

Bonsai Saksıları Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bonsai saksısı seçmenin de bu sanatın her alanında olduğu gibi kuralları bulunur. Bu kurallar, hem estetik hem de ağacın sağlığı için önemli, mutlaka dikkat edilmesi gereken standartlardır. Bonsai saksısı seçiminde dikkat edilmesi gereken dört önemli nokta bulunur;

• Saksı boyutu: Büyük ağaçlara, daha büyük saksılar.
• Saksı şekli: Oval, kare, derin vb. gibi şekiller.
• Saksının stili: Süslü ve düz, minimalist saksı stilleri var.
• Saksının rengi: Mavi, kırmızı vb. gibi renklerde, ağacınızın stiline ve yaprak renklerine göre seçim yapmanız gerekir.

Kısaca değinmek gerekirse, saksınızın genel uzunluğunun, ağacınızın uzunluğuyla bağlantılı olması gerektiğini belirtmek gerekir. Mesela ağacınız 50 cm. uzunluğundaysa, saksınızın da yaklaşık 25-30 cm. kadar olması gerekir. Tabii burada bu kuralları kırmak, farklı stillerde bonsai yetiştirmek tamamen size kalmış bir durum. Yine aynı şekilde ağacınızın gövdesi ne kadar kalınsa, saksınızın da o kadar derin olması beklenir.

Bonsai’de Saksı Olmazsa Olmaz mıdır?

Evet. Yazının başında da belirttiğim gibi bonsai‘nin temelinde saksı bulunur. Dolayısıyla saksı seçimi yaparken ağacınızın stiline, karakterine ve yapısına dikkat etmeniz gerekir. Narin ağaçları kaba saksılara koymak yerine daha narin ve zarif saksılara koymak, kaba görünümlü iri ağaçlarınızı da daha iri, ağır saksılara koymak oldukça estetik bir görünüm sağlayacaktır. Fakat yine de belirtmek gerekiyor; farklı tarzlara sahip sanatçılar, bu kuralları yıkabiliyor ve herkes kendi tarzını oluşturabiliyor. Siz saksı seçiminde kendinizi biraz daha serbest bırakın ve özgür olun.