Son zamanlarda hem çevremde hem de internette birçok kişinin, bu soruyla bana geldiğine şahit oluyorum. Evde izolasyon durumunda olduğumuz şu günlerde çok başınıza gelmiyor olsa da tatile gittiğinizde ağaçlarınızı susuz bırakabiliyorsunuz. Şunu da eklemek gerekir; şimdi herkes evde kendini izole ettiği için, bir bonsai öldürme nedeni de çok fazla sulamak olarak karşımıza çıkıyor. Canınız her sıkıldığında bonsainizi suladığınızı, bu günlerde ağacınızın her suladığınızda yeni sürgünler vermesini bekleyebilir, bunu her gün her gün tekrarlayarak kökleri, dolayısıyla ağacınızı öldürebilirsiniz. Sulama dışından da bonsaileri öldürmenin onlarca yolu var doğal olarak. Mesela tropikal iklime alışkın bir ağacı soğukta balkonda bırakmış olabilirsiniz ya da rüzgara, esintiye, soğuk ve sıcak değişimlerine ihtiyacı olan bir tür ağacınızı kaloriferin tam dibinde konumlandırdınız. Bu şekilde sayabileceğimiz çok sebep var bir bonsainin ölmesi için. Bu yazıda daha çok bu tip ölüm işaretlerinin ve önüne nasıl geçebileceğinizin üzerinde durmak istiyorum. Haydi başlayalım!

Ağacınızın Ölmeye Başladığında Verdiği Sinyaller

Ağacınız, ölmeye başladığında size birkaç sinyal gönderir. Bazen tek bir dalı hızlıca kurutur, bazen de kabukta ya da yapraklarda renk değişimi yaşanır. Sonuçta ağacınız bir gecede ölmeyecektir, dolayısıyla bu sinyalleri dikkatle izlemeniz gerekir. Böylece bonsainizi hayatta tutacak adımları da atabilirsiniz.

Bonsailerde Solma

Ağacınız tabii ki iklime ve mevsimlere bağlı doğal sebeplerden yapraklarını soldurabilir. Dolayısıyla her solma ağacınızın ölmeye başladığının habercisi değildir. Doğal sebepler dışında kalan hızlı solmalar ise, mutlaka takip etmeniz gereken bir sinyal olabilir. Solmaları, özellikle ani ağaç solmaları gibi durumları asla es geçmeyin.

Ardıç gibi iğne yapraklı ağaçlarda yaprakların inanılmaz güzel yeşilliğinin yavaş yavaş sarıya çalan bir renge doğru kaydığını görebilirsiniz. Bu kayma devam ederse en sonunda yapraklar sarı ve kahverengi olarak değişecek, donuk bir görünüm ortaya çıkacaktır. Ardıç gibi iğne yapraklı türlerde bu solmanın sebebi yeterince güneş alamamasından, iç mekanda olmasından ve yeteri kadar su alamamasından da kaynaklanabilir. Bu tip dallarda sararma gördüğünüzde bu çok sulamanızın ve köklerin sürekli su içerisinde kalarak çürümeye başladığının da habercisi olabilir. Çok anlaşılmaz bir paragraf oldu belki ama sulama, güneş ve mekan gibi konularda bonsainizi memnun etmeniz gerekiyor, bunu kısaca bilmekte fayda var.

Ardıç ve benzeri ağaçlar dışında Karaağaç gibi yaprak döken ağaçlar da bazı sebeplerden solma yaşayabilir. Bunun en önemli nedeni, öğleden sonra kendisini gösteren yakıcı güneştir. Bu aslında solma değil yaprak yanması olarak adlandırılabilir. Yine yaprak döken ağaçlarda da solma için en önemli sebep yanlış sulamadır.

Güçsüz Dallar ve Yeşillikler

Bonsainizin ölmeye başladığının en büyük işaretlerinden birisi de sert olmasını beklediğiniz dalların ve yaprak diplerinin kırılgan yani gevrek olmasıdır. Yumuşak olması gereken dallar çok kırılgansa ya da kırılgan olmaması gereken dallar çok gevrekse bu bir ölmeye başlama sinyalidir. Tetikte olmalısınız. İğne yapraklı ağaçlarda bunun en net sebebi sulamada yapılan hatalardır. Siz bonsai sulama ile alakalı önerilerin bulunduğu yazıyı bir kontrol edin derim. Yaprak döken ağaçlarda dallarda güçsüzleşme, yaprakların solmasının ardından görülecektir. Bunun da sonrasında yaprakların tutunacak yeri kalmadığında dökülmesi görülecektir. Yaprak döken ağaçlarınızda sonbahar mevsimi dışında bu yapraklar dökülüyorsa, sulama gibi konularda yanlış yapıyor olabilirsiniz.

Bonsainizin Hayatta Olup Olmadığını Kontrol Etmek

Ağacınız renk değiştirmeye başladıysa ya da çok çabuk kuruyarak kırılgan hale geldiyse, bileklerinden nabız kontrolü yapmanın vakti gelmiş demektir. Ağacınızın hayatta olup olmadığını kontrol etmek için yapabileceğiniz çok basit işlemler var. Özel bir şeye de ihtiyacınız yok.

Tırnak Testi

Ağacınızda bu tip sinyaller aldıysanız, ağacınızın biraz daha üzerine düşmeniz gerekecek. Ağacınızın bir dalının ya da tamamının ölüp ölmediğini anlamak için tırnağınızı o dala biraz batırmalı, kahverengi alanın altında yeşil kısım olup olmadığına bakmalısınız. Eğer yeşil renge ulaştıysanız, o dal hayatta demektir. Sevinebilirsiniz. Bir dalı kontrol ediyorsanız önce dalın ucundan kazımaya başlayın, orada yeşil alanı bulamadıysanız, dalın ağaca doğru olan kısımlarından tekrar deneyin. Bazen ağaçlar uç kısımdan kurumaya başlayabiliyor, dolayısıyla bazı yerleri hayatta olabilir.

Ölü Dalların Özellikleri

Ağacınızın tamamı değil de bir kısmının ölmüş olması, bir avantaja çevirebileceğiniz bir durumdur. Bonsai’de ölü dallar ağacınıza daha karakteristik bir görünüm kazandırabileceğiniz özellikte dallar haline gelebilir. Genellikle ardıçlarda karşımıza çıkan deadwood adı verilen ölü dalların kompozisyona katılması, en ünlü bonsailerde estetiği sağlayan elemanlardır.

Sonuç

Bonsai ağacınızın bir kısmı ölmüş olsa da bu her şeyin bittiği anlamına gelmez. Gerekli sinyalleri ağacınız size vereceği için erken teşhis gerçekten hayat kurtarabilir ve hatta bonsainize ayrı bir görünüm katabilir. Yapmanız gereken tek şey bonsai bakımı için kendinizi daha da geliştirmek ve sulama, gübreleme, konumlandırma gibi konulara hakim olmak. Umarım bu yazıda ağacınızın ölmesi ve bu ölümün önüne geçmek için yapmanız gerekenleri sağlıklı aktarabilmişimdir.