Cennet kuşu bitkisi; benzersiz bir görünüme sahip olan ve tropikal bitkiler arasında en fazla bilinen türler arasında yer alır. Bitkiye bu isim aynı isme sahip olan tropikal bir kuş türüne benzerliği nedeniyle verilmiştir. strelitziaceae familyasına ait olan bu bitkinin en tanınmış türü ise Strelitzia reginea olarak bilinmektedir. Ülkemizde ise cennet kuşu bitkisi; starliçe, turna gagası, papağan çiçeği gibi isimlerle de anılmaktadır.
Cennet kuşu bitkisinin Strelitzia nicolai türü, ofis starliçesi olarak da bilinmektedir ve son yıllarda büyük salonlarda ve ofislerde yaygın olarak bakılmaktadır.
Çok hızlı biçimde büyüyen bu bitki, yaz mevsimini dışarda geçirmesi halinde daha sağlıklı biçimde büyür. Kış aylarının sonu ve ilkbaharın başlarında açan çiçekleri, ideal şartlarda yılın diğer zamanlarında da tomurcuklanabilir. Bitkinin geniş yapraklarının boyu 30 santim civarındadır. Bakımı zahmetsiz sayılabilecek olan cennet kuşu bitkisi kediler ve köpekler için toksiktir.
Bakımı
İç mekânlarda ideal şartlar sağlansa dahi bu bitkinin en büyük dezavantajı boyudur. Bitkinin boyu 1,5 ila 2 metreye kadar ulaşabilmektedir. Bunun yanı sıra çiçek açmadan önce 3 ila 5 yıl aralığında olgunlaşması gerekir. Sıcak bir iklimde yaşıyorsanız bitkiyi bahçenize de ekebilirsiniz. Bahçede kendi kendine büyüyebilecek olan bitkinin çiçekleri oldukça göz alıcıdır.
Bitkiyi evde başarılı bir şekilde yetiştirmek için sıcaklık, aydınlık ve konum gibi konulara dikkat etmek gerekir. Doğrudan güneş ışığı alan, parlak bir ortamda düzenli sulama ve ısıyla bitkinin gelişimi oldukça başarılı olacaktır. Bunun yanı sıra bitkiyi büyüme dönemi olan ilkbahar mevsiminin başında organik gübreyle beslemek gerekir. Büyüme döneminde her hafta besin ilavesi yapmak, bitkinin gelişmesi için önemlidir. Hayatta kalma başarısını artırmak için cennet kuşu bitkisini sıcak yaz aylarında dışarı taşıyabilir, kışın ise içeri alabilirsiniz. Bu sebeple saksı seçiminin de buna uygun olarak yapılması gerekir.
Toprak
Cennet kuşu bitkisi için verimli ve iyi derene edilmiş bir toprak karışımı hazırlamalısınız. Bunun için büyük bir çaba sarf etmenize gerek yoktur. Standart saksı toprağı olan torfa, 3'te bir oranında ponza taşı ilave etmeniz yeterli olacaktır. Bunun yanı sıra organik gübre karışımı eklemeniz bitkiyi daha fazla mutlu edecektir. Saksı seçimi yaparken, altında drenaj deliklerinin olması gerektiğini unutmamalısınız.
Sulama
Cennet kuşu bitkisini yıl boyunca devamlı olarak nemli tutmalısınız. Bununla birlikte toprağın aşırı derece ıslak kalmaması gerekir. İlkbahar ve yaz aylarında büyük yapraklar nem kaybeder. Bu sebeple bitkinizi bu dönemlerde günde bir kez sulamanız faydalı olacaktır. Suyun drenaj deliklerinden çıktığını görene kadar sulama yapabilirsiniz. Ancak suyun saksıda kalmadığından da emin olmalısınız. Eğer bu biti fazla sulanırsa, bitkinin yaprakları kuruyarak solacaktır. Az sulama yapıldığında ise merkeze en uzak olan yapraklarda sararma görebilirsiniz.
Işık
Cennet kuşu bitkinizin iyi bir şekilde çiçeklenmesi istiyorsanız onu doğrudan güneş ışığı alabileceği bir yere konumlandırmalısınız. Cennet kuşu bitkisinin bol miktarda parlaklığa ihtiyacı vardır. Ancak özellikle yaz aylarında güneşin kavurucu sıcaklarından korumanız gerekir. Bu zamanlarda bitkinizi öğlen doğrudan güneş ışığından korumanız yeterli olacaktır. Doğu ya da batı cepheye bakan bir pencere önünde bitki son derece mutlu olacaktır. Güneş görmeyeceği için ise kuzeye bakan odalardan kaçınmakta fayda var.
Isı ve Nem
Cennet kuşu, tropikal bir bitkidir, bu sebeple nemi bolca severler. Evdeki hava özellikle kış aylarında ısıtıcılar nedeniyle kuruduğunda, bitkinin yapraklarına su püskürtmek işe yarayacaktır. Bunun yanı sıra kış aylarında hava sıcaklığının 15 derecenin üzerinde olması gerekir.
Cennet kuşu bitkisi soğuğa dayanıklı olmasına karşın donlardan hasar görür. Bu hasar yavaş yavaş iyileşebilir. Yine de bu bitkiyi ısıtıcılardan uzakta ve 15 derece ortalama sıcaklıkta tutmak, ideal şartları sağlayacaktır.
Gübreleme
Cennet kuşu bitkine bakım yaparken dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan biri gübrelemedir. Bu bitki ilave besini çok sever. Büyüme mevsiminin başladığı ilkbahar aylarının başından itibaren yavaş salınımlı gübreler kullanabilirsiniz. Bunun yanı sıra büyüme mevsimi boyunca haftada bir kez olacak şekilde genel amaçlı sıvı bitki gübresi de kullanabilirsiniz.
Budama
Eğer bitkinizin ortama oranla çok fazla büyüdüğünü düşünüyorsanız, düzenli aralıklarla budama yapabilirsiniz. Budama yaparken mutlaka steril ve keskin bir makas kullanmalısınız. Bitkide zarar gören yaprakları rahatlıkla budayabilirsiniz ancak sağlam yapraklara dokunmamalısınız.
Budama işlemini ilkbahar aylarının başında yapılması ideal zamandır. Bu zamanda tüm yaprakları ve sapları toprağın hemen üstündeki bölüme kadar budayabilirsiniz.
Çoğaltılması
Cennet kuşu çiçeğini çoğaltmanın en iyi iki yolu bölme ve tohumdan yetiştirmektir. Bölme yöntemi, tohumdan yetiştirmeye göre çok daha pratik, başarılı ve hızlıdır. Bölme yöntemini kullanabilmeniz için en az üç senedir çiçek açan bir bitkiyi kullanmalısınız.
Bölme Yöntemiyle Çoğaltma
Bölme yöntemiyle çoğaltma için, boyutuna bağlı olarak kürek ve testere gibi aletlere ihtiyacınız vardır. Küçük bitkiler için keskin bir bıçak ise yeterli olacaktır. Ayırdığınız bitkiyi yeni bir saksıya ekecekseniz, iyi drene bir toprak karışımı hazırlamayı da unutmamalısınız.
Bitkinizin tabanında en az üç yapraklı, genç bir kısmı ya da sürgünleri kopararak, toprağın altındaki rizomu bir kürek veya testere yardımıyla bölebilirsiniz. Böldüğünüz bu kısımları doğrudan yeni bir saksıya alabilirsiniz.
Tohuma Çoğaltma
Tohumdan bir cennet kuşu çiçeği sahip olmak istiyorsanız, sabırlı davranmanız gerekir. Tohumların çimlenmesi iki ayı bulabilmektedir. Tohumları ekmeden önce oda sıcaklığında 24 ila 48 saat boyunca suda tutmalısınız. Bunun ardından tohumlara bıçakla ufak bir çizik atın. Tohumu toprağın 1,5 ila 2,5 santim altına eklemlisiniz. Diğer tohumlarla aralarında ise 7 santimlik boşluk olmalıdır.
Tohumları ektiğiniz saksıyı doğrudan güneş ışığı almayan en az 25 derece sıcaklığa sahip bir odaya koymalısınız. Saksının üzerini şeffaf bir poşetle kapatmanız nemi koruması açısından önemlidir. Toprağı zaman zaman nemlendirmeyi ve hava almasını sağlayarak bir süre bu işleme devam etmelisiniz. Tohumlar filizlenip iki, üç yaprak ürettiklerini 15 santimlik yeni bir saksıya alabilirsiniz. Bitkinin boyu 15 santime ulaştığında ise kalıcı bir saksı belirleyerek buna dikebilirsiniz.
Saksı Değişimi
Son derece hızlı biçimde büyüyen cennet kuşunun tomurcuklarını çıkarmadan önce belirli bir boyuta ulaşması gerekir. 90 ila 100 santimlik uzunluğa ulaşan bitkinin çiçeği, 25 santimlik bir saksıda rahatlıkla büyüyecektir. 1,5 ila 2 metrelik bir bitki ise genellikle 35 santimlik saksıya ihtiyaç duyar. Cennet kuşu çiçeğini her ilkbahar ayının başında daha büyük bir saksıya dikmeniz gerekir. Bitkiniz olgunluğa eriştiği zaman saksısından taşmasında hiçbir mahsur yoktur. Bu sayede son derece hoş çiçekler açacaktır.
Cennet Kuşu Çiçeklenmesini Teşvik Etmek
Cennet kuşu bitkisi 4-5 yaşına geldiğinde çiçek verecek kadar olgunlaşmıştır. Bu süreçte bitkinizi motive etmek için saksıdan taşmasına izin vermelisiniz. Aynı zamanda en az 6 saatlik tam güneş, çiçeklenmeyi teşvik edecektir. Yine düzenli gübreleme de çiçeklenme üzerinde etkili bir faktördür.
Cennet kuşu bitkiniz çiçek açmıyorsa, bunun en yaygın nedeni yetersiz aydınlatmadır. Aynı zamanda yaz ayları boyunca bitkiyi nemli tutmayı da unutmamalısınız. Toprak kurumaya başladığında sulama yapmak, bitkinin çiçeklenmesi açısından da önemlidir.
Cennet Kuşu Bitkisinin Problemleri
Cennet kuşu bitkisi; beyaz sinek ve yaprak biti gibi zararlıların istilasına açık bir çiçektir. Bu sebeple bu tip haşerelerin istilasını önlemek adına bitkinizi düzenli olarak kontrol etmelisiniz. Kısmi istila durumunda, zararlıların bulunduğu yaprakları budayabilirsiniz. Eğer istila çok yayılmışsa böcek ilacı kullanmanız gerekir.
Bunların yanı sıra bu bitki kurşuni küfe yalanma riskine de son derece açıktır. Bu hastalık baş gösterdiğinde çiçeklerde ve yapraklarda siyah lekeler, ardından kurşuni küf tabakası gözlemleyebilirsiniz. Bu aşamada yapmanız gereken küften etkilenen kısımları koparmak ve bitkiyi havalandırmaktır.
Yaprak Kuruması
Cennet kuşu bitkisinde en sık görülen hastalık, diğer birçok salon bitkisinde olduğu gibi kök çürümesidir. Bitkiye gereğinden fazla su verildiğinde bu durum ortaya çıkacaktır. Saksının drenaj deliklerinin olmaması, yanlış toprak seçimi gibi nedenlere bağlı olarak kökler sürekli su içinde kalabilir. Bu durumda kök çürümesine yol açan mantarlar ortaya çıkacaktır.
Bitkinizi bu hastalıktan uzak tutmak için iki sulama arasında bitkinin toprağının kısmen kuruduğunu gözlemlemelisiniz.
Yaprak Sararması
Yaprakların sararması her zaman için problem göstergesi değildir. Olgun bitkilerde yaprak normal yaşam döngüsünün bir parçası olarak sararabilir. Ancak birden fazla yaprak aynı anda sararmaya başlamışsa, bu genellikle yetersiz nem koşullarını gösterir. Eğer sararan yapraklar bitkinin dışına doğru dönükse bitkinin yeterince sulanmadığını gösterir. Sorunu çözene kadar bu etmenlerin her birini değerlendirmeli ve denemeler yapmalısınız.
Yaprakların İçe Kıvrılması
Yaprakların içe kıvrılması, bitkinin az sulandığının bir göstergesidir. Sulama periyodunuzu sıklaştırarak bu sorunu çözebilirsiniz. Saksının drenajlarından su çıkana kadar sulamaya devam etmelisiniz. Bu köklerin tamamının suya kavuşmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte toprağın vıcık bir yapıya sırılsıklam olmasına da engel olmalısınız.
Yaprakların Yarılması
Cennet kuşu bitkisinin yaprakları hayli büyüktür. Özellikle yılın belirli bölümlerinde dışarıda kalan çiçeklerin yaprakları yarılıyorsa, bu genelde normal bir durumdur. Yaprakların ve köklerin hava sirkülasyonuna kavuşması için bitkinin yapraklarında yarıklar oluşabilir. Rüzgar da bu sürece katkı sunmaktadır. Hava sirkülasyonunun olması küf ve haşerelere karşı bitkinin aldığı bir önlemdir.
Cennet Kuşu (Strelitzia Reginea)
