Toprak, bitkilerin büyümesi için gerekli birçok şeyi içeren bir karışımdır. Bu yüzden de toprağın kaliteli ve verimli bir toprak olması, iyi bir bitki yetiştirmek açısından çok önemlidir. Su, organik besin maddeleri, çeşitli mikroorganizmalar, mineraller ve hava içerir. Her birinin bir görevi vardır ve toprak da buna ev sahipliği yapar. Her bitkinin toprak gereksinimi farklıdır. Bitki türüne göre toprak türü seçilmelidir. Bu durum aynı zamanda drenaj ve besin kalitesine de etki etmektedir.
Çiçekler insanların yetiştirdiği, bakımını yaptığı ve estetik bir görünüm için çevresinde yer verdiği bitkilerdendir. Ama bunun dışında besin zincirine ve tozlaşma sayesinde de diğer bitkilerin çoğalmasına da büyük katkıları vardır. Öyle ki geçmişten günümüze kadar medikal amaçlar için de kullanılmaktadırlar. Böyle bir durumda da onların ihtiyaçlarına en uygun büyüme ortamını sağlamak da çok zor bir iş olmamaktadır.
Peki çiçek toprağı seçimi nasıl olur, hangi toprak ne gibi özelliğe sahiptir, nelere dikkat edilmelidir?
Toprak Türleri ve Özellikleri
Her çiçeğin gereksinimi farklıdır ayrıca her bitki türü için de toprak türü değişmektedir. Optimum bitki büyümesini sağlamak için toprakta fosfor ve potasyum gibi elementler gerekmektedir. Bu sayede yavaş büyüme, sararan yapraklar ve daha az meyve eldesi önlenmiş olur. Şimdi gelin öncelikle toprak türlerine göz atalım, ardından hangi çiçeğe hangi toprak kullanılmalı, inceleyelim.
Toprak besin maddeleri ile dolu olmasının yanı sıra, mükemmel bir arıtıcı görevi görmektedir. Gereksiz ve zehirli gazları, kirlenmiş suları ve organizmaları resmen filtreler. Bu sayede hem ekosisteme hem de geri dönüşüme katkı sağlar. Öte yandan bitkinin yine ihtiyaç duyduğu su devreye giriyor. Suyun da bitkinin her bölümüne ulaştırılması gerekiyor. Bunu da sağlayan yine toprak. Suyun alt katmanlara yani köklere ulaşmasını sağlayan toprak, nemi de hapsederek su depolar. İyi bir drenaj sağlayan, organik besinler içeren ve çiçeğin diğer ihtiyaçlarına cevap veren toprak, iyi toprak olarak adlandırılmaktadır.
Güzel ülkemiz toprak türleri açısından fazlasıyla zengin ülkeler arasında yer almaktadır. İklim çeşitliliğinin olması ve yeryüzü şekillerinin eğimi değiştirmesi gibi sebeplerden ötürü çok çeşitli bir toprak çeşitliliği yaşarız. 3 başlığa ayrılan toprak tipleri şu şekildedir: İntrazonal topraklar, zonal topraklar ve azonal topraklar.
Bahçe toprağı, içerdiği maddeler sayesinde dengeli bir toprak olarak adlandırılmaktadır. Yetişen sebze ve meyveleri besleyen, kahverengi ve işlemesi kolay olan bir toprak türüdür. Killi toprak öbekler halinde bir araya getirilen, sıkı ve bu yüzden de az oksijenli bir toprak türüdür. Kumlu toprak ise mineral açısından zengindir.
En verimli toprak, çernezyom adı verilen toprak türüdür. Kara toprak adı verilen bu toprak çeşidinin organik madde içeriği oldukça zengindir ve Erzurum-Kars civarlarında bulunur. Çiçekler için en iyi bahçe toprağı ise kumlu tınlı toprak olmaktadır. En iyi özellikler arasında denge sağlayan toprak bu topraktır. Kalsiyum açısından yeterlidir ve yüksek pH’a sahiptir.
Çiçek Toprağı Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Her seçim gibi çiçek toprağı seçiminde de dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. Bunlar dikkate alındığı takdirde en iyi toprak türü seçilmiş olur. Biz de sizler için bu faktörleri listeledik.
- Kullanacağınız toprağın çiçek için uygun toprak olması veya yine uygun bir karışım hazırlanması
- Büyük taşlardan ayrılmış olması
- Toprağı kontrol ederek düzenli olarak değişiminin sağlanması
- Toprağın temiz ve hastalıksız olması
- Toprağın defalarca kullanılmamış olması
- Ölü başların temizlenmiş olması
- Kimyasallardan arınmış olması
- Toprağı zenginleştirmek için gübre eklenmesi
- Toprakta, toprağın gelişimini engelleyecek mikroorganizmaların barınmaması
- Toprağın yabani otlardan arınmış olması
- Yeterli vitaminleri içermesi, gerekiyorsa takviye yapılması
- Çiçekler için kullanılan bahçe aletlerinin hastalık yayma riskinden dolayı temizlenmesi
Dikkat edilmesi gereken bir püf noktayı belirtmekte de fayda var. Her kimyasal zararlı madde görülmeyebilir veya sadece kokusu alınabilir. Bu hem çiçeğe hem de insanlara zarar verebilir, suya karışabilir. Bu yüzden test edilmiş bir toprak almak çok önemlidir.
Yukarıda koyu renkli kahverengi topraklardan bahsetmiştik. Koyu kahverengi renge sahip olan topraklarda genelde çok fazla organik madde olduğu bilinmektedir. Bunun yerine solgun ve kir gibi görünen toprak iyi bir toprak değildir.
Bunların yanı sıra, çiçek için uygun toprak seçildikten sonraki aşama da önemlidir. Toprak seçimi sonrası ise kireçli su kullanmaktan kaçınıp toprağın yapısının korunması da önemli bir nokta olmaktadır. Saksının özellikleri de bu aşamada kayda değer bir özellik göstermektedir. Saksının gözenekli yapıda olması, hava dolaşımına katkı sağladığı için drenajı iyi bir toprak isteyen çiçekler için de önem teşkil etmektedir.
Hangi Çiçeğe Hangi Toprak?
Her insanın ihtiyacı olan mineral ve vitaminler olduğu gibi her çiçeğin de özel olarak ihtiyaç duyduğu şeyler vardır. Bunu da topraktan karşılarlar. Peki hangi toprak hangi bitkinin ihtiyacını karşılar?
Eğer çiçekler saksıda yetiştirilecekse daha hassas ve yoğun bakıma ihtiyaç duyarlar. Çünkü yetişme alanları kısıtlıdır, gereken her şeyi bulunduğu saksıdan karşılamaya çalışır. Bu yüzden saksı toprağı ayrıdır. Toprak, kum, gübre ve kompost ile hazırlanan karışımlar ve torf toprak oldukça verimli olmaktadır. Turba olarak da duyabileceğiniz torf toprağı en sık kullanılan toprak çeşitlerinden bir tanesidir. Türkiye’de bulunan torf toprağının pH’ı, 4 ila 7 aralığındadır.
Lifli olan bu toprak türünün oluşumu binlerce yıldır toprağa karışan bitki gövde ve köklerinin birikmesi, bazı yosun türlerinin kısmen çürümesi ile oluşmuştur. Kalıntıların ortaya çıkardığı özel bir madde de denebilir. Düzenleyici özelliğe sahip olan torf toprağı besin maddesi içermez bu yüzden kullanılacağı zaman katkı maddeleri ile desteklenmelidir. Ev bitkilerinde (saksı çiçeklerinde), mantar yetiştiriciliğinde, domates ve biber için tercih edilir.
Çiçekler için ise yine kumlu toprak, killi toprak, tınlı toprak, kireçli toprak ve humuslu toprak da bulunmaktadır. Kumlu toprakta yaklaşık %80 oranında kum bulunur, su çabuk emilir; bu yüzden suyu seven lale, ebegümeci, funda ve bazı gül türleri gibi çiçekler için kumlu toprak iyi bir tercih olabilir. Su çabuk emildiği için drenajı zayıftır. Yalnız kumlu toprağın bir dezavantajı vardır; yaz aylarında çok hızlı bir şekilde kurur.
Siltli toprak olarak da duyabileceğiniz killi toprakta yarı yarıya oranla kil bulunur, kumlu toprağın aksine su emilimi yavaştır. Çamurlaşma meydana getirebilen bir toprak türüdür. Bu yüzdendir ki ıslak toprak sevmeyen çiçekler için uygun değildir. Manolya, ayçiçeği, yıldız çiçeği ve köknar için uygundur. Killi toprak kolay sıkışır, alkalidir ve ilkbaharda yavaş ısınır.
Tebeşirli toprak olarak da bilinen tınlı toprak ise silt, kil ve kum karışımlı topraktır; işlenmesi kolaydır. Asidiktir ve nemi tutar. Yüksek kalsiyum içeren bu toprak bitki büyümesini teşvik eder. Fakat bazı ürünlerin yetişmesini engelleyecek taşlara sahip olabilir.
Kireçli topraklar işlenme bakımından en zor toprak türü olmaktadır. Su geçirgendir; yoğun sulama ve gübreleme gerektirir. Beyaz tonlarda görebileceğiniz açık renkli bu toprakta zambak, leylak, filbahri çiçeği ve weigela adıyla duyabileceğiniz gelin tacı çiçeği yetiştirilebilir.
Son olarak ise humuslu toprak ise en çok organik madde içeren toprak türüdür. En önemli özelliği ise her türdeki bitkiye ve dolayısıyla da çiçek türüne uygun bir ortam sağlamasıdır.
Bunların dışında taşlı ve marnlı toprak çeşitleri de bulunmaktadır. İçinde çok fazla organik madde parçalanan toprakta pH düşük olacaktır. Mesela lavantalar, tınlı toprağı çok severler. Öte yandan manolyalar ise hafif asidik toprakları severler. Asidik toprakta iyi yetişen diğer çiçekler ise açelya ve nergistir. Kamelyalar ise turbalı ve nemli toprakta iyi yetişirler. Alkali olarak adlandırılan tatlı toprağı seven çiçekler ise sümbül, hanımeli ve sardunya olmaktadır.
