Darı, poaceae familyasından bir tahıldır. Tarımsal üretimde önemli bir yere sahiptir ve dünya genelinde birçok ülkede yetiştirilir. En yaygın türleri arasında Sarı Darı (Yellow Corn) ve Beyaz Darı (White Corn) bulunur. Darı, tarım alanında hayvan yemi, insan gıdası, biyoyakıt ve endüstriyel hammaddeler üretmek için kullanılır. Darı, besleyici değeri yüksek bir tahıl ürünüdür ve insan vücudu için önemli vitaminler, mineraller ve lifler içerir. Ayrıca düşük yağ ve kalori içeriği ile de diyetler için uygun bir gıdadır. Darı, glüten içermediği için gluten hassasiyeti olan insanlar için de ideal bir gıdadır.
Yetiştirilmesi
Darı, tohumlarının çimlenmesi için nemli toprağa ihtiyaç duyar. İdeal yetiştirme koşulları, sıcak ve nemli bir iklimdir. Sıcaklığın 20-30°C arasında olması ve yağışın yıllık ortalama 500-600 mm civarında olması, verimli bir darı tarımı için uygun koşullardır. Çin, ABD, Brezilya, Meksika, Hindistan, Ukrayna, Rusya, Türkiye, Arjantin ve Kanada, dünya genelinde en fazla darı üreten ülkeler arasındadır.
Türkiye'de darı, çoğunlukla Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Ege Bölgesi'nde yetiştirilir. Bu bölgelerde darı, hem ekonomik hem de kültürel açıdan önemlidir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin ve Batman gibi şehirlerde darı yetiştirilir. Doğu Anadolu Bölgesi'nde Van, Bitlis, Hakkari, Erzurum ve Kars gibi şehirlerde darı yetiştiriciliği yapılır. İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara, Konya, Kırşehir, Kayseri, Nevşehir gibi şehirlerde darı üretimi yapılırken, Ege Bölgesi'nde ise Manisa, İzmir ve Aydın gibi şehirlerde darı yetiştiriciliği yapılır.
Türkiye'de darı, genellikle küçük ölçekli aile işletmeleri tarafından üretilir. Üretim miktarı ve kalitesi, bölgesel iklim koşullarına, üreticilerin yetenek ve bilgi düzeyine, kullanılan teknolojiye ve diğer birçok faktöre bağlı olarak değişebilir.
Toprak İhtiyacı
Darı bitkisi, nemli ve tınlı-kumlu toprakları sever. Toprağın iyi bir drenaj sistemine sahip olması, darı bitkisinin sağlıklı büyümesi için önemlidir. Toprakta aynı zamanda yeterli miktarda organik madde de bulunmalıdır.
İklim Şartları
Sıcak ve nemli bir iklimde yetişir. Sıcaklığın 20-30°C arasında olması, darı bitkisinin sağlıklı bir şekilde büyümesi için idealdir. Ayrıca, darı bitkisi yağışlı bir iklimi de sever ve yıllık ortalama yağış miktarı 500-600 mm civarında olmalıdır.
Ekim Zamanı, Derinliği ve Sulama
Darı bitkisi genellikle ilkbaharda ekilir. Ekim zamanı, bölgenin iklim koşullarına göre değişebilir, ancak genellikle Nisan ayında yapılır. Darı tohumları, yaklaşık 5-8 cm derinliğe ekilir. Toprağın sıkışmaması ve havalandırılması için tohumların hafifçe örtülmesi gerekir. nemli bir toprağa ihtiyaç duyar. Bu nedenle, sulama işlemi darı yetiştiriciliği için önemlidir. Sulama işlemi, toprağın nem seviyesine bağlı olarak değişebilir. Yeterli miktarda besin elementine ihtiyaç duyar. Gübreleme işlemi, bitkinin büyüme döneminde yapılmalıdır. Genellikle, azot, fosfor ve potasyum içeren bir gübre kullanılır.
Hasat Edilmesi
Genellikle Eylül-Ekim aylarında hasat edilir. Hasat işlemi, bitkinin büyüme dönemi ve bölgenin iklim koşullarına göre değişebilir. Hasat edilen darı, depolama işlemine tabi tutulur ve sonrasında kullanıma hazır hale getirilir. Hasat edilmesi ile alakalı biraz daha detay vermek gerekirse;
Hasat zamanı geldiğinde öncelikle sapları kesilerek toplanır. Hasat işlemi, genellikle özel olarak tasarlanmış hasat makineleri kullanılarak yapılır.
Darı hasat makineleri, farklı boyut ve özelliklere sahip olabilir. Bunlar, traktörlere takılabilen, römorklara monte edilen ya da elle taşınabilen tipik bir çiftçi tipi makineler olabilirler. Hasat makineleri, darı saplarını keserek hasat eder ve önceden belirlenmiş bir yere boşaltır.
Darı hasat işlemi, özellikle büyük tarlalarda oldukça zahmetli bir iştir. Ancak, özel hasat makinelerinin kullanımı, hasat işlemini kolaylaştırır ve hızlandırır. Darı hasat makineleri, darı hasadının verimliliğini ve kalitesini arttırırken aynı zamanda iş gücü tasarrufu sağlar.
Darı (Panicum Miliaceum)
