Filbahri, beyaz çiçekleri ile etrafa bolca koku saçan ve çok güzel görünüşlü bir çiçektir. Büyük çiçekleri ile birlikte bir bahçe bitkisi olarak limon çiçeği türünde ve genellikle kesme çiçekçilikte kullanılan bir bitkidir. Az güneş ışığında ve ılıman iklimlerde soğuğa karşı dayanıklı bir şekilde uzun ömürlü olarak yetiştirilebilir.
Philadelphus kendi içerisinde onlarca farklı türe ayrılırken, en fazla bilinen çeşidi Güneydoğu Amerika kökenli olan coronarius türüdür. Bu tür ise aslında Sweet Mock-Orange adı ile bilinmek ile birlikte Güneydoğu Avrupa topraklarında geliştirilmiştir. Türkiye’de çok eski yıllardan bu yana Ortancagiller familyasında bir bahçe bitkisi olarak limon çiçeği olarak da adlandırılmış ve popülerlik kazanmış olan bu çiçek, don gibi kış olaylarına dayanıklı olarak düzenli sulama ile yetiştirilir.
Filbahri Özellikleri
- Filbahri çiçeği çok fazla kızgın güneş altında kalmaktan hoşlanmaz. Bu nedenle yarı güneşli konumlarda yetiştirilmesi gerekir.
- Soğuğa dayanıklı bir yapıya sahiptir ve -25 0C civarında don soğuklarında dahi yaşayabilir.
- Kış mevsiminde yapraklarını dökerken, büyük bir çalı formunda yaşamaya devam eder ve nostaljik bir bitkidir.
- Bahçe yetiştiriciliğinde 2-3 m gibi bir boya ulaşabilir.
- Budamanın doğru yapılması ile tek bir gövdede veya çift gövdede yetiştirme yapılabilir. Hatta küçük bir ağaç şekli verilerek de budama yapılabilir.
- Yaprakları kızılcık yapraklarına benzemek ile birlikte kızılcık fidanıyla da benzer bir gelişim gösterir. Kızılcık ile farkı ise çiçeklerini açtığı zaman ortaya çıkar.
- Bahçelerde özellikle ilkbaharda hoş kokulu çiçekleri nedeniyle kullanılır. Yaz mevsiminde ise dallarındaki sık yeşil yaprakları ile güzel bir görüntü sağlar.
- Philadelphus coronarius türü don sıcaklığına dayanıklı olsa da kültivarları ve diğer türleri soğuğa karşı daha dayanıksız olabilir.
Filbahri Bakımı
Filbahri, soğuğa karşı yüksek metanetli bir bitki olsa da sıcağa karşıda o kadar uygunsuz bir bitkidir. Çok sıcak şehirlerde yaşaması zor olsa da binalarda doğu ve kuzey cephelerine dikilerek güneşten korunabilir.
Işık
Coronarius, tam olarak güneş istemeyen ve kısmen güneş alarak gölgede yetiştirilmesi gereken bir çiçektir. Genellikle günde 4 saat güneş ışığı aldıktan sonra çiçekleri solmadan ve kurumadan yaşayabilir. Kışın dona karşı dahi dayanıklı olarak az miktarda güneş ışığı ile 25 yıla kadar yaşamayı sürdürebilir. İlkbaharda çiçek açar ve konumu direkt güneş ışığı alıyorsa, çiçekleri çabucak solabilir. Üstelik tomurcukları bozulabileceği için çoğalma ve gelişme ihtimali riske girer.
Toprak
Filbahri ağacı pek fazla toprak seçmeden killi, rutubetli veya humus açısından zengin birçok farklı toprakta yetişebilir. Organik açıdan zengin topraklarda da daha iyi bir yetiştiricilik yapılabilir. En yüksek verimli olduğu durum ise pH değerinin asidik ile nötr arasında olduğu topraklardır. Saksı yetiştiriciliğinde ise toprağa dikkat edilmelidir. Çok fazla büyük saksılar kullanmamak ile birlikte kökleri serin toprakta yer almalıdır.
Sulama
Çiçek, suyu çok seven ve bol su ile yetişen bir bitkidir. Ancak toprağı çok fazla ıslak olmak yerine nemli olmalıdır. Özellikle en sıcak mevsimlerde ve kuraklık zamanlarında çiçeğin olgun çalılık bölümlerini sulamanız fayda sağlarken, toprağa nem kazandırmak için de küçük çalılık kısımlarını sulamanız fayda sağlar.
Filbahri Nasıl Budanır?
Bitki yalnızca ilkbaharda çiçek açmak ile birlikte çiçekler solduktan sonra budama yapılması gerekir. Bir sonraki yıl bahar ayında çiçek açmasını sağlamak için budamanın geciktirilmemesi önemlidir. Aksi takdirde geciktikten sonra budamayı yapmamanız dahi daha iyi olacaktır. İlkbaharda başlayan ve yaza kadar devam eden gelişim döneminde budama yapmak çiçeğin büyümesini engelleyebilir.
Filbahri Nasıl Çoğaltılır?
Philadelphus coronarius türünde çoğaltma işlemi yapabilmek için ilkbaharın serin günlerinin geçmesini beklemek gerekir. Tepe çeliği yönteminde çok kuvvetli olmamak ile birlikte biraz alt kısımlardan çelik için yapraklı dallar alınabilir ve çoğaltma yapılabilir.
Sonbaharın başlangıcı ile Kasım-Şubat arasında yeni gelişimini tamamlamış olgun dallar alınarak 25-30 cm gibi bir uzunlukta olgun dal çeliği elde edilebilir. Diğer bir yöntemde bir önceki yıldan kalan genç dallardan alınarak, genellikle ilkbahar ortasından yaz sonuna kadar basit daldırma yöntemi kullanılabilir. Son olarak kök sürgünü(piçler) üzerinden köklü bölümler sonbahardan yaz sonuna kadar ayrılarak çoğaltılabilir.
Sık Sorulan Sorular
Filbahri hakkında en sık sorulan sorular ve yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Çiçek güneşi çok fazla sevmeyen ve aşırı güneş ışığı altında kalmaması gereken bir türdür. Serin gölge ortamlarda yetiştirilirken, günde en fazla 4 saat güneş alması yeterlidir.
Yaprakları yemyeşil ve çiçekleri limon çiçeğine benzeyerek çok güzel kokan bir bahçe çiçeğidir. -25 0C derece don sıcaklığına kadar dayanabilen ve ortalama 25-30 yıl ömrü olan bir çiçek türüdür.
Çiçeğin çoğaltılması için ilkbaharda tepe çeliği yöntemi, sonbaharda olgun dal çeliği, yaz mevsiminde basit daldırma ve kış mevsiminde kök sürgünlerinden çoğaltma denenebilir.
Evlerde ve balkonlarda saksı içerisinde yetiştirilmesi mümkündür. Çok fazla güneş almayan serin bir bölgede düzenli sulama ile saksıda yetiştirilebilir.