Bu çiçekler türüne bağlı olarak katmerli ya da katmersiz olabilir. Freesia, Iridaceae familyasına ait bir cinstir. Eski türleri, yeni üretilen kültivarlara oranla çok daha güzel kokuludur. Türkiye’de frezyanın yanı sıra arpa çiçeği ismiyle bilinir.

Anavatanı Afrika’nın doğu bölgeleridir. Burada Kenya’dan Güney Afrika’ya kadar geniş bir coğrafyada doğal olarak yaşarlar. En fazla frezya çiçeği türleri ise Cape civarında bulunur. Bu çiçekler güzelliği ve kokusu için kesme çiçekçilikte yaygın olarak kullanılır. Sarı frezya ve mor frezya çiçeği buket olarak yaygın biçimde kullanılır. Beyaz frezya çiçeği ise özellikle gelin buketinde sıklıkla kullanılan türlerden biridir. Bahçe ve balkonlarda süs bitkisi olarak yetiştirilebilen bu bitki, parfüm sektöründe de kullanılan cinslerden biridir.

Frezya Çiçeği Özellikleri

• Frezya mevsimi, soğuk ve serin zamanlardır. Sıcak mevsimlerde frezya soğanı (korm) uyku haline geçer ve yaprakları da kurur. Sonbahar mevsimi geldiğinde ise kökler ve yapraklar yeniden gelişirler.
• İnce ve kılıç gibi yaprakları yukarıya doğru gelişir. Yaprakları ise genellikle 15 ila 30 santim arasındadır.
• Frezya soğanı, her yıl birkaç soğan olarak çoğalır. Oldukça küçük olan bu soğanlar, yumru yapıdadır. Soğan şeklinde olduğu için “soğan” adı verilmektedir. Esasen bunlar kormdur. İlkbahar aylarında yapraklanıp geliştiği sırada mevcut soğanını harcar. Bununla birlikte gelecek yıl için yeni kormlar oluşturur. Genel olarak yeni oluşan korm, birkaç irili ufaklı kormu da üretir.
• Kış mevsiminin sonunda ya da ilkbahar aylarının başında yalnızca bir kez çiçek açarlar. Saplardaki çiçek sayısı ise sabit değildir. Çiçeklenme zamanında, çiçek açmadan önce ve sonra, yeni soğanı ne kadar güçlüyse sonraki yıl ona göre çiçek açar. Güçlü soğanlar varsa, çiçek sapı gelişmeye başlandığında iki, üç çiçek sapına ayrılabilir. Her birinde çok sayıda çiçek açar.
• Kış aylarındaki dayanıklılıkları türüne bağlı olarak eksi 6 ila eksi 12 derece arasındadır. Kıyı bölgelerinde bahçede rahatlıkla yetiştirilebilecek bir türdür.
• Türüne ve yaşadığınız iklime bağlı bir kış bakımı son derece önemlidir. Örneğin Ankara’da bu bitkiyi yetiştirecekseniz soğanlarını 10 santim derine gömmelisiniz. Yüksek kesimlerde ise toprağın yüzeyinin kuru yapraklarla örtülmesi gerekir.
• Eksi 15 dereceden daha fazla soğukların olduğu ve don olaylarının yaşandığı yerlerde, frezya çiçeğini ilkbahar ayında bahçeye ekebilirsiniz. Aynı zamanda sonbaharda büyük, derin saksılara da dikebilirsiniz. Saksıların kış boyunca camekan balkon ve sera gibi yerlerde tutulması gerekir.

Frezya Çiçeği Bakımı

Frezya çiçeği soğanını bahçeye dikecekseniz öncelikle toprağı çapalamalısınız. Eğer toprak çok yumuşak, kolay ufalanan ve humusluysa sorun olmadan yetişecektir. Böylesi topraklara az miktarda doğal gübre karıştırmanız da faydalı olacaktır. Soğanları yaklaşık olarak 15 santim aralıklarla dikmelisiniz. Genel olarak frezya çiçeği soğanını 5 santim derine gömmeniz yeterli olacaktır

Eğer toprak verimli değilse; kum, yanmış koyun gübresi ve bitkisel çürüntüler karıştırarak terbiye edebilirsiniz. Frezya soğanını bu işlemin ardından ekmeniz daha faydalı olacaktır.

Evde Frezya Çiçeği Yetiştirme

Frezya çiçeğini evlerde iç mekânda yetiştirmeniz pek mümkün değildir. Ancak dışarıda bakım yaptığınız frezyaları çiçeklendikten sonra, çiçekler solana dek evde tutabilirsiniz. Özellikle eski türleri evinizin misk gibi kokmasını sağlayacaktır. Çiçeklenmesi geçtikten sonra tekrar iyi güneş alacağı bir yere taşımalısınız.

Saksıda Frezya Çiçeği Bakımı

Eğer elinizde çok sayıda frezya çiçeği soğanı yoksa ya da çok fazla ekmek istemiyorsanız en iyisi saksıdır. Bahçeye ekilen frezya çiçeklerinin kokusunu hissetmek pek mümkün değildir.

Frezya çiçeğini bulunduğunuz iklimin koşullarına bağlı olarak ilkbahar ya da sonbahar aylarında ekebilirsiniz. Birkaç soğanı en az 12 santim derinliği olan bir saksıya ekebilirsiniz. Soğanların aralarında en azından 5 santim mesafe kalması gerekir. Aynı zamanda saksının kenarına da 5 santimlik mesafe bırakmalısınız. Frezya soğanını uç kısmı toprağın 5 santim altında olacak şekilde dikmelisiniz.

Saksının çok iyi derecede güneş alan bir yerde olması gerekir. Eğer soğanları ilkbahar aylarında ekecekseniz, saksının toprak ya da seramik olması gerekir. Bu sayede toprak çok fazla ısınmayacaktır. Toprak sıcak olduğu zaman soğanların aktifleşmeme riski vardır. Bu nedenle saksının önce kuzeye bakan soğuk ve güneşsiz bir yerde tutulması gerekir. Yapraklar görünmeye başlar başlamaz ise güneşli bir yere almalısınız.

Sulama

Frezya çiçeğinin yaprakları yeşil kaldığı sürece sulamaya devam etmelisiniz. Yapraklar sararmaya başladığı andan itibaren ise sulamayı kesin. Yapraklarının kupkuru olana kadar, soğanların olgunlaşması devam eder. Kuruma bittiğinde ise frezya çiçeği soğanını topraktan söküp, sonbahar mevsimine kadar ne çok serin ne de çok sıcak olmayan bir yerde saklamalısınız. Hiç sökmeseniz de sorun olmayacaktır. Sonbahar mevsiminde havalar soğuğu zaman soğanlardan yeniden yapraklanma başlayacaktır.

Bakımda sulama konusu oldukça önemlidir. Sulama işleminde ise kullandığınız toprağa dikkat etmelisiniz. Suyu hızlıca süzdüren, kumlu bir toprak en iyisidir. Suyun biriktiği, süzülmesinin yavaş olduğu ve çok geç kuruyan topraklar frezya çiçekleri için oldukça sakıncalıdır. Eğer yanlış toprak kullandıysanız, iki sulama arasında toprağın iyice kurumasını beklemelisiniz.

Frezya Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?

Frezyanın enerjisi çiçeklenme ve yapraklanmaya harcandığı dönemlerde soğan tükenir. Bununla birlikte eskisinin yerine büyük bir soğan yeniden üretilir. Bu soğanla birlikte irili ufaklı soğanlar da oluşur. Bu şekilde frezyalar kendi kendine çoğalırlar.

Soğanlarının yanı sıra tohumdan çoğaltmak da mümkündür. Frezya tohumundan çok hızlı bir şekilde büyür. Şartlara bağlı olarak ikinci ya da üçüncü yılda çiçeklenirler. Frezya tohumu tamamen olgunlaşıp kuruduktan sonra, sonbahara kadar saklamalısınız. Yaz mevsiminin sonunda ya da sonbahar aylarında tohumları 24 saat suda beklettikten sonra, toprağa yaklaşık 2 santim derine gömmelisiniz. Genellikle bir ay içerisinde çimlenirler. Çimlenmeyenler için ilkbaharı beklemelisiniz. Biraz sabırlı davranmanızda fayda var. İlkbaharda muhtemelen çimlenirler. Fidelerin ilk geliştiği mevsimde nohut kadar korm oluştururlar. Bu kormlar oluştuysa, çoğaltma işleminiz de başarılı olmuş demektir.

Frezya Çiçeği Sorunları

Frezya soğanlarını ilkbahar mevsiminde ekecekseniz, zamanlamaya dikkat etmeniz gerekir. Eğer geç kalırsanız, çiçeklenene kadar hava ısınacağı için, çiçek sapları sağlıksız bir uzunlukta olacaktır. Ayrıca çiçekleri de çirkin olacaktır. Bu tip sorunlarda evde bakılan frezyalarda da görülür.

İklim frezya bakımı için uygunsa ve sonbaharda ekilen bitkileriniz kış aylarında yapraklanmışsa, eksi 4 ve daha faza soğuklarda çiçek sapları donabilir. Genel olarak kış mevsiminin ortasından sonra çiçek sapı çıkarırlar. Don olaylarının yaşanacağı günlerde üzerini gazete ve muşambayla kapatırsanız, zarar görmeyeceklerdir.

Frezya soğanının hastalanması ve çürümesi sık görülen bir sorundur. Bunun temel nedeni genellikle toprak ve konumdur. Bitkiniz kumlu toprakta, bolca güneş alan ve esintili bir yerdeyse, hastalanma riski de çok düşük olacaktır.

SSS