Begoniaceae (Begonyagiller) familyası dahilinde yer alan begonia boliviensis türü, yumrulu bitki türleri arasında bulunur. Doğadaki anavatanı Arjantin ve Bolivya ülkelerinin sınırlarında ve And Dağları’nın Doğu bölümünde bulunan Sis Ormanları olmak ile birlikte genellikle yaşam alanları kayalık yerlerdir.
Begonia Boliviensis Özellikleri
- Genellikle 30 cm uzunluğa ulaşan dallara sahip olan bir bitki türüdür. Ancak yetişme noktasındaki iklim koşulları ve toprak koşullarına göre dallar bazen yarım metreden daha uzun da olabilir.
- Hava sıcaklığı az, yazın geceler serin ve nemli, efil efil rüzgarlar ya da gündüz ağaçların arasından kesintili bir şekilde güneş görmesi gibi şartlar ile gayet sağlıklı büyüyebilir.
- Yazın çok sıcak bölgelerde sıcakların bastırması ile birlikte artık gelişmeyi durdurmaktadır.
- Bitkinin dalları çok esnek ve otsu bir fiziki yapıya sahiptir ve bu nedenle uzadıklarında eğilerek dik durma özelliklerini kaybederler.
- Dar çerçeveli yaprakları ile birlikte bir sis ormanı bitkisidir. Sağlıklı yapısı için açık havada bulunmaları ve bulundukları konumun esintili olması gerekir.
- Begonia boliviensis kış mevsimlerinde neredeyse tamamen uykuya dalarken, sanki toprağın üstündeki bütün kısımları terk edilmiş gibi görünür. Toprak altında uyuyan yumrular -12 derece soğuklara kadar dayanabilirken daha fazla soğuklarda yumrusu da ölebilir.
- Yaz mevsimi geldiğinde ise mevsim boyunca sürekli bir şekilde çiçek açarken, çiçeklerin rengi turuncu olmak ile birlikte sap üzerinde hem dişi hem erkek çiçekler yer alabilir. Hatta bu anlamda bitkinin üzerinde dişi ve erkek çiçekler bir arada yer aldığından dolayı halk arasında gelin damat çiçeği gibi bir isme de sahiptir.
- Bitkinin mutlak koşullu açık havada yetişmesi gerekir ve ev ortamında büyümesi mümkün olmamak ile birlikte ancak balkonlarda ya da verandalarda dekoratif saksılarda çok güzel bir görüntü ortaya koyar. Özellikle de kış mevsimi çok soğuk geçmiyorsa, uzun ömürlü bir şekilde kışları uyuyarak yaşamaya devam eder.
- Önemli bir kültivar olan bonfire ise hem parlak kırmızı hem çok sağlam hem de uzun dallara sahiptir. 1 metre civarında uzayabilen dalları ile dik dururken, bol çiçekli tıpkı bir süs ağacı gibi görünen yapısı ile uygun ortamda çok iyi bir görüntü elde eder.
- Bonfire kültivarı orijinal türe göre -5 0C soğuklara dayanabilir ve dışarıda bulunuyorsa kışın çok soğuk havaya dayanamaz.
Begonia Boliviensis Bakımı
Bu özel ve keyifli bitkinin doğru şekilde yetiştirilmesi için bakım koşullarını öğrenmeniz fayda sağlayacaktır.
Işık
Begonyalar yumrulu bitkiler olarak çiçekleri nedeni ile yetiştirilirken, güneş ışığını çok sık isterler. Ancak bu begonya türü fazla güneş istememek ile birlikte bahçelerde yarı gölgeli konumlarda daha iyi yetişir. Hafif gölgeli ve alacalı güneş alan konumlarda çok iyi bir iletişime gösterirken, çiçekleri de artar ve aşırı güneş ya da tamamen gölge konumlar uygun olmaz.
Toprak
Gelin damat çiçeği olarak bilinen bu çiçek türü, çok küçük bir saksı içerisinde dahi yetiştirilebilir. Çünkü yumru toprağa derin kökler salmadığı için küçük bir saksıda dahi uygun toprak yeterlidir. Uygun toprak karışımı için de
- 3 ölçü torf toprağı
- 1 ölçü mangal kömürünün ufak taneleri
- 1 ölçü ponza taşı
- 1 ölçü koyun gübresi karıştırılabilir.
İdeal toprak karışımı hazırlanarak saklı içerisinde yumru yetiştirilirken, her sene kış bittikten sonra toprağın değiştirilmesi de büyük bir fayda sağlar.
Sulama
İlkbahar ve yaz mevsimlerinde hafif sıcaklar ile birlikte toprakta kuruma görülebileceği için bu kuruma ile birlikte toprağın az miktarda su ile ıslatılması gerekir. Sonbahar geldiğinde havalar soğumaya başlayınca ise yapraklar bozulabileceği için artık sulama gerekmez.
Bitkiyi saksı içerisinde yetiştirdiğinizde ise kışın sulama yapmadan soğuk bir noktada dinlenmeye alabilirsiniz. Yapraklarda bozulma bulunmuyorsa, bakımı çok daha kolay bir şekilde sürdürmek mümkün olurken; kışın bitkinin kurutulması şart olmasa da yumruyu dinlendirmek için fayda sağlayabilir.
Begonia Boliviensis Nasıl Çoğaltılır?
Yeni bitkiler elde edebilmek için en ideal çoğaltma yöntemi fide üretilerek yeni saksılarda yetiştirmektedir. Yeni fideler için öncelikle dallar yaprağın dibinden ve filiz gözü gibi bir noktadan 10-12 cm uzunlukta kesilerek alınabilir. Boş bir noktadan kestiğiniz dal toprakta köklenmeyeceği için bu ayrıntıya dikkat etmek gerekir.
Alınan dal toprağa dikildiğinde filiz gözlerinden en az bir noktası toprak altında bırakılarak, dikim işlemi gerçekleştirilir. Dalın toprağa dikilmesinden önce yaklaşık 6 saat açık havada gölgede bekletilirken sonrasında açık bir kaba alınarak 1 hafta su içerisinde köklenmesi beklenir. Köklenen dal sağlam bir bünye elde ederken, köklendirme toprağına alındığında yaklaşık 2 ay gibi süreçte iyice köklenebilir. Kök saksılarında bekletilen fideler bu süreç sonunda toprağa tutunduktan sonra uygun bir toprak karışımı ile ilk yıl açısından 12 cm çapında saksılara 3 fide olacak şekilde dikilebilir.
Bu çiçeklerde çoğaltma yöntemi için yumru bölme işlemi tercih edilmez. Çünkü birçok yumrulu bitkide yavru yumrular oluşurken, gelin damat çiçeğinde bu tarz bir oluşum bulunmadığından, yumruyu keserek böldüğünüzde doğru sonuç elde edemezsiniz. Bu anlamda çelik ile çoğaltma en doğru tercihtir.
Begonia Boliviensis Hastalıkları ve Zararlıları
Bazen toprak uygun kullanılmadığında ve kökler toprakta gevşek bir şekilde kaldığında çiçek açmadan yapraklarını dökebilir ve solabilir. Kuşlar tarafından sevilen bir bitki olması ile birlikte tepesini sık sık koparma ihtimallerine karşı da dipten yeni filizlerle büyümeyi tekrar gerçekleştirebilir. Gece ıslak noktalarda kaldığında diğer begonya türleri gibi külleme tarzında bir hastalık olursa Topas isimli ilaç kullanılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Begonia boliviensis hakkında aklınıza takılan önemli soruların cevaplarını bu bölümde bulabilirsiniz.
Ülkemizde bu çiçeğin yumruları ancak Mart ve Nisan aylarında satın alınabilir. Bu dönemlerde de genellikle yapı marketlerde ve büyük çiçekçilerde sarkık begonya yumrusu bulmak mümkündür.
Bu begonya türünün sağlıklı yetişmesi için nemli ve rüzgar alan bir bölgede olup, kışın çok soğuk yazın da çok sıcak hava ile karşılaşmaması gerekir. Bu nedenle ılıman, nemli ve yıl boyu ideal hava koşullarına sahip Akdeniz ve Ege’nin iç kesimleri için çok uygun bir bitkidir.
Yumrulu begonya türleri genellikle çok yıllık bitkiler olarak yetiştirilir. Bu bitki de doğru hava koşullarında yumrusu ölmeden yıllarca her sene yeniden yeşillenerek çiçek açabilir.