Hurma ağacı yetiştirme aslında oldukça kolaydır. Evlerde ve ofislerde süs palmiyesi olarak kullanılabilecek bitkilerden biridir. Ortadoğu’da yüzyıllardır meyvesi için yetiştirilmektedir. Arecaceae (Palmiyegiller) familyasına ait olan bu bitki Phoenix cinsinin türlerinden biridir. Botanik adı ise Phoenix dactylifera olarak bilinen bu bitkinin anavatanı Irak ve çevresidir.

Yaprakları birkaç yıl boyunca bozulmayan bu palmiyeye İngilizcede ‘date palm’ denmektedir. Türkçe karşılığı ise hurma palmiyesidir. Bu rehberde hurma palmiyesinin özelliklerini, bakım şartlarını ve çekirdekten nasıl yetiştirileceğini konu edineceğiz.

Hurma Ağacının Özellikleri

Hurma ağacının yaprakları uzun bir sap üzerinde ince, uzun, sert ve diken gibi sivri uçlu yapraklara sahiptir. Bu bitkideki uzun sap aslında yek yapraktır ancak çok yaprakçıklı bir yapıya sahiptir. Hurma fidanı gelişirken yapraklar da buna bağlı olur büyür. Bu ağacın her bir yaprağı 6 metreye kadar uzayabilir. Toprak altından ise durmadan yeni kökler çıkarır. Yeni çıkan bu kökler oldukça kalın ve serttir. Bitkinin kökleri ve saçakları çok hızlı bir şekilde derinlere doğru hareket eder.

Bu palmiyenin özelliklerinden biri de dişisi ve erkeğinin ayrıdır. Meyve alabilmeniz için erkek ağaçlar ve dişi ağaçların yan yana olması gerekir. Erkek ağaçların çiçek polenleri dişi ağacın çiçeklerine gelmesi halinde ortaya meyve çıkacaktır.

Hurma Ağacı Yaprakları

Hurma ağacının yaprakları yıllarca yeşil halini korurlar. Bu ağaçların yaprak sayısı fazlalaştığı zaman eskilerini kesebilirsiniz. Sararmayı beklerseniz, çok uzun süre beklemeniz gerekebilir.

Hurma ağacı yapraklarına dair dikkat etmeniz gereken en önemli konu, her bir yaprakçığın sert ve sağlam olmasıdır. Yapraklardaki sertlik, uçlara doğru giderek artar. Yaprakların uçları oldukça sivridir ve delici özelliği fazladır. Bu nedenle yaprakların canınızı yakma ihtimali yüksektir. Evinizde çocuklarınız ve evcil dostlarınız varsa bu yapraklara dikkat etmeniz gerekir. Çocukların ve hayvanların ulaşamayacağı yerlerde bakmanız daha iyi olacaktır. Sert yaprakları yüzünden oldukça tehlikeli olduğunu unutmamalı, buna uygun bir ortamda yetiştirmelisiniz.

Evde Hurma Ağacı Bakımı

Hurma ağacı bakımı son derece kolaydır. İç mekânlarda yetişen süs bitkileri içerisinde belki de en dayanıklısı bu bitkidir.

Işık

Hurma ağacını güneş alan bir pencere yanına yerleştirebilirsiniz. Böylesi bir ortamda oldukça yavaş olsa da kış aylarında dahi gelişmeye devam edecektir. Bu bitkinin güneşe ve havadar bir ortama ihtiyacı vardır. Bu nedenle sık sık açık olan bir pencere yanı daha iyi olacaktır. Dış ortamlarda gelişimi iç ortama göre daha yavaş olacaktır. Bitkinin kış aylarındaki dayanıklılığı da oldukça yüksektir. Eksi 10 dereceye kadar dayanıklıdır.

Toprak

Hurma ağacı toprak seçmez ancak ne kadar verimli toprak seçerseniz yaprakların sağlığı da o kadar iyi olacaktır. Geçirgenliği ve verimi yüksek olan bir bahçeden toprak almanız fayda sağlayacaktır. Bu toprağa yarı yarıya oranında torf karıştırmalısınız. Bahçeden aldığınız toprak fazla killiyse, kum ya da ponza taşı karıştırmalısınız. Bu durum toprağın geçirgenliğini artıracaktır. Geçirgen olmayan topraklarda kökler hastalanacak ve çürüyecektir.

Sulama

Hurma ağacı suyu seven bitkilerden biridir. Bitkinin toprağının üst yüzeyi kuruduğunda sulama yapabilirsiniz.

Gübreleme

Hurma ağacı, genel olarak gübrelemeye ihtiyaç duymamaktadır. Bitkinin kökleri, topraktaki elementleri çok iyi bir şekilde alır. Daha iyi yapraklanma için iki ayda bir kez suya karıştırılan genel amaçlı bitki besini verebilirsiniz.

Çekirdekten Hurma Ağacı Yetiştirme

Sıradan bir yerde satılan hurmanın çekirdeklerinden ağaç yetiştirebilirsiniz. Hurma çekirdekleri özellikle sıcak ortamlarda bir ayı geçmeden önce çimlenir. Tohumu diktikten sonra sıcak bir ortam sağlamanız gerekir. Sıcaklık yeterli değilse tohumlar ya geç çimlenecektir ya da hiç çimlenmeyecektir.

Çekirdeği en az 12 santim olacak bir saksıya dikmeniz gerekir. Böyle bir saksı seçtikten sonra çekirdeği birkaç santim derine dikmeli ve kuvvetli güneş ışığı alacağı bir yerde tutmalısınız. Güneş altında olan saksının toprağının nemini asla yitirmemesi gerekir. Bu nedenle sulamaya dikkat etmelisiniz. Tohum çimlenip, ilk çıkan yapraklar 5 santimi bulduktan sonra sulama düzenini değiştirmeniz gerekir. Bu aşamada toprağın üst yüzeyi kuruduğunda sulama yapmaya başlamalısınız.

İlk İki Yıl

Bu palmiyeye ilk iki yol boyunca bol bol güneş almasını sağlamanız gerekir. Bundaki temel amaç yaprakların daha güçlü gelişmesini sağlamaktır. Üçüncü yılın ardından ise yaz aylarındaki şiddetli öğle sıcaklarından korumanız gerekir. Bu sayede yapraklar güzelce serpilmeye başlar.

İlk iki yıl boyunca hurma ağacı fidelerinin köklerini rahatsız etmemelisiniz. İlk saksısında iki yıl boyunca kalması sorun olmayacaktır. Ayrıca iki yıl boyunca bitki besini vermemeniz gerekir. Bu dönemde genç kökler zarar görebilir.

Üçüncü Yıl ve Sonrası

Üçüncü yılda saksıyı değiştirmeniz gerekir. Bu dönemde 25 santim derin ve 25 santim genişlikteki bir saksıya almalısınız. Bu sayede kökleri rahatça serpilecektir. Yapraklarda yeni saksıda buna göre hızlı biçimde büyüyecek ve gelişecektir.

Hurma fideleri, çekirdekten yetiştiğinde ilk yapraklar genel olarak uzun ve tek parçadır. Gelişen her bir yaprak daha geniş ve büyük olacaktır. Uzun sapta dizili şekilde yaprakçıklı olması ise üçüncü ve dördüncü yılda mümkün olacaktır.

Olgun hurma ağaçları kökten yeni yavrular verecektir. Bunları ayırdıktan sonra çoğaltmak oldukça kolaydır. Ancak olgun ve büyük hurma ağacı Türkiye’de çok fazla olmadığı için genel olarak tek yöntem tohumdan yetiştirmektir.

Hurma Ağacında Kök Sorunu

Saksıda yetiştirilen hurma ağacında kökler önemli bir sorundur. Bu bitkinin çok güçlü kökleri vardır. Dibe ulaştıkları anda saksının içerisinde çevreyi dolaşmaya başlar ve toprağı dışarıya atar. Bitkinin kök kaidesi böylece dışarıda kalır. Palmiyenizi dikeceğiniz saksının yukarıda verdiğimiz ölçülerde olması bu açıdan çok önemlidir.

Üç, dört yıllık gelişimin ardından bitkiyi sökerek dip yumağını budayabilirsiniz. Bu işlemde en genç kökleri bırakmalı ve diğerlerini kesmelisiniz. Bu sayede aynı fidanı yıllar boyunca aynı büyüklükte saksıda yetiştirebilirsiniz. Saksının dibindeki yumaklaşan kökleri budamanın bitkiye hiçbir zararı yoktur. Kök kaidesi yeni kökler çıkarmaya devam edecektir. Bu kökler çok daha güçlü olacak ve hızlı gelişecektir.

Sık Sorulan Sorular

Hurma ağacı bakımı konusunda en çok sorulan sorular ve yanıtlarını ise aşağıda bulabilirsiniz.

Hurma Ağacı Kaç Yılda Meyve Verir?

Bakımı doğru yapıldığı takdirde bu palmiye 8 ila 10 yıllık olgunluğa ulaştığında meyve vermeye başlar. Fakat dişisi ve erkeğinin bir arada bulunması gerektiği için evde bu palmiyeler meyve vermemektedir. Bu sebeple evde yetiştirdiğiniz palmiyeden meyve beklememelisiniz.

Hurma Ağacı Nerelerde Yetişir?

Hurma palmiyesi eksi 10 dereceye kadar dayanıklı bir bitkidir. Bu bitkiye evlerde rahatlıkla bakabilirsiniz. Bahçede bakım yapıyorsanız, eksi 10 dereninin altına düşmeyen iklimlerde bu palmiyeyi yetiştirmek mümkündür. Özellikle Ege ve Akdeniz gibi sıcak iklimlerde çok daha hızlı ve kolay yetişecektir.

Hurma Ağacı Nasıl Budanır?

Bu palmiyenin budanması için yaprakların sararmasını beklememelisiniz. Yeni ve canlı yeşil yapraklar verdiğinde eski yaprakları tek tek budayabilirsiniz. Yaprakların sararması oldukça uzun bir zaman alabilir. Yapraktan ziyade üç, dört yılda bir kez kök budaması yapmak, evde bakım için çok daha önemlidir.

Hurma Ağacı Ne Kadar Zamanda Büyür?

Çekirdekten yetiştirmeyi hedefliyorsanız, bir ay içerisinde çimlenecektir. Hava koşulları uygun olduğu takdirde ilk güçlü yapraklarını hızlı bir şekilde verir. Olgunluğa ulaşmaları ise 8 ila 10 seneyi bulur. Saksıdaki bitkilerin olgunluğa ulaşması ise çok zordur. Köklerinin sığacağı kadar büyük saksılar bulmak bir yerden sonra mümkün olmayacaktır.

Hurma Ağacı Ne Zaman Sulanır?

Çekirdekten çimlendirdiğiniz hurma palmiyesinin ilk yaprağı 5 santim boyutuna ulaşana kadar devamlı olarak sulamalı, toprağın kurumasına izin vermemelisiniz. Yaprak 5 santime ulaştıktan sonra ise toprağın üst yüzeyi kurudukça sulamanız yeterli olacaktır.