Ebegümecigiller familyasına mensup olan Japon gülünün anavatanı Doğu Asya’dır. Bu süs bitkisinin Latincedeki adı ‘Çin gülü’ anlamına gelmesine rağmen, Türkiye’de Japon gülü olarak bilinmektedir. Bu bitki ülkenin birçok noktasında saksılarda yetiştirilirken, özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinin sahillerinde bahçelerde de bakılabilmektedir.
Son derece güzel çiçekler açan ve ortama renk katan bu çiçeğin botanik ismi ise Hibiscus rosa-sinensis olarak bilinmektedir. Dünya çapında oldukça popüler olan bu süs bitkisi, doğal ortamında tropikal ve alt tropikal bölgelerinde yetişmektedir.
Japon gülüne dair en ilginç özelliklerden biri, yerel dağılımının belirsiz olmasıdır. Birkaç kritik noktaya dikkat ettiğiniz sürece, bu bitkinin bakımı son derece kolaydır. Doğru koşullar ve sabır gösterdiğinizde birbirinden güzel çiçeklere sahip olabilirsiniz.
Japon Gülü Çiçeğinin Özellikleri
Japon gülü çiçekleri çok fazla nektar üretmektedir. Bu da sinek kuşları ve kelebekler gibi nektardan beslenen birçok hayvanı cezbetmektedir. Eğer bahçenizde bol miktarda Japon gülü çiçeği varsa, bolca kelebek görmeye de hazırlıklı olabilirsiniz.
Geleneksel Çin tıbbında önemli bir rolü olan bu çiçek; öksürük, soğuk algınlığı, ateşli hastalıklar ve sistit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Bu bitkinin kökleri, yaprakları ve çiçekleri yenilenebilmektedir. Çiçekleri çaylarda, salatalarda ve alkollü içeceklerde kullanılabilmektedir. Hindu inancında da önemli bir yeri olan bu çiçek Hindistan’ın belirli bölgelerinde Kali isimli tanrıçaya sunulmaktadır.
1960 yılından bu yana Malezya’nın ulusal çiçeği olan Japon gülü çeşitleri, birçok farklı çiçek için harika bir arkadaştır. Evcil hayvanlar için toksik olmayan bu bitkiyi iç ortamlarda güvenle yetiştirebilirsiniz.
Japon Gülü Bakımı
Bu tropikal bitki bol miktarda güneş ışığına ihtiyaç duymaktadır. Ancak ihtiyaç duyduğu bu ışık, bulunduğu ortama göre değişiklik gösterebilir. Daha soğuk iklimlerde, bol miktarda güneş ışığı bu bitkiyi mutlu edecektir. Eğer sıcak bir iklimde taşıyorsanız, bitkinizi kısmi gölge bir alanda yetiştirmeniz daha iyi olacaktır. Buna karşın bu durumun bir kural olduğunu unutmamalısınız. Eğer bitkiniz çokça çiçek veriyorsa, ne yapıyorsanız onu yapmaya devam edebilirsiniz.
Toprak Seçimi
Japon gülü genel olarak organik besleyiciliği kuvvetli olan toprakları daha çok sever. Eğer bitkinizi iç mekânda, saksıda yetiştirecekseniz torf yeterli olacaktır. Buna karşın dış mekânda saksı içerisinde olacaksa torf toprağa, az miktarda dere kumu ve arazi toprağı karıştırabilirsiniz. Drenajın iyi olmasına dikkat etmeni unutmamalısınız.
Bir ya da iki yılda bir saksı değiştirmeniz oldukça faydalı olacaktır. Mevcut saksısından biraz daha büyük bir saksı tercih etmeniz yeterli olacaktır. Drenaj deliği bulunan, nispeten sığ saksılar Japon gülleri için oldukça idealdir.
Sıcaklık
Bu bitki, genel olarak tüm yıl boyunca 12 ila 20 derece arasında değişen sıcaklıkları tercih etmektedir. Soğukları sevmeyen bu tropikal bitki, birkaç gece boyunca 0 derecenin altındaki sıcaklıklarda kaldığında bir anda ölebilir. Bu sebeple eğer geceleri 0 derecenin altına düşen bir bölgede yaşıyorsanız, kış aylarında bitkinizi iç mekâna almak daha iyi bir fikir olacaktır. Bitkinin soğuğa dayanıklılığı türüne bağlı olarak bazı ufak değişiklikler gösterebilir.
Gübreleme
Japon gülü çiçeğini belirli aralıklarla gübrelemeniz, çiçekleri teşvik etmek açısından önemlidir. Yavaş salınan bir gübre yeterli olacaktır. Her yıl dört kez genel amaçlı gübre kullanmanız yeterli olacaktır. Ancak gübrenin yarı yarıya seyreltilmiş olmasına dikkat etmeniz gerekir. Gübreleme için en iyi dönem, ilkbahar aylarının başları ve yaz aylarının ortalarıdır.
Sulama
Japon gülü çiçeğinin sulama sıklığı genel olarak çevre koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Aşırı kurak ortamlarda, bitkiyi günde iki kez dahi sulayabilirsiniz. Saksıda yetiştirdiğiniz bitkinin sulama zamanın gelip gelmediğini anlamak için toprağı üstten kontrol edebilirsiniz. Eğer toprağın üstü kurumuşsa sulama yapabilirsiniz. Çiçeklerin gelişim zamanında bolca suyu ihtiyacı olacaktır.
Eğer bitkinizin yaprakları sararıyorsa, bu genelde çok fazla su aldığının göstergesidir. Böylesi bir problemle karşılaşırsanız, sulama sıklığınızı azaltabilirsiniz.
Japon Gülü Budaması
Japon gülünün budanması oldukça kolaydır. Budama yapmanız faydalı olacaktır. Budamayı nasıl istiyorsanız o şekilde yapabilirsiniz. Budama için en iyi zaman ise kış aylarının sonudur. Yaz aylarında yalnızca ufak tefek budalamalar yapmalısınız. Büyük budamalardan kaçının.
İç ortamlarda saksıda yetişen bitkileri, kış aylarının ortasında ve sonunda budayabilirsiniz. Bir aylık dinlenmenin ardından ciddi bir budama yapılabilir. Tüm dalların yarı yarıya kısaltılması, çiçeklerin daha iyi büyümesine yardımcı olacaktır.
Saksıda yetiştirdiğiniz çiçekler, kök budaması da isteyecektir. Bu işlemi Mart ayının sonunda ya da Nisan ayının başında yapabilirsiniz. Toprak biraz kuruduktan sonra, bitkiyi sökmelisiniz. Toprağı dikkatli bir şekilde arındırdıktan sonra iç içe geçmiş olan kökleri çözmelisiniz. Bu aşamada sağlıksız ve fazla uzun kökler kesebilirsiniz. Bu işlem sırasında mevcut köklerin en fazla üçte birini kesmelisiniz. Daha fazlasını kesmeniz bitkiye zarar verecektir. Kök budamasıyla birlikte aynı anda mutlaka dalları da budamalısınız.
Japon Gülü Çiçeğinin Çoğaltılması
Japon gülü çoğaltma işlemi oldukça basittir. Bu çiçeği bol miktarda çoğaltarak arkadaşlarınıza ve sevdiklerine hediye edebilirsiniz. Bu çiçeği dallarından köklendirerek çoğaltabilirsiniz. Bu yöntem için en iyi zaman ise Haziran ve Temmuz aylarıdır.
Bitkinin olgun ve yeşil olan tepe çeliğini 10-15 santim kadar alabilir ve suda köklendirebilirsiniz. Suda bekleyen dalların kök çıkarması bir ay sürebilir. Kökler yaklaşık olarak 5 santime ulaştığında saksıya dikebilirsiniz. Saksıya dikim yaparken mutlaka köklendirme toprağı tercih etmelisiniz. Bu sayede köklendirme işleminizin başarı şansı çok daha yükselecektir.
Bitkinin odunlaşmış genç ve yapraklı dallarıyla da aynı yöntemle çoğaltma yapabilirsiniz. Bu noktada dikkat etmeniz gereken noktalardan biri, bazı türlerin kolay kolay köklenmeyecek olmasıdır. Hatta kimi hibrit türleri hiçbir şekilde köklenmemektedir. Bu türler aşı yöntemiyle çoğaltılmalıdır.
Japon Gülü Zararlıları ve Hastalıkları
Japon gülü çiçeği belirli bazı problemler yaşayabilir. Bu bitkide karşılaşma ihtimaliniz olan en büyük problem yaprak bitleri ve örümcek akarları olacaktır. Ayrıca bahçede bakım yapıyorsanız karıncalar da zaman zaman problem yaratabilir. Eğer böylesi davetsiz misafirleri bitkinizde fark ederseniz, öncelikle su püskürterek kurtulmaya çalışabilirsiniz. Eğer bu yöntem işe yaramazsa neem yağı ya da sıvı deterjan da kullanabilirsiniz. Bu davetsiz misafirleri gördüğünüz anda uzaklaştırmazsanız, bitkinizin tamamını sarabilir.
İlkbahar aylarında yaprak bitleri ciddi bir sorun haline gelebilir. Yaprak kıvrılması ve bozulması, sarı lekeler, kahverengiye dönüşen ve düşen yapraklar yaprak biti istilasının ilk belirtileri olabilir. Yaprak biti gördüğünüzde bitkinizi banyoda yıkayabilirsiniz. Lavanta ve biberiye yağı gibi doğal çözümler de faydalı olabilir.
Ev ortamında sık sık örümcek akarları musallat olabilir. Yaprakların altını ve üstünü iyice yıkamak bu soruna çözüm olacaktır. Bit gibi sorunlarla karşılaştığınız anda ilaçlama yöntemine de başvurabilirsiniz.
Son olarak tomurcuk dökülmesi gibi sorunlar ise, ısının ani şekilde değişmesine bağlı olarak gelişecektir. Sonbahar aylarında havanın serinlemesiyle birlikte, cereyan tomurcukların dökülmesine neden olmaktadır. Bitlenme de tomurcukların dökülmesine neden olan bir diğer faktördür.
Sonuç olarak; bu bitkinin bakımında birkaç noktaya dikkat ederek kolaylıkla yetiştirebilirsiniz. Japon gülü çiçekleri oldukça hoş bir görünüme sahiptir. Bu çiçekler sayesinde evinizin ya da bahçenizin havasını tamamen değiştirebilirsiniz.
