Japon şemsiyesi bakımı oldukça kolay olan bitkilerden biridir. Son derece zarif bir görünüme sahiptir. Bu zarif görünüme karşın kızgın güneş altında ve açık havada gelişim gösterir. Birçok insan sadece su bitkisi olduğunu düşünse de bahçe bitkisi gibi yetiştirmek de mümkündür.
Antik Mısır'da papirüs adı verilen tarihin ilk kağıtları, papirüs bitkisinin yapraklarından elde edilmiştir. Japon şemsiyesi bitkisi de papirüsün bir türüdür. Bu bitkinin farklı türleri birbirlerine oldukça benzerdir. Japon şemsiyesi bitkisinin anavatanı ise Madagaskar'dır.
Japon Şemsiyesi Özellikleri
cyperaceae (Papirüsgiller) familyasına ait olan Cyperus cinsi, bütün dünyaya yayılmıştır. Çoğunlukla tropikal ve alt tropikal bölgelerde görüler. Japon şemsiyesi Latincesi Cyperus alternifolius olarak bilinmektedir. Yaprakları uzun olan bir sapın üzerinde, birçok ince uzun yaprakçık bütünüdür. Sapların ucunda yaprakçıklar bir şemsiye gibi bir arada gelişim gösterir.
Bu bitkinin kış soğuklarına karşı dayanıklılığı oldukça fazla denebilir. Eksi 12 dereceye kadar yaşayabilirler. Kış mevsiminde yaşanan don olaylarında yaprakları bozulsa dahi ilkbahar aylarında yeniden yeşerirler. Her geçen yıl daha fazla bollaşarak ve gürleşerek büyümeye devam ederler. Çiçeklenmesi için ise açık havada olması gerekir. Kış aylarının sonunda açtığı çiçekler bildiğimiz çiçeklere pek benzemez, minik yeşil buğday başağına benzer çiçekleri vardır.
Saksıda ve Bahçede Japon Şemsiyesi Bakımı
Japon şemsiyesi çiçeği bakımı oldukça kolay olan bitkilerden biridir. Bu nedenle özellikle bitki bakımına yeni başladıysanız, önereceğimiz türlerden biridir. Japon şemsiyesi bakımı için sulama dışında hiçbir şey yapmanıza gerek yoktur diyebilirsiniz. Evde, balkonda, terasta, bahçede ya da akvaryumda yetiştirebileceğiniz bir bitkidir. Özen istemeyen türlerden biridir. Doğrudan güneşi ve sıcağı seven bir türdür. Gölge alanlara da uyumludur ancak cılız bir şekilde gelişir. Güneş altında ise çok daha iyi ve sağlıklı gelişir. Şiddetli sıcaklara ve güneş altında kalmaya tam uyumludur. Buna karşın serin aylarda da gelişmeye devam eder.
Sulama
Japon şemsiyesi bitkisi için suyu çok sevdiğini söylerler. Aslında bu bilgi tam olarak doğru değildir. Bu bilgi nedeniyle bitkinin sürekli sulanması gerektiği düşünülür. Buna karşın sıradan bir bitki gibi sulamak yeterli olacaktır. Çamura dönüşen topraktan zarar görmemesi ve su birikintilerinde dahi gelişebilen bir bitki olmasına karşın susuzluğa da son derece dayanıklıdır. Bitkiyi istediğiniz periyotlarda ve sıklıkta sulayabilirsiniz. Aşırı sulama nedeniyle zarar görmeyecektir.
Toprak
Bu bitki bahçede, balkonda ve dış mekânlarda kolaylıkla yetişir. Ancak böylesi mekânlarda bakım yapacaksanız, hafif killi bir bahçe toprağı ideal olacaktır. Bu tip bir toprak bulamazsanız torf toprak da kullanabilirsiniz. Fakat bu toprakta biraz güçsüz kalacaktır. Böylesi bir toprağa ektiğinizde düzenli aralıklarla bitki besini vermeniz gerekir. Bahçe toprağında çok daha güçlü ve iyi bir şekilde gelişir. Biraz killi olduğunda ise daha iyi olacaktır.
Salonlarda bakım yapacaksanız uygun bir toprak karışımı hazırlamanız daha iyi olacaktır. Bunun için bir ölçü torfa, bir ölçü kilsiz arazi toprağı ve bir ölçü iri taneli dere kumu karıştırmalısınız.
Bitki besini konusunda ise genel kullanım için olanı tercih edebilirsiniz. Bu besini her dört, beş sulamada bir kez verdiğiniz suya karıştırabilirsiniz.
Budama
Japon şemsiyesinin tepe kısmında bulunan ve bozulan uçları makasla kesmelisiniz. Yaprakları yarısından fazla sarardığından sapı tepeden kesebilirsiniz. Uzun olan sapları dipten kesmeyi düşünmemelisiniz. Bu uzun sapları kestiğinizde bitkiniz kuvvetsiz kalır. Saplar yeşil olduğu sürece kökleri de güçlenecektir. Saplar sararmaya başladığında ise dipten kesebilirsiniz. Fakat, bitkiniz yeterince güçlüyse ve çok sayıda yaprağı varsa bunu düşünmenize gerek yoktur. Bozulan sapları dipten kesebilirsiniz.
Doğrudan güneş ışığından korumanıza gerek yoktur. Şiddetli güneşle tam uyumludur. Yalnızca gölgede gelişen bitkiyi yaz ayında aniden güneşli yerlere almamalısınız. Böylesi bir durumda yapraklarını yanacaktır. Bir süre sonra ise yakıcı güneşe uyumlu şekilde yeni yapraklar çıkaracaktır.
Japon Şemsiyesi Suda Yaşar Mı?
Japon şemsiyesi bitkisi su altında da gelişim gösterebilir. Akvaryum bitkisi olarak rahatlıkla kullanabilirsiniz. Akvaryumlarda hava motorunun bulunduğu için su oksijensiz kalmayacaktır. Bu sayede bitkiniz çürümeyecek ve gelişim göstermeye devam edecektir.
Japon Şemsiyesi Nasıl Çoğaltılır?
Japon şemsiyesi çoğaltma işlemi oldukça basittir ve farklı yöntemler kullanılabilir. Yaprak çeliği ve kökten ayırma yöntemleri oldukça başarılı iki farklı yoldur. Bununla birlikte yaprak çeliği çok daha kolay ve başarı şansının yüksek olduğu yöntemdir.
Yaprak çeliği yöntemi, bu bitkinin çoğaltılması için en iyi yoldur. Çok hızlı ve güçlü bir şekilde gelişim gösterir. Bu yöntemde yüzde yüz kesin sonuç alırsınız. Her yapraktan en az bir tane yeni bitki oluşacaktır. Keserek aldığınız yaprak en geç 10 gün içinde kök salacak ve filiz uzatmaya başlayacaktır.
Kökten ayırma yöntemini ise 4-5 yılda bir kez yapabilirsiniz. İlkbahar ve yaz ayları bu işlem için uygun dönemlerdir. Buna karşın hızlı ve kesin bir üretim istiyorsanız yaprak çeliğini kullanmalısınız.
Japon Şemsiyesi Çoğaltma İşleminde Yaprak Seçimi
Bu bitkinin çoğaltılmasında en verimli sonuç; büyük, kart ve hafif sararmış yapraklardan alınır. Bu kalın ve kart yapraklar çok sayıda filiz verirler. Her bir filiz bağımsız bir Japon şemsiye bitkisi olarak gelişir. Bununla birlikte çok küçük ve çelimsiz yapraklarla dahi çoğaltma işlemi mümkündür. İstisnasız olarak her yaprakla çoğaltma işlemi yapılabilir ancak tek yapraktan fazla filiz almak istiyorsanız büyük ve kart yaprakları tercih etmelisiniz.
Yaprağı sapıyla birlikte almalısınız ve sap uzunluğunun 20 santim civarında olması gerekir. Keserek aldığınız saplı yaprağın şemsiye bölümündeki ince, uzun parçaları keserek kısaltabilirsiniz. Beş, altı santim kadar kalmaları yeterli olacaktır.
Yaprakları Köklendirme
Yaprakları, şemsiye kısmı baş aşağı gelecek biçimde suda bekletmelisiniz. Suda bekletmek yerine doğrudan toprağa da ekebilirsiniz. Bu durumda da ters bir şekilde ekmelisiniz. Her iki yöntemde de sapın dik biçimde dışarda kalması gerekir. Eğer suda köklendirecekseniz, dört beş gün aralıklarla suyu değiştirmelisiniz. Doğrudan toprağa ekiyorsanız, şemsiye kısmının en fazla 2-3 santim derine gömülmesi gerekir. Toprağı her gün sulamalısınız.
Havalar sıcaksa sudaki yeni bitkinizin en fazla 10 gün içerisinde filizlendiğini görebilirsiniz. Toprağa ekilenler biraz daha gecikecektir. Suda bekletmeniz durumunda köklerin yaklaşık 5 santimi geçmesini beklemeli sonrasında toprağa dikmelisiniz. Yaprak çelikleri dikeceğiniz toprak için özel bir karışım yapmanıza gerek yoktur. Sıradan bir toprak yeterli olacaktır. Hassas bir bitki olmadığı için sıradan topraklarda da gelişim gösterecektir.
Saksı Başına Yaprak Sayısı
Saksıya ektiğiniz tek yaprak genellikle 1 yeni fide oluşturur. Fakat 3 ya da 4 yeni fide almanız da mümkündür. Bu durum güzel bir görünüm sunmak açısından oldukça zayıftır. Saksıya ortalama olarak 6 santim aralıklarla, saksının genişliğine bağlı olarak, sığacağı kadar yaprak dikmelisiniz.
Japon şemsiyesi fidesinde her yaprak bir öncekine göre daha büyük olacaktır. Uygun şartlarda hızlı biçimde gelişecektir. En fazla bir yıl içinde boyu 1 metreyi aşar.
Japon Şemsiyesi Hastalıkları ve Zararlıları
Japon şemsiyesi haşerelerin pek sevdiği bitkilerden biri değildir. Eğer hava çok kuruysa ve nem yetersizse örümcek akarı musallat olabilir. Bunun yanı sıra yeterince su alamadığı zaman yaprakların ucu kahverengi bir hal alıp ölebilir. Bu durumda bitkinizi budamanız faydalı olacaktır. Nem eksikliğine karşı su püskürtebilirsiniz. Kireçli su kullanmamaya da özen göstermelisiniz. Hatta saksıda bakım yapıyorsanız mümkünse yağmur suyu kullanmaya çalışabilirsiniz.
Bahçeye diktiğiniz zaman hastalık ve zararlı ihtimali çok daha zayıf olacaktır. Aksine bu bitki her yıl bahçenizi yavaş yavaş kaplayacaktır. Kış sonunda tohum oluşturan bitki, çok sulanan bahçelerde her yerde çimlenir. Bu nedenle bahçenin her yerinde yeni Japon şemsiyesi fideleri gelişecektir. Bahçenizdeki toprak fazla killi ise bu bitkiden bir süre sonra kurtulmanız mümkün olmayabilir.
Japon Şemsiyesi (Cyperus alternifolius)
