Yapraklarını bütün yıl boyunca koruyan ve çiçekli bir yapı ile görüntüsünü sürdüren karides çiçeği bahçe ve salonlar ile uyumlu bir bitki çeşididir. Justicia brandegeeana olarak Latince isimlendirilen bu bitki, gelişimini sürekli bir şekilde yaprak ve çiçekleri ile sürdürürken, bir orman bitkisi olarak daha çok ağaçlıklarda görülür.
Acanthaceae (Ayıpençesigiller) familyasının üyelerinden biri olmak ile birlikte bu ailenin Justicia brandegeeana türü olarak bilinir ve eski dönemlerde Beloperone guttata şeklinde adlandırılmıştır. Günümüzde değişen adıyla karides çiçeği olarak adlandırılırken, dünya genelinde bilinen anavatanı Brezilya olarak kayıtlara geçmiştir.
Karides Çiçeği Özellikleri
- Ortalama olarak 1,5 m civarında gelişim gösteren bir çiçek çeşididir.
- Bünyesine göre ağır bir gövdesi yer aldığı için 20 cm gibi bir boya ulaştığından itibaren bir değnek kullanarak toprağa sabitleyip bağlamak önemlidir. Aksi takdirde çok ince dalları dik durmakta zorlanacağı için ve gevrek bir yapısı bulunduğundan dolayı kırılgan şekilde problem ortaya çıkarabilir.
- Boyunun uzaması ile birlikte daha fazla yan dal büyütmeye başlarken, ara sıra dip sürgünleri ile de daha fazla gövde oluşturmaya başlar.
- Çok uzun ömürlü olmamak ile birlikte ana gövdeler bazen değişim gösterir ve yeni sürgünler gövdeyi değiştirme vasıtasıyla taze tutar.
- Şiddetli çok sıcak yaz mevsimleri açısından çok uyumlu bir bahçe bitkisi olduğu için Akdeniz ikliminde rahatlıkla yetişebilir.
- Özellikle gölgeden hoşlanır ve gölgede çok iyi bir gelişme gösterir.
- Çiçekleri ve yaprakları kış mevsiminde daha canlı bir renge sahip olurken, diğer mevsimlerde ise apayrı bir güzellik ortaya koyar.
- Susuzluğa dayanıklı olarak kolay kolay bozulmaz ve solma göstermeden her sulama sonrasında yeniden dallar vererek ömrünü uzatır.
- Kış mevsiminde ise -12 0C gibi soğuklara karşı dahi dayanıklı olmak ile birlikte Türkiye’nin tüm kıyı illerinde çok uzun ömürlü bir şekilde bahçelerde yetiştirilebilir.
- Sarı çiçek renkleri ile benzer bir görüntü ortaya koyduğu için kandil çiçeği de sarı karides çiçeği gibi bir isim almıştır. Ancak kandil çiçeği tamamen farklı bir türdür.
Karides Çiçeği Bakımı
Detaylı bir şekilde bu çiçeğin bakım özelliklerine ve ihtiyaçlarına değinerek daha iyi bir yetiştirme yapmanıza yardımcı olabiliriz. Bu noktada özellikle ışık, toprak, sulama ve budama gibi ihtiyaçlarına dikkat etmek gerekir.
Işık
Anavatanı Brezilya olan ve Akdeniz iklimine çok uygun olan karides çiçeği çok uzun saatler boyunca direk güneş altında da kalabilir. Bunun yanında aynı zamanda tam gölgede de yetişmeye gayet uygun bir çiçek çeşididir. Çünkü her iki koşulda da gayet güzel çiçekler açabilir. Yaz mevsiminde çok sıcak şehirlerde mevsim boyu yarı güneş alan ve gölge noktalarda tutmak daha iyidir. Fakat gün boyu güneş alan noktalarda dahil zarar görmeden yaşayabilir.
Eğer karides çiçeği iç mekanda yetiştirilecekse, güneşli ve çok havadar bir pencere kenarı tercih edilebilir. Mutlak bir şekilde hava akımından faydalanabileceği bir konuma yerleştirilerek, güneş almasa dahi yetiştirmeyi tercih edebilirsiniz.
Toprak
Bahçelerde dikili bir şekilde yetiştirilirken çok daha büyük bir kolaylık sağlayan bu çiçek, özellikle uygun iklimlerde sadece yeterli sulama ile gübre dahi istemeden yetişir. Fakat evlerde saksıda yetiştirilecekse öncelikle büyük bir saksı kullanılması gerektiği ifade edilebilir. Özellikle 30’a 30 bir saksı seçmek büyük avantaj sağlarken, güneşli ve aşırı sıcak bölgelerde küçük saksı bitkiye zarar verebilir.
Saksı yetiştiriciliği için seçilecek toprak çok fazla detaylı bir özen gerektirmese de sağlıklı bir gelişim için
- 3 ölçü torf toprak
- 1 ölçü ponza taşı
- 1 ölçü temiz dere kumu karıştırılabilir.
Bahçelerde yetiştirilecek olursa da ponza taşı yerine arazi toprağı aynı ölçüde kullanılarak, daha iri taneli bir dere kumu seçilebilir ve torf toprak 1 ölçü daha fazla kullanılabilir. Bu ölçüler elbette yine açık mekanda kullanılacak büyük boyutlu saksılarda yer alacak toprak için verilmektedir.
Saksıda bulunan toprağın belirli bir süre sonrasında ömrü dolacağı için değiştirme ihtiyacı bulunduğunu düşünebilirsiniz. Fakat verilen ölçüler ile oluşturduğunuz saksı toprağının ve saksısının değişmesi ihtiyacı bulunmayacaktır. Çünkü karides çiçeği dikildiği ilk saksı yeterli boyutlara sahipse ve iyi bir toprak kullanılırsa, bütün ömrünü bu saksıda geçirebilir.
Sulama
Suyu seven bir çiçek olan bu tür, yine de çok sulama yapılmaması gereken bir çeşittir. Elbette günlerce susuz kalmaya dayanıklıdır. Fakat yine de toprak çok fazla kurumadan sulamak gerekir. İster yaz ister kış mevsiminde saksının alt deliklerinden suyun biraz dışarıya sızma yapması yeterlidir.
Gübreleme
Eğer bahçede yetiştirme yapıyorsanız, gübre veya bitki besini ihtiyacı ile karşılaşmazsınız. Ancak evlerde saksı içerisinde yetiştiricilik yapılıyorsa, genel amaçlı bir bitki besini her ay 1 defa olacak şekilde yıl boyunca kullanılabilir.
Budama
Bitkinin istediğiniz şekilde ve istediğiniz zaman budanabilmesi büyük bir rahatlık sağlar. Özellikle ana gövdeler yaşlılık gösterdiğinde gücü artık ortadan kalkacağı için bununla birlikte dallarda bir keyifsizlik ortaya çıkar. Bu yaşlı gövdeler dipten kesildikten sonra ve hatta bazı kötü dallar kesildikten sonra hızlı bir şekilde yeni filizler ile yeni dallar geliştirir.
Karides Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?
Bu çiçeğin çoğaltılmasında birbirinden farklı yöntemleri denemek mümkündür. Örneğin, bahçede yetişirken zaten kendi kendine birkaç metre uzaklığa saçtığı karides çiçeği tohumu sayesinde yeni fideler ve bitkiler geliştirir. Bu bitkiler bahçenin istemediğiniz başka bir yerine veya saksıları alınabilir. Bir diğer noktada ise sadece ilkbahar mevsiminde saksıdan tamamen çıkarılan çiçekten 2-3 adet dip kök alınarak başka bir saksıya kökten ayırma ile dikim yapılabilir.
Eğer basit daldırma yöntemi kullanmak isterseniz, bitkinin toprağa yakın noktalarında uzun bir dalı tekrar toprağa gömülürse, kolay bir şekilde gelişim gösterir. Takriben 2 aylık bir süre sonrasında bu yeni gövde kesilerek başka bir noktaya alınabilir. Son bir yöntemde de yılın istediğiniz zamanında yapraklı gelişmiş dallardan 15 cm civarında 3 adet çelik aldığınızda bir saksının orta bölümüne dikerek geliştirme elde edebilirsiniz. İlk günlerde sulama ile birlikte yapraklar pörsüse dahi yaklaşık 20 gün içerisinde yeniden canlı bir bitki elde edilir.
Karides Çiçeği Hastalıkları ve Zararlıları
Bu çiçekte genellikle hiçbir problem ile karşılaşılmaz ve çiçeği rahatsız eden zararlılar bulunmaz. Ancak evlerde havasız bir koşul içerisinde kalırsa, yanlış toprak kullanılırsa ve sulama yanlış yapılırsa kökleri çürüyeceği için yakın süreçte ölebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Estetik görünümlü karides çiçeği hakkında aklınıza gelen birçok farklı noktada önemli soruların cevaplarını kısa kısa bu bölümde bulabilirsiniz.
Yemyeşil yaprakları ile çiçekli bir hale gelmesi için bu bitki epeyce ışık almalıdır. Özellikle gün içerisinde mutlaka birkaç saat güneş görebilmelidir. Ancak gölgeye de uyum sağlayabilir.
Anavatanı Brezilya olan bu tropikal iklim çiçeği ülkemizde de rahatlıkla yetiştirilebilir. Özellikle kışın dahi aşırı derecede soğuk olmayan ılıman Akdeniz ikliminde rahatlıkla yetiştirilebilir.
Ev içerisinde de doğru miktarda ışık alan, havadar ve geniş bir saksı içerisinde yetişmesi mümkündür. Bu koşullar sağlanmadığında köklerde çürüme olacağı için kısa sürede solabilir.