Kaynanadili kaktüsü ya da kaynana dili, Cactaceae familyasının Opuntia cinsidir. Bu bitkinin ana vatanı ise hem Kuzey Amerika hem de Güney Amerika’nın tamamıdır. Meksika’da çok yaygın olan bu kaktüsleri birbirinden ayırt etmek oldukça zordur. Kaynanadili kaktüsü, bu cinsin en yaygın bilinen üyelerinden biridir.

Opuntia cinsinin 100’ün üzerinde türü vardır. Bu kaktüsler iğneli, yassı ve golf sopasına benzeyen yapraklarıyla bilinmektedir. Birçok türünün gövdesi geniş ve yuvarlaktır. Genellikle çöl iklimlerinde yetişen bitkiler olsalar da zorlu koşullara dayanabilen Opuntia türleri de vardır. Kaynanadili kaktüsünü ekmek için en uygun zaman ise ilkbahar aylarıdır. Büyüme hızı son derece yavaş olan bu bitkilerin bazı türlerinin meyveleri yenebilir özelliktedir. Ancak meyve vermeye başlaması üç ila dört yılı alabilmektedir.

Bakımı

Kaynanadili kaktüsü türüne göre farklı bakım ihtiyaçları ister. Buna karşın tüm türlerinin doğru biçimde gelişebilmesi için bol güneş ışığına ve iyi drenajlı bir toprağa ihtiyacı vardır. Nemli bir toprakta kaldıklarında kökleri hızlı biçimde çürütebilmektedir. Kaynanadili bitkisi, kış aylarında uyku moduna geçer. Bu dönemde yaprakları kuru ve sönük bir hal alabilir. İlkbahar ayları geldiğinde ise yeniden eski hallerine dönerler ve yeni yapraklar çıkarmaya başlarlar.

Toprak

Opuntia cinsine ait olan kaktüslerinin en önemli ihtiyacı drenajı iyi olan bir toprak seçimidir. Kumlu ve çakıllı toprakta daha iyi yetişen kaynanadili kaktüsü, fazla nem tutmadığı sürece diğer toprakları da tolere edebilir. Buna karşın toprağın fazla asitli olmaması gerekir. 

İç mekânlarda yetiştireceğiniz kaynanadili bitkisi için 4 ölçü torf, 2 ölçü iri taneli dere kumu ve 1 ölçü ponza taşı ideal bir karışım sunacaktır. Bu karışımda dikkat etmeniz gereken temel ölçüt, dere kurumunun mutlaka temiz olmasıdır. Doğal olarak kirli olan dere kumları, kaktüslere zarar verebilecek tehlikeli parazitleri taşımaktadır.

Işık

Kaynanadili bitkisi bir çöl kaktüsüdür. Bu sebeple tam güneşi seven bitkiler arasında yer alır. Bu bitkinin günde en az altı saat boyunca doğrudan güneş ışığı alması gerekir. Evinizde güneye doğru bakan bir pencere, bu bitki için ideal olacaktır. 

Eğer ülkenin güney bölgelerinde aşırı sıcak bir iklimde yaşıyorsanız, öğle saatlerinde yakıcı güneşten bitkiyi korumanız daha faydalı olacaktır.

Sulama

Kaynanadili kaktüsü, doğal ortamında kuru iklim koşullarında yetişir. Bu sebeple iç mekanda bakım yaparken, çok az miktarda sulama yapmanız bu bitki için yeterli olacaktır. Sulama işlemini toprak tamamen kuruduğu zaman yapmanız daha faydalı olacaktır. Bunun için kaktüsün bulunduğu saksının toprağına parmağınızı 2-3 santim olacak şekilde batırmalısınız. Eğer toprak tamamen kuruysa, sulama zamanı gelmiştir. Eğer parmağınızda nem hissediyorsanız, sulamayı ertelemeniz gerekir. 

Sulama yaparken, toprağa çok fazla su vermemeye dikkat etmelisiniz. Toprağı nemlendirmek bu bitki için yeterli olacaktır.

Sıcaklık

Kaynanadili kaktüsleri, oldukça sıcak ortamlarda iyi gelişim gösterirler. Buna karşın soğuklara karşı da oldukça toleranslı bitkilerdir. Genel olarak kış aylarının daha hafif geçtiği ve yaz aylarının düşük nemli olduğu sıcak bölgelerde ideal ortamlarına kavuşurlar. 

Bu bitki yoğun biçimde sıcak seviyor olsa da nem oranının yüksek olduğu yerlerde sorun yaşarlar. Eğer kaynanadilini iç mekânda yetiştirecekseniz, 22 derece civarındaki sıcaklıklar idealdir. Bununla birlikte bitkinizi ısı kaynaklarından korumanız gerekir. Bu cihazlar ani hava değişimleri yarattığı için bitkiye zarar verecektir. 

Gübreleme

Kaynanadili kaktüsü, çok verimsiz bir toprakta dahi iyi bir gelişim gösterebilir. Bununla birlikte eğer saksıda verimsiz bir toprağa ekim yaptırsanız, zaman zaman gübrelemek daha iyi sonuçlar almanızı sağlayacaktır. Eğer bitkinin yeşil yaprakları sönük görünmeye başladıysa ve hiç çiçek vermiyorsa muhtemelen ilave besine ihtiyacı vardır. Gelişme dönemi boyunca ayda bir defa kaktüs besini vermeniz, yeterli olacaktır.

Budama

Kaynanadilinin budanması, bitki açısından bir ihtiyaç değildir. Ancak bitkinin boyutlarını kontrol altında tutmak istiyor ve bitkinin daha düzenli görünmesini istiyorsanız budama yapabilirsiniz. 

Budama işleminde her bir yaprağı maşayla tutmaya çalışmalısınız. Budayacağınız yaprağı, kaktüsün ana kısmına bağlayan eklem boyunca kesmelisiniz. Budadığınız bu yaprakları köklendirerek yeni bitkiler de üretebilirsiniz.

Kaynanadili Çoğaltılması

Kaynanadili kaktüsünü çoğaltmak oldukça basittir. Bitkinin gelişme dönemi boyunca, dilediğiniz bir noktadan çelik alarak yeni bir bitki yetiştirebilirsiniz. Bunun yanı sıra bu bitkiyi tohumdan çoğaltmak görece olarak zor olsa da mümkündür.

Çelikten Çoğaltma

Kaynanadili kaktüsünü çelikten çoğaltmak çok daha basittir ve başarı oranınız daha fazladır. Ana bitkinden, steril ve keskin bir makas yardımıyla birkaç çelik almalısınız. Çeliklerdeki kesiklesin iyileşmesi için birkaç boyunca dışarıda bekletin. Bu çelikleri tutmak için kalın bir eldivene ya da maşaya ihtiyacınız olabilir.

Birkaç günün ardından kesik yerlerin kurumasıyla çeliği saksıya alabilirsiniz. Dikim anında su verdikten sonra, büyüdüğünü görene kadar su vermeyi bırakmalısınız. Eğer bitki hafifçe çektiğinizde direnç gösteriyorsa, kökleri çıkmış demektir. Çektiğinizde direnç göstermiyorsa, çıkararak yeniden dikin ve büyümesi için zaman tanıyım.

Kaynanadili bitkisi büyüdüğünde, yeni bir saksıya ya da dış ortama ekilmeye hazır hale gelecektir.

Tohumdan Çoğaltma

Kaynanadili kaktüsünü tohumdan da çoğaltabilirsiniz. Bunun için bitkinin olgun bir meyvesini keserek açmalı ve tohumlarını kaşık yardımıyla çıkarmalısınız. Aldığınız bu tohumların üzerindeki posayı, yıkayarak temizleyebilirsiniz. Bunun ardından tohumların iyice kuruması gerekir. Tamamen kuruyan tohumları nemli ve iyi drenajlı bir saksı toprağının içine serpmelisiniz.

Tohumların ince bir toprak tabakasıyla örtmeniz yeterli olacaktır. Saksıyı şeffaf bir poşetin içine koyarak, güneş alan bir yere yerleştirmeniz tohumların çimlenmesi için uygun şartları yaratacaktır. Tohumdan çimlenme için birkaç ay beklemeniz gerekebilir. Daha sonrasında çimlenen fideleri uygun bir saksıya alabilirsiniz.

Zararlıları ve Hastalıkları

Kaynanadili kaktüsü, bit gibi zararlıların istilasına uğramaya yatkın bir bitkidir. Bu gibi bir istilada neem yağı ya da böcek ilacı kullanabilirsiniz. 

Bunun yanı sıra opuntia cinsindeki bitki türleri, yapraklarında siyah benekler oluşturan phyllosticta mantarına yakalanmaya oldukça yatkındır. Bu mantar nemli ortamlarda rahat biçimde üreyebilmektedir. Ölümcül bir sorun olmasa da, evinizdeki diğer bitkilere sıçrama ihtimali de vardır. Bu mantarın tedavisinde etkili bir ilaç yoktur. Mantardan etkilenen yaprakların keserek atılması ve istilanın yayılmasının önüne geçilmesi gerekir.

Kaynanadili Kaktüsünde Sık Görülen Sorunlar

Kaynanadili bitkisini yetiştirmek son derece kolaydır. Bu sebeple bitki bakımına yeni başlayan için de oldukça uygun bir seçenektir. Bu bitkiyle ilgili karşılaşılan sorunların temelinde bakım alışkanlıkları ve hataları gelmektedir. Bakımda yapılacak olan değişikliklerle birlikte bu sorunlar kolayca çözülebilir.

Bitkinin Yumuşaması

Bitkinin bazı kısımlarının yumuşaması genel olarak köklerin fazla su dolayısıyla çürümesinden kaynaklanmaktadır. Böyle bir sorunla karşılaştığınızda sulamayı hemen kesmeli ve çürüyen kısımları kesip atmalısınız. Eğer çürüme yayılmaya devam ederse bitkinizi kurtarmanız mümkün değildir.

Kahverengi ve Beyaz Benekler

Bitkinin yapraklarının üzerinde beyaz ve kahverengi benekler görebilirsiniz. Bu benekler doğrudan güneş ışığına maruz kaldığı için ortaya çıkabilir. Bitkiyi özellikle öğle saatlerinde doğrudan güneşten koruyarak gölge bir alana taşımanız, bu sorunu çözecektir.

Yaprakların Büzüşmesi

Kaynanadili kaktüsünde yapraklar büzüştü ya da kuruduysa bu genellikle yeterince sulama yapmadığınıza işarettir. Yapraklar yeniden eski haline dönerek dolgun görünene kadar fazladan sulama yapmak faydalı olacaktır. Buna karşın bu sulama düzenine dikkat etmelisiniz. Aşırı su her zaman daha fazla soruna yol açacaktır. Kış aylarında, kaktüsünüz bir miktar büzüldüyse bu normaldir.

Yaprakların Ayrılması

Bitkinizin yaprakları dolgun ve dolu olduğu için ayrılmaya başladıysa bunun muhtemel sebebi fazladan su almasıdır. İki sulama arasındaki zamanı daha fazla açarak bu sorunu çözebilirsiniz. Bununla birlikte etkilenen yaprakları koparmak gerekebilir.