Keçi sakalı bitkisi ya da keçi sakalı çalısı, bir türe değil cinse verilen isimdir. Rosaceae familyasına ait Spiraea cinsinin tüm türlerine Türkçe’de keçi sakalı adı verilmektedir. İlkbahar aylarında çiçekli bir süs çalısı olarak yetiştirilir. Tüm türlerine kısaca Spirea dendiğini duyabilirsiniz.

Doğu Asya coğrafyasında oldukça geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Kuzey Yarımküre’nin ılıman bölgelerinde yetişirler. Yaklaşık olarak 80 ila 100 arası türü olduğu bilinmektedir. Bu rehberimizde keçi sakalı çiçeği hakkındaki bilgilere ve bakım uygulamalarına yer vereceğiz.

Keçi Sakalı Bitkisi Özellikleri

• Spiraea vanhouttei, keçi sakalı çalısının en yaygın türüdür. Bu tür 3 metreye kadar boylanır ve bir o kadar da alan kaplar. Bahçelere uygun olan 1,5 metre kadar boylanan ve çok yer kaplamayan kültivarları da üretilmiştir. Bu kültivarlar dekoratif açıdan daha caziptir. Aynı zamanda hastalıklara karşı da daha dirençlidir.
• Keçi sakalı bitkisi, türüne ve kültivarına bağlı olarak beyaz, sarı, kırmızı ya da pembe renklerde çiçek açabilir. Beyaz çiçekli keçi sakalı bitkisi çok daha yaygındır.
• Kış aylarında yapraklarını döker. Bazı çeşitleri sonbaharda çok hoş renklere sahip olur. İlkbahar ayında çiçeklenenler genellikle beyaz, yazın çiçeklenenler ise genel olarak farklı renklere sahip olur.
• Çiçeklenmesine bağlı olarak, bazı türlerinde çiçekler dalları kaplar. Bazılarında ise top top bir arada olurlar. İlkbahar mevsiminin başında çiçek açanlar, yapraklanmadan önce çiçeklenirler. Bu türlerde bitki üzerinde kar birikmiş gibi görünür. (Bknz: Spiraea nipponica ‘Snowmound’)
• Günde en azından 3-4 saat boyunca güneş almaları gerekir. Bu koşulu sağlarsanız her yere uyum gösterir.
• Kış soğuklarına dayanıklılığı ise türüne ve kültivarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak genel olarak eksi 28 ila eksi 40 arasındaki soğuklara dayanabilir.

Keçi Sakalı Bitkisi Bakımı

İlkbahar mevsimi geldiği zaman bahçenize ektiğiniz keçi sakalı bitkisi için toprağın yüzeyini kabartmanız gerek. Kabarttığınız toprağın üzerine ise kompost yaymalısınız. Eğer bahçenizdeki toprak çok fakir ve kumluysa, komposta bir miktar da koyun gübresi karıştırmalısınız.

Yaz mevsimlerinin çok sıcak geçtiği bir yerde yaşıyorsanız, kompostun üzerine malç yaymalısınız. Eğer bahçenizin toprağı suyu iyi süzdürür bir yapıdaysa, keçi sakalı bitkisi de daha iyi gelişecektir. Sulama konusunda çok titiz davranmanıza gerek yok. Fakat uzun süreler boyunca susuz kalmaması gerekir. Özellikle çok sıcak dönemlerde, daha sık sulama yapmalısınız. Sulamayı, bol bol suyla yapın.

Budama

Keçi sakalı bitkisi bakımında en çok dikkat etmeniz gereken konu budamadır. İlkbahar mevsiminde çiçek açan türlerde, çiçeklenme sonrasında budama yapılmalıdır. Bunun nedeni, geçen yıldan kalan dalların çiçek açıyor olmasıdır. Çiçekler geçtikten sonra budama yaparsanız, yaz boyunca bolca dallanıp budaklanacaktır. Bu dallar sonraki ilkbahar ayında çiçeklenir. Sonuç olarak çok daha verimli bir çiçeklenme dönemi geçirir.

Yaz mevsiminde çiçek açan türler de ise durum daha farklıdır. Bu türler, yeni gelişen dallardan çiçek açarlar. Bu türlerde, solmuş olan çiçekleri hemen budamalısınız. Bu sayede aynı mevsimde tekrar çiçeklenme ihtimali olacaktır. Budamanın kış sonunda ya da ilkbahar başında yeni gelişimler başlamadan yapılması gerekir.

Çoğaltılması

Keçi sakalı bitkisi çeşitlerinin çoğaltmak için en iyi yöntem olgun dal çeliğidir. Yapraklarını tamamen döktükten sonra, kuvvetli bir don olayını beklemelisiniz. Bunun ardından olgun dal çeliği yöntemini kullanabilirsiniz. Bulunduğunuz iklimde don olayı görülmüyorsa, ocak ayının ortasında çelik alabilirsiniz. Çeliklerin boyuysa keçi sakalı bitkisi türüne bağlı olarak 10 ila 25 santim arasında olmalıdır. Üst dallardan ve en sağlıklı olanlardan birini seçmelisiniz. Çelimsiz dalların tutma şansı yoktur. Alacağınız dalın diplerini açılı bir şekilde kesmelisiniz. İlkbahar mevsimine kadar 4-5 derece soğuk bir alanda, su dolu kovada bekletmelisiniz. Bunun yerine dışarıda kuma ya da kumlu toprağa baş aşağı şekilde ters olarak gömmelisiniz.

İlkbahar mevsimi geldiği zaman bu dalları yaklaşık 45-60 derece olacak şekilde yan yatırarak dikmelisiniz. Uçlarının ise 3 santimi toprak dışında kalmalıdır. İki ay boyunca bu çeliklerin üzerine güneş filtreli olarak gelmelidir. Bahçeye ekiyorsanız, filtreli bir ağ gerilmelidir.

Bunun yanı sıra tepe çeliği ya da yarı olgun dal çeliğiyle çoğaltma da mümkündür. Bu yöntemi kullanırken, ilkbahar mevsiminde yeni gelişen dalları tercih etmelisiniz. İlkbaharda yeterince olgunlaşmış olan dalları seçin ve alt yapraklarını budayarak, havadar bir köklendir toprağına dikmelisiniz. Ardından diktiğiniz kabı naylonla kapatmalısınız. Buna imkân yoksa dalın üzerine pet şişe geçirebilirsiniz. Doğrudan güneş almaması gerekir. Bununla birlikte yaşadığınız iklimde yaz ayları çok sıcaksa, bitkiyi kapalı tutmak çürümesine neden olacaktır. Bu durumda açıkta tutmalısınız.

Son olarak kökten ayırma yöntemini de kullanabilirsiniz. Bunun için keçi sakalı bitkisinin birkaç yıllık olması gerekir. Kökten ayırma yöntemi için keçi sakalı otunun toprağa iyice oturması gerekir. Sonbaharın son haftalarında bitki uykuya girdiği zaman, dip sürgünlerinden köklenmiş olanları tercih etmelisiniz. Toprağı kazarken son derece dikkatli davranmalısınız. Köklere zarar vermemeye azami özen gösterin. Sürgünü ana bitkiden keserek ayırın ve istediğiniz başka bir yere dikin.