Klivya çiçeği, amaryllidaceae (Amarillisgiler) familyasından olan Clivia cinsine bağlı bir türdür. Bu cinsin 6 farklı türü bulunmaktadır. Bahçede ve evde süs bitkisi olarak en çok Clivia miniata yetiştirilir.
Klivya çiçeğinin anavatanı Afrika kıtasının güneyindeki, Swaziland bölgesidir. Bu bölgedeki kıyı kesiminde bulunan ormanların, koyu gölge ağaç altlarında bulunur. Yaz aylarında bu bölgede çok sık yağmur yağar, kış aylarında ise kurak geçer. Bölgedeki ormanlarda bulunan ağaçlar kış aylarında yapraklarını dökmezler. Bu bölgede kış boyunca ısı sıfır derecinin altına düşmemektedir.
Klivya Çiçeği Özellikleri
Sıklıkla çiçekleri için yetiştirilen bu bitkinin yaprakları da oldukça dekoratiftir. Geniş, uzun ve oldukça parlak yaprakları vardır ve doğru bakım sonucunda 1 metreye kadar uzayabilir. Bu nedenle sırf yaprakları için bile yetiştirebilirsiniz.
Amaryllidaceae familyasına ait olmasına rağmen soğanlı değildir. Çok fazla kök geliştirir ve kısa bir rizom sahibidir. Sulamayı derin yapmadığınız zaman kökler genellikle yüzeyde yoğunlaşır ve topraktan yararlanamazlar.
Klivya Çiçeği Kültivarları
Doğal klivya çiçeğinin rengi kırmızıya dönük parlak bir turuncudur. Bununla birlikte açık sarı, koyu turuncu gibi kültivarları da üretilmiştir. Açık sarı çiçeği olan kültivarında çiçek sapı pigmentsizdir. Kültivarların tohumlarından üretilen klivya çiçekleri farklı renklerde olabilir. Bunun yanı sıra yaprak güzelliği daha iyi olan bazı çeşitleri de üretilmiştir. Çiçeklerinin şekli itibariyle de farklı baz kültivarları bulunur. Çeşitler arası melezleştirme sayesinde tohumdan farklı kültivarlar elde etmek mümkündür.
Klivya Ne Zaman Çiçek Açar?
Klivya çiçeği genel olarak kış mevsiminin ikinci yarısından itibaren çiçek açmaya başlar. İlkbahar aylarının gelmesi ve gündüz süresinin uzamasıyla birlikte çiçeklenme yaşanacaktır. Çiçekler, bitkiden çıkan bir sapın ucundadır ve çok sayıdadır. Hava şartlarına bağlı olarak sulamayı ve bakımı ihmal etseniz dahi yılda iki, üç kez çiçek açabilirler.
Yılda birkaç defa çiçek açmasının temel nedeni, klivya çiçeğinin yaşlanmış olması ve koloni oluşturmasıdır. Kökten çoğaltmayla oluşan kolonide bulunan her bir bitki, yılın farklı zamanında çiçek açabilir. Bunun yanı sıra toplu olarak da çiçek açabilirler. Eğer klivya bitkiniz çiçek açmıyorsa sorun genellikle dinlendirmededir.
Klivya Çiçeği Bakımı
Yanlış bir toprak kullanmadığınız ve sulama konusunda aşırıya kaçmadığınız sürece klivya çiçeğinin bakımı son derece kolaydır. Özellikle bu bitkinin zararlısı pek yoktur. Türkiye gibi ülkelerde bu bitkiye bahçenizde bakıyorsanız, salyangoz dışında bir sıkıntı yaşama ihtimaliniz oldukça düşüktür.
Clivia miniata kış aylarında kuzey rüzgârlarından korunmalıdır. Sonbahar aylarında yavaş yavaş alışırsa eksi 6 dereceye kadar dayanacaktır.
Saksı
Klivya çiçeği çok uzun ve çok sayıda kalın kökler uzatır. Sürekli olarak bu kökler ortaya çıktığı için büyük saksıları tercih etmeniz gerekir. Bu kökler çok fazla olduğu için topraktan daha fazla faydalanırlar. Ancak küçük saksılarda kökler toprağın üstüne çıktığı için topraktan da faydalanamazlar. Bu nedenle büyük saksılar tercih edilmelidir.
Güneş İhtiyacı
Klivya çiçekleri, koyu gölge alanlara da uyumludur. Bununla birlikte saksıda bakım yapıyorsanız, koyu gölge bir alanda gelişim sağlıksız olacaktır. Bitkinin bulunduğu konumun bolca aydınlık alması daha iyi olacaktır.
Filtrelenmiş güneş ışığı bu bitki için idealdir. İç mekânda pencere kenarında perde tülünün arkasına yerleştirmeniz iyi olacaktır. Bu sayede hem fazla ısınmaz hem de yeterince ışık alır. Clivia miniata, doğrudan güneşe de alışabilir ancak öğle saatlerinde yakıcı güneşten korumak gerekir.
Toprak
Clivia miniata kökleri havadar ve rahat ortamı sever. Toprağınızın mutlaka humus katkılı olması gerekir. Eğer saksıda bu bitkiyi yetiştirmek istiyorsanız, humus katkılı torf toprağın yanı sıra ponza taşı ve iri taneli dere kumu kullanmanız faydalı olacaktır. Üç ölçü toprağa birer ölçü dere kumu ve ponza taşı karıştırmanız yeterli olacaktır. Ponza taşı ve dere kumu eklemeniz oldukça önemlidir. Hava almadığı ve süzek olmadığı zaman kökler kolayca çürüyebilir.
Sulama
Clivia miniata için sık sulama yapmamanız gerekir. Sıcak zamanlarda toprağınız ıslaklığını yitirdiği zaman sulama yapmalısınız. Yani toprak hafif nemli olduğunda sulama yapabilirsiniz. Sulamanın bol miktarda suyla yapılması gerekir. Saksının altından bolca su çıkıp gitmelidir. Soğuk dönemlerde ise toprak kupkuru kaldığında sulama yapmanız gerekir. Sulamanın yine bol suyla yapılması önemlidir.
Gübreleme
Bitkiye gelişim döneminde her beş sulamada bir besin verebilirsiniz. Bu besin için genel amaçlı bitki besinini tercih edebilirsiniz. Bu klivyanın daha güzel çiçekler açması için yeterli olacaktır.
Dinlenme
Kasım ayının sonundan ocak ayının sonuna kadar sulamanın seyrek biçimde tutulması gerekir. Bu dönemde toprak yalnızca iyice kuruduğu zaman sulama yapmak gerekir. Bununla birlikte yaprakların bozulacağı kadar susuz bırakmamalısınız. Dinlenme döneminde sulama yaparken, saksının altından az miktarda su çıkması yeterli olacaktır.
Dinlenme dönemlerinde klivya çiçeklerinin serin, aydınlık ve güneşli bir yerde bekletebiliyorsanız oldukça iyi olacaktır. Bu sayede dinlenme sonunda çiçek açma ihtimali artacaktır.
Budama
Clivia miniata çiçek salkımları solduğunda budama yapmanız gerekir. Solmuş olan çiçekleri kesmeniz bitkinin enerjisini yeni çiçeklere vermesini sağlayacaktır. Budamanın temiz ve hijyenik bir bıçak ve makaslarla yapılması gerekir. Kesici aletlerden mantar ve bakteri bulaşma ihtimali olduğu için budamadan önce sterilize etmelisiniz. Bitkiniz çok büyüdüğü zaman kapsamlı bir budama da yapabilirsiniz. Budama sırasında ise bitkinin üçte birinden fazlasına dokunmamalısınız. Kış uykusuna geçiş döneminde, kasım gibi budama yapabilirsiniz.
Klivya Çiçeği Çoğaltması
Klivya çiçeği hem tohumla hem de kökten ayırmayla çoğaltılabilir. Bu bitki zamanla bir sürü yavru da verir. Yavru vermesi kökle yaprak arası diplerden gerçekleşir. Yavruları ayırmamanız halinde koloni haline gelir ve toplu halde çiçek açarlar.
Klivya çiçeğinin dip yavruları üç, dört yapraklı olduklarında ve yeteri miktarda köklendiklerinde ise rizom aralarından kesebilir ve ayırabilirsiniz. Güçlü olan yavruları kesmenize gerek yoktur. Çekiştirdiğinizde koparak ayrılırlar.
Ayırma işlemini toprak değiştirirken yapın. Yeni toprağa ekerken, toprağın yeterince nemli olması gerekir. İlk üç gün boyunca sulama yapmamalısınız. Ortamın esintili olması, yeni fidanın gelişmesi açısından önemlidir.
Tohum ile Çoğaltma
Tohumla çoğaltma yapmak istiyorsanız, tohumlarınız olgunlaşıp kuruduğunda fazla bekletmeden dış kılıftan ayırmalı ve ekmelisiniz. Bir kabın içerisine küçük taneli ponza taşı doldurarak, iyice sulamalısınız. Tohumları ise üst yüzeye yarı yarıya gömülecek biçimde yerleştirmelisiniz. Üstünü ise suyla fısfıslamalısınız.
Kabın üzerine hava almayacak biçimde naylonla kapatmalısınız. Bu kabı güneş almayan, aydınlık ve 20 dereceden daha yüksek sıcaklıktaki bir yerde bekletmelisiniz. Haftada birkaç defa açıp sulama yapmaya devam etmeli ve bir saat kadar da havalandırmalısınız. Daha sonra tohumların üzerine su fısfıslayarak tekrar kapatmalısınız.
Klivya çiçeğinin tohumlarının çimlenmesi birkaç ayı bulabilir. Çimlenme için çok acele etmemelisiniz. Tohumlar çimlendiğinde ise en az iki yıl boyunca kalabileceğiniz, uygun toprakla doldurduğunuz saksılara alabilirsiniz. Birden fazla ekecekseniz, uygun bir kasaya 6 santim aralıkla dikebilirsiniz. Üzerini kapatmanıza artık gerek yoktur. Tohumdan klivya yetiştiriyorsanız, çiçek açacak kadar olgunlaşması için en az 4 yıla ihtiyaç vardır.
Klivya (Clivia Miniata)
