İstanbul tarihinde Hristiyanlık kültürü ile alakası olan kokina çiçeği yılbaşı ve Noel dönemlerinde sokak çiçekçileri tarafından satılırdı. Günümüzde nadir olarak halen devam eden bu adet ile birlikte kokina Türkçede tavşan elması olarak da adlandırılır. Bilimsel adı olarak da Asparagaceae (Kuşkonmazgiller) familyası üyesi Ruscus aculeatus şeklinde adlandırılır. 

Avrupa’nın güney ve batı kesimleri ile birlikte İran ile Akdeniz civarında yetişmekte olan bu bitki, ülkemizde de İstanbul ormanlarında bulunmaktadır. Yöresel olarak kokina ismine sahip olmak ile birlikte bazen tavşan kirazı, bazen sıçan dikeni, bazen tavşan memesi veya enir gibi birçok isim ile bilinir. 

Avrupa toplumu tarafından da kasap fırçası şeklinde adlandırılır. Çünkü eski Avrupa’da kasaplar bu bitkinin dallarından ürettikleri el süpürgeleri ile et tezgahlarını temizlermiş. Bu noktada da özellikle dönemin kasapları bitkiyi antibakteriyel olarak kabul ettikleri için bu tercihi yaparlarmış. 

Kokina Çiçeği Özellikleri 

• Küçük bir çalıya benzeyen görüntüsü ile genellikle en fazla 1 metre gibi bir boya ulaşır. 
• Sivri uçlara sahip olan ve insan tenine kolaylıkla batabilecek yapraklar, çok sert bir dikenimsi yapıya sahiptir. 
• Tek ve küçük yaprak parçalarının ortasında açan çiçekler ile birlikte oluşan meyveler, yapraklar ile yapışık bir görüntüye sahiptir. 
• Genellikle kırmızı renkli çiçekler ile bilinse de aslında bu çiçekte farklı türlerde mor, pembe, lila, beyaz, turuncu veya sarı gibi renklerde çiçekler de görülebilmektedir. Hatta dekorasyonda farklı renkler, alternatif ve keyifli bir şekilde kullanmaktadır.
• İstanbul gibi Avrupa topraklarında yetişebilen bu bitki kışın ortalama -20 ⁰C sıcaklıklarda yaşayabilir. 
• Doğa içerisinde genellikle orman ağaçlarının altında yetişirken çok fazla güneş ile alakadar olmayan bir bitkidir. 
• Kesme çiçekçilikte çok fazla tercih edilen yapısı ile bilinirken, özellikle görüntüsü sayesinde bu noktada avantaj oluşturmaktadır. 
• Yaprakları ve dalları zarif bir görünüme sahip olurken, dalları kesildikten sonra kesme çiçekçilikte genellikle aranjman içerisinde kullanılır. 
• Günümüzde halen Hristiyanlar tarafından Noel ve Yılbaşı dönemlerinde süsleme ve hediyelik olarak kokina çiçeği meyveli dalları ve çiçekli yaprakları ile süsleme ve hediye için tercih edilir. 
• Susuz aranjman uygulamaları için çok ideal bir çiçek olması ile birlikte günümüzde halen İstanbul’da özellikle Beyoğlu ve Şişli ilçeleri genelinde satışa gerçekleştirilir. Bilhassa yıl sonunda yani Aralık ayında yol kenarlarında Çingeneler tarafından çiçek tezgahlarında sunulur. Bu tezgahlarda kokina çiçeği dalları ile hazırlanmış buketler yer alır. 
• İstanbul’un yerli Hristiyanları özellikle Yılbaşı ve Noel dönemlerinde bu çiçeği evlerinde bulundurmaya da önem verirler. Çünkü bu bitkinin yılbaşında evde bulunmasının uğur getirdiğine inanılır. 
• Daha dekoratif ve keyifli görünmesi açısından çiçek demetleri hazırlanırken dalların ucuna melocan isimli bitkiden alınan minik kırmızı meyveler de bağlanmaktadır. Aslında kokina kendine ait çok güzel ve renkli meyvelere sahip olsa da toplu ve salkım tarzı olmadığı için ek meyveler ile süslenir.
• Kokina çiçeği farklı bir noktada şifalı olması nedeni ile de ayrı olarak tüketilmektedir. Sadece bu amaç ile dahi toplanmakta ve yetiştirilmektedir. 
• Çiçeğin kök bölümü kalın bir yapıya sahip olmak ile birlikte kökten uzayan rizomlar da kullanılarak farklı hastalıklara karşı ilaçlar üretilir. 
• Kokina sayesinde üretilen ilaçlar özellikle dolaşım sistemindeki rahatsızlıklara veya venöz yetmezliği gibi problemlere karşı önemli faydalar sağlar. Ayrıca geleneksel tıpta idrar sökücü bir yapıya sahip olduğu için de kullanılmıştır. 
• Tedavilerde iştah açıcı ve ateş düşürücü bir yapı ile de kullanılan bu bitki üzerinden elde edilen ilaçlar aynı zamanda ödem atma, basur tedavisi ve böbrek taşı düşürme gibi amaçlar ile de tercih edilir.

Kokina Çiçeği Bakımı 

Ormanlarda kendiliğinden ağaç altı bir şekilde yetişen ve doğada sıklıkla bulunabilen bu çiçek, İstanbul ormanlarında ve Avrupa’nın birçok ülkesinde görülebilen bir bitkidir. Ancak bazı bitki sevenler güzel görüntüsü ve dekoratif yapısı ile birlikte bu bitkiyi evlerinde ya da bahçelerinde yetiştirmeyi dahi tercih etmektedir. Bu durumda da bitki ile ilgili bazı önemli yetiştirme bilgilerine dikkat etmeniz gerekebilir. 

Işık 

Orman ağaçları altında çok fazla güneş görmeden yetişen kokina, evlerde ve bahçelerde özel olarak yetiştirilirken de az güneş alan yerlerde rahatlıkla yetişebilir. Çok uzun bir süre boyunca güneş almayı sevmeyen bu bitki türü için yarı gölge/yarı güneş alan ve daha çok da nadir gölge alan bölgeleri seçmek doğru olacaktır. Hatta çok fazla koyu gölge olmamak koşulu ile tam gölge olan ve güneşten az faydalanan noktalar seçilebilir. 

Toprak 

Toprak konusunda seçici bir yapıya sahip olmamak ile birlikte neredeyse akla gelebilecek birçok farklı toprak türünde yetişebilen ve yaşayabilen bir bitki türüdür. 

Sulama 

Doğa içerisinde kendiliğinden yetişen ve çoğalan bir yapıya sahip olduğu için doğal yağışları yani yağmur ve kar gibi yağış türlerini kullanarak yaşamını sürdürebilir. Hatta çok sulak arazileri sevmeyen bu bitki türü, sürekli bir şekilde ıslak olan topraklarda da yaşamını sürdüremez. Çünkü kuraklığa karşı da çok büyük bir dayanıklılığı bulunmaktadır. 

Budama 

Bitki çalı türünde ve çok fazla büyümeyen aynı zamanda da çok fazla uzamayan bir yapıya sahiptir. Yaprak ve çiçek dönemlerinde çok geniş bir alan kaplamamak ile birlikte dikenli dallarının çevreye zarar vermemesi için çok az miktarda budanması gerekebilir. 

Kokina Çiçeği Nasıl Çoğaltılır? 

Günümüzde çiçekçilerden fide halinde temin etmesi zor olan kokina çiçeği için elinizde bulunan bitkilerden kendiniz de çoğaltma işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Bu açıdan ilkbahar mevsiminin başlangıç dönemini tercih etmeniz gerekir. Bu dönemde yeni kokina fideleri elde edebilmek için ya kökten rizom ayırma işlemini ya sürgün ayırma işlemini ya da tohum alma işlemini beklemeniz gerekir. 

Eğer çoğaltmak için tohumları çimlendirmeyi tercih ediyorsanız, çimlenme işleminin çok uzun süreceği ifade edilebilir. Genellikle tohumların yazın bitmesi ile birlikte toprağa ekilmesi ve neredeyse aylar boyunca çimlenmesinin beklenmemesi gerekir. Çünkü çimlenme bir sonraki yılın ilkbahar mevsiminde başlarken, tohumdan bitkiyi yetiştirmek gayet zordur. 

Kokina Çiçeği Hastalıkları ve Zararlıları 

Bu bitki türünde görülebilecek hastalıkların başında susuzluğa aşırı dayanıklı olmasından dolayı tamamen susuz bırakılması nedeni ile buruşma problemi gelmektedir. Çok fazla verimli su alan topraklara ihtiyaç duymayan fakat tamamen de susuz bırakılmaması gereken bir çiçek türüdür. Yapraklarının buruşarak dökülmesini engellemek için çok fazla güneş ışığına maruz kalmadan gölge alanda tutulması ve az miktarda yaşamını sürdürecek kadar su verilmesi gerekir. 

Bitki doğa içerisinde birçok farklı zararlıdan etkilenmeden kendi kendine tohumlarından çoğalarak ormanlarda yaşamını sürdürür. Bu anlamda da hem farklı böcekler hem de mantar ya da bit gibi zararlılar çok nadir bir şekilde kokina çiçeği için zararlı olabilir. 

Sıkça Sorulan Sorular 

Kokina hakkında aklınıza takılan birçok önemli sorunun cevabını bu bölümde kısa cevaplar ile bulabilirsiniz.