Passiflora, halk arasında çarkıfelek çiçeği olarak bilinen bir asmadır. Bu bitki Passifloraceae familyasına aittir ve bilimsel adı passiflora caerulea‘dır. Anavatanı Güney Amerika olan bu çiçek, Paraguay’ın milli sembolü haline gelmiştir. Çiçekleri çok güzel ve hoş kokulu olan bu bitki, yenilebilir meyveler üretir. Tohumdan bir passiflora yetiştirmek oldukça zordur. Bu sebeple var olan çiçekten kesimler alarak yetiştirmek tercih edilebilir. Çok arsız bir bitkidir ve bahçeye ekildiği takdirde bahçenizi hızla sarabilir.

Genel Bilgiler

Passiflora Caerulea yetiştirmenin en kolay yolu, var olan bir çiçekten kesimler almaktır. İlkbahar aylarının ilk zamanları bu bitkiyi ekmek için en iyi zamanlardır. Bu bitki, Orta ve Güney Amerika’nın tropikal bölgelerine özgüdür. Bu nedenle soğuk iklimler sevmezler. Sıcak iklimlerde yetişen passiflora bitkisi, Akdeniz bölgesinde de yetiştirilmeye başlanmıştır. Çarkıfelek bitkileri, günün büyük bölümünde güneşin altında olmayı ve ışığı çok severler. Günün geri kalanında ise gölgede kalmak isterler. Süs bitkisi olarak kullanımı da birçok bölgede görülür.

Passiflora Çiçeğinin Döngüsü

Birçok farklı çarkıfelek çiçeği türü vardır. İşte bu bitkilerden oluşan ailede her biri farklı zamanlarda büyür ve farklı zamanlarda çiçek açar. Bu türlerden yaygın olarak bulunan bazıları şu şekildedir;

• Passiflora Caerulea: Bu bitki temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açar. Beyaz, mavi ve yeşil renkte çiçeklere sahiptir. Bu çiçekler, nemli yaz aylarının ardından yumurta şeklinde meyve verecektir.
• Passiflora Caerulea’ Constance Elliot’; Beyaz passiflora olarak bilinen bu çiçekler harika bir kokuya sahiptir. Bu çiçekler 10 metre yüksekliğe ulaşabilirler. Temmuz ve ekim aylarında çiçek açan bu bitkiyi soğuklardan korumak gerekir.
• Passiflora Edulis: Bu familyanın en yaygın olan türüdür. Maruçya adıyla da bilinmektedir. Bu bitki, temmuz ve ağustos aylarında mavi ve beyaz çiçek açarlar. Bu çiçekler 5 metre yüksekliğe ulaşabilir ve küçük, siyah meyvelere sahiptir.
• Passiflora Antioquiensis: kırmızı muz çarkıfeleği olarak bilinir. Yalnızca sıcak ve nemli havalarda hayatta kalabilirler. Bu çiçek sarı meyveler üretir ve 5 metre yüksekliğe ulaşabilir.
• Passiflora Mollissima: Bu bitki diğerlerine göre oldukça farklıdır. Pembe renkte, uzun ve boru şeklinde çiçeklere sahiptir. Temmuz ve ağustos ayında çiçek açarlar ve soğuğa karşı dayanıksızlardır. Yaklaşık olarak 4 metre yüksekliğe ulaşabilirler.

Passiflora Caerulea Bakımı

Çarkıfelek asması için güneş ışığı alması son derece önemlidir. Ayrıca yaz aylarının sonuna doğru toprağı beslemeyi bırakmak gerekir. Toprak sıcaklığı düştüğü dönemde köklerin etrafının malçlanması kış aylarında donmanın önüne geçecektir.

Dikim Zamanı

Passiflora Caerulea ekmek için en uygun zaman mayıs ayının ortası ve sonudur. Bu tarihlerde don riski olmaması sebebiyle büyüme daha rahat ve kolay gerçekleşir. Bu çiçeklerin ortamlarına alışmaları için belirli bir zaman verilmesi gerekir. Bu sebeple ağustos ayının ortasına kadar ekimi mutlaka yapılmalıdır. Bu tarihten sonra yapılan ekimlerin olumsuz sonuç verme riski daha fazladır.

Ekim sırasında yeterli büyüklükte ve ağır bir saksı seçimi yapılmalıdır. İyi bir su tahliyesi için tabana çakıllarla taban yapılabilir. Passiflora çiçeği genellikle bahçede, dış mekânlarda yetişse de, evlerde de yetiştirilebilir. Bununla birlikte sarmaşığa tırmanma konusunda yardımcı olunması gerekir. Toprağın derinliği, köklerin uzunluğunun iki katı kadar olmalıdır.

Güneş İhtiyacı

Çarkıfelek çiçeğinin ihtiyaç duyduğu güneş ışığı, bulunduğu iklime göre değişiklik gösterir. Saksıda büyüyen passiflora çiçekleri için sıcak bir ortam sağlanması gerekir. Bu bitkiler tipik olarak tropik ortamlarda yetişir. Bu sebeple hem nem hem de ısı ihtiyaçları vardır.

Bu bitki kış vaktinde ekiliyorsa yarı uykuda kalacak ve kaba görünecektir. Buna karşın ilkbahar aylarında tekrar canlanırlar. Bahar aylarında havaların ısınmasıyla birlikte, bitkinin bolca ışık ihtiyacı ortaya çıkar. Genellikle bu bitkiler dört saat tam güneş ışığına ihtiyaç duyarlar. Akşamları ise karanlıkta kalmak isterler.

Toprak

Passiflora Caerulea güçlü ve sağlıklı büyümesi için toprak seçimi çok önemlidir. İyi drenaja sahip, verimli bir toprak seçimi yapılmalıdır.

Bu çiçekler 6,0 ila 7,5 arasında pH değerine sahip olan bir toprağa ekilebilirler. Ekim sırasında kompost kullanmak olumlu olacaktır. Kompost nemin korunmasına yardımcı olacaktır.

Bu bitkiler büyüdükçe yukarı doğru uzamaya başlarlar. Sarmaşıklar üzerinde büyüyecekleri bir materyale ihtiyaç duyarlar.

Su İhtiyacı

Passiflora Caerulea suyu çok seveler. Toprağa ilk ekildikleri andan itibaren sulanmaları gerekir.

Büyüme mevsimi boyunca bu bitkilerin her hafta 3 ila 5 santim arasında sulanmaları gerekir. Su ihtiyacını anlamak için toprağa parmak batırarak kontrol etmek gerekir. Eğer toprak kuruysa kesin olarak sulama yapma zamanı gelmiştir.

Passiflora bitkisi yapraklarının ıslanmasını sevmeyen bir bitkidir. Bu sebeple bu bitkinin köküne doğru sulama yapmak gerekir.

Gübreleme

Çarkıfelek çiçeğini ilkbaharın erken zamanlarından sonbahara kadar 4 ila 6 haftada bir kez gübrelemek gerekir. Bu bitkinin fosfor, azot ve potasyum ihtiyacı vardır. Bu sebeple bu bileşenleri içeren genel amaçlı bir gübre kullanılabilir.

Budama

Çarkıfelek çiçeğinin asmalarını budamaya veya kesmeye gerek yoktur. Bunun yerine budama bitkinin boyutunu kontrol etmek amacıyla yapılır.

Budama yapılması büyüme zamanlarında sağlıklı ve güçlü bir bitkiye sahip olmanızı sağlar. Budama kış aylarının sonunda veya ilkbahar aylarının başlarında yapılabilir. Eğer soğuk bir iklimle yaşıyorsanız asmaların kış aylarında ölebileceği unutulmamalıdır.

Çoğaltılması

Çarkıfelek çiçeğinin çoğaltılması için iki farklı yöntem kullanılabilir. Bu yöntemlerden ilki kesimler yoluyla çoğaltma iken ikincisi tohumlarla yetiştirmedir. İkinci yöntem çok daha uzun süreli bir seçenektir ve başarı şansı genellikle daha düşüktür.

Ana bitkiden taze ve güçlü görünen bir sürgün seçilerek, yaprak düğümlerinin hemen altından steril bir bıçak yardımıyla kesilmelidir. Saksı yarı yarıya kum ve turba ile doldurulmalıdır. Kesimle bu saksıya yerleştirilmeli ve toprak orta derece sulanmalıdır. Ektiğiniz saksının üzeri şeffaf bir poşet ya da folyo ile kapatılmalıdır. Bu köklerin tutmasına yardımcı olacaktır. Her birkaç günde bir kez çiçek hafifçe açılmalı ve havalandırılmalıdır.

Bebek bitkiyi koyduğunuz yer doğrudan güneş ışığı almamalı fakat aydınlık olmalıdır. Aynı zamanda en az 20 derecelik ısıya sahip olmalıdır. Üç ila dört hafta içerisinde kök oluşumu başlayacaktır. Sonrasında genç bitki daha büyük bir saksıya ekilebilir.

Passiflora Çiçeği Zararlıları ve Hastalıkları

Çarkıfelek çiçekleri, böceklerden kaynaklanan viral enfeksiyonlara karşı çok hassastır. Bunların arasında en yüksek riskli olanıysa yaprak bitleridir.

Budama sırasında kullanılan makas ve bıçakların kirli olması durumunda bu hastalıklar bulaşabilir. Bu sebeple budama yapmadan önce tüm aletler sterilize edilmelidir. Eğer bitkiniz hastalanırsa, zayıf çiçekler açacaktır ve meyveleri küçük olacaktır. Genç ve zayıf bitkiler bu enfeksiyonlar yüzünden kolayca ölebilir.

Mantar, passiflora çiçeğine bulaşan bir diğer hastalıktır. Bu mantarlar bitkinizi öldürmez ancak hızla çoğalabilirler. Erken ilkbahar döneminde basit bir mantar ilacıyla bu hastalıklar önlenebilir. Meyve veren sarmaşıkların ne zaman hasat edileceğini söylemek kolay değildir. Buna karşın passiflora için hasat zamanı meyvenin düşme zamanıdır. Meyve düşene kadar beklerseniz, hasat zamanı da gelmiş olur. Meyveler dalından düştüğü zaman yenmeye hazırdır.