Pirinç (Oryza Sativa)

Pirinç, en çok tüketilen gıdalar arasında yer alır ve Asya ülkelerinde özellikle önemli bir yer tutan pirin; karbonhidrat, protein, vitamin ve mineraller açısından zengin bir besin kaynağıdır ve dünya nüfusunun önemli bir bölümünün temel gıda maddesidir. Mısır ve şeker kamışının ardından, dünyada en çok tüketilen tarım ürünüdür.[efn_note]Yapılan araştırmalar bu sıralamanın değişebileceğini gösterse de sizin için bir kaynak belirledik https://www.fao.org/faostat/en/#data/QC[/efn_note]

Pirinç Yetiştirilmesi

Pirinç; sıcak ve nemli iklimleri sever. İyi bir pirinç üretimi için, bitki genellikle yüksek sıcaklık, yüksek nem ve yağışlı bir bölgede yetiştirilmelidir. Genellikle sulak alanlarda yetiştirilir ve toprağın pH değeri 5,5 ila 7 arasında olmalıdır. Tek yıllık olarak yetiştirilen pirinçler tek çenekliler arasında yer alır. Bazı ülkelerde çok yıllık olarak da yetiştirilecek şekilde ıslah edilmiştir. Genelde sulak alanlarda iyi bir sulama planlamasıyla yetiştiriliyor olsa da son dönemde uygulanan teras teknikleri sayesinde pirinç hemen hemen her yerde rahatlıkla yetiştirilebilir. Pirinç yetiştirmenin asıl püf noktası sulaklaştırma işleminin profesyonelce yapılmasıdır. Bu sayede yabani otlar ve haşere bitkiden uzaklaştırılır ve bitki daha iyi büyür.

Toprak Seçimi ve Gübre

Pirinç bitkisi, iyi drene edilmiş topraklarda yetiştirilmelidir. Bitkinin yetiştirilmesi için öncelikle tarlanın hazırlanması gerekmektedir. Tarlanın hazırlanması sırasında, tarla düzleştirilir, toprağa gübre eklenir ve toprak sıkıştırılır. Pirinç bitkisi genellikle, NPK (azot, fosfor, potasyum) oranı yüksek bir gübre ile beslenir. Ayrıca, bitki için yeterli miktarda su sağlamak da önemlidir. Pirinç bitkisi, özellikle çiçeklenme döneminde çok miktarda suya ihtiyaç duyar.

Hastalıkları ve Zararlıları

Pirinç bitkisi, birçok hastalık ve zararlıya maruz kalabilir. Bazı önemli hastalıklar arasında, bakteriyel blight, fungal blight, blast, sheath blight, brown spot, ve tungro disease sayılabilir. Bakteriyel blight, yapraklarda kahverengi lekeler oluşmasına neden olurken, fungal blight, yapraklarda sararmaya neden olabilir. Blast, yapraklarda ve köklerde lekelenme ve kuruma yapar ve sheath blight, yaprakların alt kısmında gri küf benzeri bir görüntü oluşturur.

Pirinçte görülebilen bazı zararlılar arasında, böcekler (yaprak bitleri, kelebekler ve çekirge), fareler ve kuşlar sayılabilir. Böcekler, bitkinin yapraklarını yiyerek bitkinin büyümesini ve verimini azaltabilir. Fareler, bitki köklerini kemirerek bitkinin ölümüne neden olabilirler. Kuşlar ise pirinci yemek için bitkileri zarar verebilirler. Bu zararlıların önlenmesi için, bitki hijyeni, kimyasal mücadele ve zararlı kontrol yöntemleri gibi farklı yöntemler kullanılabilir. Özellikle sulak alanda yetiştirilmesinin bir nedeni de bu zararlıların bitkiye dadanmasının önüne geçme çabasıdır.

Pirinç Yan Ürünleri ve İşlenmesi

1. Pirinç Kepeği: Pirinç işlenirken dış kabukları ayrılır ve bu kabuklar pirinç kepeği olarak adlandırılır. Pirinç kepeği, lif, vitamin ve mineraller açısından zengin olduğu için, hayvan yemi olarak kullanılır.
2. Pirinç Tanesi: Pirinç, işlenmemiş olarak da tüketilebilir. İşlenmemiş pirinç, lif, vitamin ve mineral bakımından daha zengindir.
3. Pirinç Unu: Pirinç, un haline getirilebilir ve bu un, glutensiz olduğu için ekmek ve diğer glutensiz ürünlerin yapımında kullanılır.
4. Pirinç Suyu: Pirinç, suda kaynatıldığında ortaya çıkan beyaz renkli bir sıvıdır. Pirinç suyu, bebek mamaları, tatlılar ve çorbalar gibi çeşitli yiyeceklerin yapımında kullanılır.
5. Pirinç Kepeği Yağı: Pirinç kepeği yağı, pirinç kepeğinin preslenmesiyle elde edilir. Bu yağ, cilt bakım ürünleri, sabunlar ve diğer endüstriyel ürünlerin yapımında kullanılır.
6. Pirinç Kabuğu Kömürü: Pirinç kabukları, kömür haline getirilerek, gübre, hayvan yemi, koku giderici gibi birçok alanda kullanılır.
7. Pirinç Ağacı: Pirinç sapı, pirinç tarlalarından çıkarılır ve kağıt, karton ve biyoyakıt gibi birçok endüstriyel ürünün yapımında kullanılabilir.

Bu yedi yan ürün dışında pirinç özellikle kozmetik sektöründe oldukça fazla kullanılır. Peeling etkisi yaratan pirinç taneleri asya kozmetik ürünlerinin büyük kısmında kullanılır.

Pirinçteki Mineral ve Vitaminler

Aşağıdaki tabloda 100 gramlık pişmemiş bir pirinçte yer alan ortalama vitamin ve mineral miktarına yer verişmiştir.

Yetiştiği Bölgeler

Pirinç bitkisi, dünya genelinde birçok bölgede yetiştirilir. Özellikle Asya ülkelerinde pirinç, temel bir gıda maddesi olarak kullanılır. Japonya, Çin, Hindistan, Vietnam, Tayland, Endonezya, Bangladeş, Filipinler ve Pakistan gibi ülkeler, pirinç üretimi açısından önde gelen ülkelerdir. Ayrıca, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri gibi diğer bölgelerde de pirinç üretimi az da olsa yapılır. Sonuç olarak, pirinç bitkisi önemli bir tarım ürünüdür ve dünya genelinde birçok ülkede yetiştirilmektedir.

Pirinç Türleri

1. Beyaz Pirinç: Dünya genelinde en popüler pirinç türlerinden biridir. Dış kabukları çıkarılmış beyaz renkli bir pirinç türüdür. İnce taneli, pürüzsüz bir dokuya sahiptir ve hafif tatlı bir lezzeti vardır.
2. Kahverengi Pirinç: Dış kabuğu çıkarılmadan önce işlenmemiş olan bir pirinç türüdür. Bu nedenle, lif, vitamin ve mineraller bakımından zengindir. İnce taneli beyaz pirince göre daha uzun bir pişirme süresine ihtiyaç duyar.
3. Siyah Pirinç: Siyah renkli bir kabuğa sahip olan bir pirinç türüdür. Siyah pirinç, yüksek antioksidan içeriği ile bilinir. Genellikle Asya mutfağında tatlı ve tuzlu yemeklerde kullanılır.
4. Jasmin Pirinci: Asya’da popüler olan ince taneli bir pirinç türüdür. Jasmin pirincinin kendine özgü bir kokusu vardır ve özellikle Güneydoğu Asya mutfağında kullanılır.
5. Basmati Pirinç: Hindistan, Pakistan ve Bangladeş gibi ülkelerde yetişen ince taneli bir pirinç türüdür. Basmati pirinci, hafif bir fındık aroması ve yumuşak bir dokuya sahiptir.
6. Arborio Pirinci: İtalya’nın kuzeyinde yetişen yuvarlak taneli bir pirinç türüdür. Arborio pirinci, risotto gibi İtalyan yemeklerinde yaygın olarak kullanılır.
7. Glutinous Pirinç: Asya’da da tatlı ve tuzlu yemeklerde kullanılan, yapışkan bir yapıya sahip bir pirinç türüdür. Japon mutfağındaki sushi yapımında kullanılır.