Yaz meyveleri arasında çok sevilen şeftalinin siz de hayranıysanız, bahçenize bir şeftali ağacı dikmek harika bir fikirdir. Daha çok ılıman bölgelerde yetişen şeftali ağacı hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu rehber size verecektir. Şeftali ağacının kışın sonlarında dikilmesi gerekir. Kış aylarında toprağın donduğu bölgelerde bu ağaç dikilmemelidir. Ağacın ekimi için donmuş toprağın çözülmesi ve eriyen kardaki tüm suyun boşalmasını beklemek gerekir.

Şeftali ağacınızı fidanlıktan aldıysanız, stresini azaltmak için satın aldığınız gün dikmek iyi bir fikirdir. Eğer fidanınız saksıdaysa, bahçeye dikmeden önce saksıda birkaç hafta daha kalabilir. Fidanlıktan, ağaç seçimi yaparken yaklaşık bir yaşında olan bir fidanı seçin. Kök çürüğü olmadığından emin olmak için köklerini mutlaka kontrol edin. Büyümesini ve meyve üretimini yavaşlatacağı için yaşlı bir ağaç seçmek iyi bir fikir değildir.

Dikimi için Yer Seçimi

Şeftali ağacını dikerken, bahçede tam güneş alan bir yer seçilmelidir. Bu ağacın her gün en az sekiz saat doğduran güneş ışığına ihtiyacı vardır. Ağaç ne kadar çok güneş alırsa, meyvelerinin de o kadar büyük ve lezzetli olacağı unutulmamalıdır. Ağacı sabahın erken saatlerinde, güneş ışığı alan bir yere dikmek ideal olandır.

Toprak Özellikleri

Dikim alanının güneşli olması, ağacın yetişmesi için yeterli değildir. Aynı zamanda bu alandaki toprak besinler açısından zengin ve iyi bir drenaja sahip olmalıdır. Sıkı veya killi bir toprağa ekilen ağaç yeterince büyümeyecektir. Toprak, büyüme mevsimi boyunca neme ihtiyaç duyar. Toprağın pH’ı 6 ila 6,5 asidik aralığında olmalıdır. Ağacı bahçenin alçak kısımlarına ekmek iyi bir fikir değildir. Soğuk hava bu alçak noktalarda asılı kalır. Bu durum meyvenin boyutunu ve kalitesini etkileyecektir.

İklim İsteği

Şeftali ağacı, ılıman iklimleri ve sıcak havaları sever. Bununla birlikte, sıfırın altındaki sıcaklıklarda geçirilen uzun süreler ağacı öldürebilir veya zarar verebilir. Şeftali ağaçları nemle baş edebilir. Ancak aşırı nem, ağaçta hastalık gelişimine neden olabilir.

Dikimi İçin Gereklilikler

Şeftali ağacının kökü yaklaşık olarak 15 cm. derinliğe ekilmelidir. Bununla birlikte fidanın etrafı 30 cm. kadar daha kazılmalıdır. Bu sayede köklere kadar su ile buluşma sağlanabilir. Bu ağacın uzun ömürlü ve sağlıklı olmasına katkı sağlar. Dikimden sonra fidana gübre verilmemelidir.

Bakımı Hakkında Genel Bilgiler

Şeftali ağacı çiçeklenmeye başlandığı zaman dört ila altı hafta beklemek gerekir. Ağaç için gerekli budamanın yapılması olası kırılmaların önüne geçecektir. Şeftali ağaçlarının aralarının birbirine uzak olması gerekir. Birbirine yakın büyüyen ağaçlar daha küçük ve daha az sulu meyve verecektir. Budama işlemi, ağacın enerjisinin kalan meyveye odaklanmasını sağlar. Bu sayede hasat zamanı büyük ve sulu şeftalilerin yetişmesine olanak tanır.

Gübre

Fidanın ekiminden yaklaşık olarak altı hafta sonra ağacın dengeli bir gübre ile desteklenmesi gerekir. 10-10-10 NPK gübre çözeltisi bu iş için en uygun olan gübredir. Bu gübre ağacınızı yetersiz nem, yüksek pH ve düşük toprak sıcaklığı gibi durumlardan koruyarak, gelişmesini destekleyecektir.

Ağacın ekiminin ikinci yılında, ilkbahar ve yaz başlarında yarım kilo azot bazlı gübre kullanımı da olumlu sonuç verecektir. Üçüncü yılda, aynı gübre yarım kilo daha arttırarak kullanılmalıdır.

Dayanıklı bir ağaç yetiştirmek için, ilk don tarihinden sonraki iki ay gübreleme yapılmamalıdır. Gübre sadece ilkbahar ve yaz aylarında uygulanmalıdır.

Budanması

Şeftali ağacının her yıl düzenli olarak budanması gerekir. Budama hayati bir iştir ve şeftali ağacınızın sağlığı için mevsimlik budama yapmanız önemlidir. Ağacı ihmal eder ve budamazsanız, dallar ve gövdeler mantar hastalığı enfeksiyonuna karşı savunmasız hale gelir. Sonuç olarak, ağaç daha az meyve üretmeye başlar.

Budama ayrıca bir sonraki büyüme mevsiminde iyi mahsul almanızı sağlar. Şeftali ağaçları ikinci yılda çiçek açar ve meyve vermeye başlar. Ağacın meyve vermeye başlaması için dallarda oluşan kırmızı sürgünlere dikkat etmeniz gerekir.

Meyve veren ağaçlar, meyve verme sürecinden önce kırmızı sürgünlerini geliştirmelidir. Sürgünler 45-50 cm. uzunluğu ulaştığında, ağaç meyve vermeye hazırdır.

Şeftali ağaçları budanmadığı takdirde, sürgünler daha yükseğe, gölgeliğe doğru hareket etmeye başlar. Sonunda, ağaç meyve vermeyi tamamen bırakacaktır. Şeftali ağacınıza hasat mevsiminin sonunda budama yapmak, her yıl mümkün olduğunca çok meyve üretmeye devam etmesini sağlar.

Şeftali ağacı, sonbahar ve kış aylarında budanmalıdır. Ağaçta meyve için kullanılan üç ana dal dışındaki dallar kesilmelidir. İkinci yıl, alt sürgünleri budamak için ağacın ortasındaki orta dalları kesilmelidir. Üçüncü yıl ve sonrasında, şeklini korumasına yardımcı olmak için ağaç tabanında oluşan düğümler çıkarılmalıdır. Ilıman iklimlerde meyve ağacınızı ilkbaharın başlangıcına kadar budamak en iyisidir. Bu sayede ağacınızın büyümesi daha sağlıklı ve verimli bir şekilde gerçekleşecektir.

Toksikliği Hakkında

Şeftali ağacının meyvesi pek çokları için vazgeçilmez bir lezzete sahiptir ve güvenlidir. Bununla birlikte şeftali çekirdeği, toksik bir madde olan doğal siyanür formu içerir. Bu doğal siyanür ağacın gövdelerinde ve yapraklarında da bulunur. Saplar ve yapraklar solmaya başladığında, ağaçta en yüksek siyanür konsantrasyonlarına sahip olurlar.

Siyanür zehirlenmesinin bazı belirtileri arasında nefes darlığı ve nefes almada zorluk, tükürük salgısı, kusma, kafa karışıklığı, idrar kaçırma ve şok yer alır.

Zararlıları ve Hastalıkları

Şeftali ağaçlarını etkileyen böceklerin başında tahta kurtları ve yaprak bitleri gelir. Bok böceğinin bir alt türü olan Japon böceği de bu ağaçlar için oldukça zararlıdır. Kahverengi çürüklüğüne yol açan mantarlar da şeftalilerde sık sık görülen hastalıklardan biridir. Yine mantarların yol açtığı küllenme de ağaçlarınızda görülebilir. Mantarların yol açtığı bir başka hastalık ise yaprak kıvrılmasıdır. Son olarak yaprakları benekli hale getiren mozaik virüsler de şeftali ağaçlarında sık görülen bir başka hastalıktır.

Böcekleri ağacınızdan uzaklaştırmak için seyreltilmiş neem yağı kullanılabilir. Ağaçtaki hastalık budandığında, çöp kutusuna atılmalıdır. Şiddetli enfeksiyon durumlarında ise mantar öldürücü ilaçlar kullanılmalıdır.

Hasat

Şeftali hasadı zamanı ağacınızın çeşidine ve iklime göre değişiklik gösterir. Bununla birlikte ülkemizde yaygın olarak Haziran ve Temmuz aylarında hasat yapılmaktadır. Şeftali hasadının doğru zamanda yapılması gerekir.

Tipik olarak, hasat zamanı ağaçtaki şeftalinin rengine göre anlaşılır. Şeftali meyvesi olgunlaştığı zaman rengi yeşilden sarıya döner. Ağacın dış ve tepesindeki şeftaliler ilk olgunlaşanlardır.

Şeftalilerinizi hızlı bir şekilde olgunlaştırmak için, ortam sıcaklığındaki havadar bir odada bir kese kâğıdı içinde saklamanız yeterlidir.

Alt Türleri

Şeftali ağaçları, herhangi bir iklim konumuna uyacak yüzlerce çeşide sahiptir. Türkiye’de yaklaşık olarak 64 farklı çeşit şeftali ağacı vardır.

Hale Haven şeftali türü, güçlü büyüme ve büyük verim sunan tatlı bir sezon ortası çeşididir. Galaxy ve Satürn türü ise çok tatlıdır ve beyaz ete sahiptir. Bonanza şeftali ağacı türü, tam boy şeftali üreten cüce bir ağaçtır. Bunlarla birlikte flordasun, early amber, springtime, blazing gold gibi onlarca şeftali ağacı çeşidi vardır.