Sukulent bitkileri içerisinde titiz bir bakım ile yetiştirilebilecek sempervivum türleri, sulama veya toprak seçimi gibi birçok noktada aşırı özen ister. Doğru bilgilerin elde edilmesi çok önemli olmak ile birlikte de bugün Crassulaceae familyası üyesi olan sempervivum cinsinin bilinen 40 civarında ana türü yer almaktadır.

Birçok farklı türü genellikle Akdeniz Bölgesi’nde görülmek ile birlikte bilhassa dağlarda yer alırken; Kafkaslar, Ermenistan ve İran topraklarında da görülmektedir. Günümüzde bu cinsin meraklısı çok fazla olduğundan dolayı da doğal türlerin geliştirilmesi ile birçok melez ve kültivar elde edilmiştir. Bu alt çeşitlerin tohumları ile halen de birçok yeni çeşit elde edilmektedir.

Doğada kendi ortamında yavruladıktan sonra çoğalmakta olan bu sukulent çeşidi, bazen büyük bazen küçük gruplar halinde yetişir. Her grup kapsamında da mutlak sayıda birkaç adet büyük sempervivum çiçeği ile karşılaşılırken, birkaç adet de yavru yer alır. Çiçeğin Latince anlamı “ölmez” olmak ile birlikte dilimizde ise “hep yaşar” olarak da bilinir. İngilizcede ise bu gruplar “Hans and Chicks” şeklinde adlandırılmıştır. Bunun karşılığı da dilimizde “tavuklar ve civcivler” yani civcivli tavuklar olarak kabul edilmiştir.

Öncelikle şunu da belirtmek gerekir, Sempervivum aslında bir cins civcivli tavuklar ise türün ismi. Ülkemizde biraz yanlış bilinmesinden dolayı bir bu cinsi, tür adıyla ele aldık.

Sempervivum Özellikleri

• Fiziki olarak yaprakları çok sık olan bu bitkinin yaprak yapısı merkezden kenara doğru gelişirken, rozet gibi bir yayılım gösterir. Bazı türlerde yaprak boyutları arttıkça renk değişimi de görülürken, yılın mevsimlerine göre de hem yaprak şekli hem de yaprak rengi farklılık ortaya koyabilir.
• İlk günden itibaren yetişmeye başladığında birkaç yıl sonrasında çiçek açabilecek bir boyuta ulaşır. Çiçek açana kadar da yukarıya doğru bir boy uzaması görülmez. Fakat yanlardan giderek daha fazla yavru vermeye devam eder.
• Çiçek açma mevsimi yaz mevsimi olmak ile birlikte çiçek açacağı zaman da boy uzaması yani yükselme gösterir.
• Çiçekler bir sap üzerinde görülürken, yıldız bir şekle sahiptir. Çiçek açan her bir bitki ölür. Fakat yanındaki birçok yavru ile birlikte yaşamaya devam eder.
• Bu tarz sempervivum sukulent çeşitleri birçok koleksiyoncu tarafından da keyifli bir şekilde biriktirilir. Çünkü her yavru farklı bir renge ve farklı bir şekle sahip olurken, mevsimlerde farklı bir görüntü ortaya koymaları da daha estetik bir sonuç sağlar.
• Bitkinin yetiştirilmesinde temel amaç yaprakları olarak kabul edilirken, aslında farklı çeşitlerinde çok güzel renkte ve görsellikte çiçekler de görülür ve nadiren gösterişsiz çiçekler ile karşılaşılır.
• Geniş saksılarda aranjman yapmak için kullanılabileceği gibi bahçelerde yer örtücü bir bitki türüdür.
• Birçok farklı türünde kültivar ve melezler dahil – 25 ⁰C soğuklara dahi dayanabilir. Bunun dışında kalan türler ise -10 hatta -40 ⁰C’ye kadar dayanabilmektedir.
• Zorlu doğa koşullarına karşı dayanıklı bir yapı ortaya koyan bu bitki doğal dünyada dolomit taşları ve kalker taşları arasında çok sık yer alır.

Sempervivum Atlanticum Bakımı

İyi bir bilgilendirme ve özenli bir yaklaşım ile bu bitkinin yıllar boyunca yetiştirilmesi ve sağlıklı bir şekilde bakımının yapılması mümkündür.

Işık

Sempervivum arachnoideum gibi değişen türleri ile birlikte bu bitki gün içerisinde minimum 4 saat direk bir şekilde güneş ışığını alabilmelidir. Çünkü güneş ışığını yeterli derecede alamadığında yaprak renkleri canlılığını kaybeder.

Gün içinde yeteri kadar ışık kalmadığında fiziki olarak da yapraklarda sık ve doyurucu bir görüntü değil çok zayıf bir görüntü ortaya çıkarken bitkinin genel sağlığı bozulabilir. Ayrıca bulunduğu noktanın sürekli hava akımı oluşturması gerektirdiği için iç mekanları açısından uygun bir bitki olarak kabul edilmez. 

Toprak

Bu bitkinin yetiştirilmesi için bahçe zemini veya saksı kullanımı tercih edilebilir. Bahçelerde dikim alanı etrafı büyük taşlar ile sınırlandıktan sonra ponza taşı ve temiz iri dere kumu ile karışım hazırlanmış toprak kullanılmalıdır. Dikim alanı bahçe zemininden 10 cm kadar yüksekte bulunmalıdır. Ardından toprak zemin bastırılarak iyice sulanmalı ve ilk sulama kuruduğunda bitki toprağa dikilmelidir.

Sempervivum sukulent bakımı yapılırken özellikle bahçelerde bitkiyi doğa olaylarından korumak çok önemlidir. Örneğin dolu yağışlarından korumak için üzerinde sera tülü kullanabilir ve güneşi de filtreleyerek yaralanmasını engelleyebilirsiniz. Çünkü bu tip doğa olaylarında yaralandıklarında tekrardan estetik bir hal almaları 3 ay veya daha fazla sürebilir.

Eğer bitkinizi saksıda yetiştirmek istiyorsanız, ucuz ama suyu çok iyi bir şekilde çeken terracota saksı veya el üretimi hipertufa saksı gibi tercihler yapılabilir. Ev içerisinde bitki yetiştirilecekse, özellikle güneşi iyi şekilde alan bir pencere önü seçilerek ve sık sık pencere açılarak havalandırma sağlanmalı ve bu şekilde bitki korunmalıdır. 

Saksı içerisinde kullanılacak toprakta 3 ölçü torf toprağa, 1 ölçü ponza taşı ve 1 ölçü iri taneli yıkanmış dere kumu ve hatta çeyrek ölçüde mini taneli mıcır karıştırılabilir. Bu karışım saksı içerisine eklendikten sonra yine ilk sulama ardından su topraktan çekilmeye başladığında bitkiyi saksıya dikebilirsiniz.

Toprağa dikim noktasında da özellikle toprağın ıslak olmamasına dikkat etmek önemlidir. Orta nemli seviyeden biraz daha kuru bir toprak yapısı elde edildiğinde hafifçe toprağa bastırarak dikim yapılmalı ve sonrasında neredeyse 10 gün sulama yapılmamalıdır.

Sulama

Sıcak yaz günlerinde sulama bazen riskli olabilir. Bu dönemlerde susuzluk belirtisi bulunuyorsa, günün en serin saatleri tercih edilmelidir. Ayrıca kışın da bulunduğu nokta çok soğuk ise benzer bir yöntem ile sulama yapılmalıdır.

Yaz mevsiminde özellikle ılıman ve hafif serin dönemlerde toprak kurmaya başladıkça sulama gerçekleştirilebilir. Çünkü bu ılıman dönemlerde bitki çok hızlı bir gelişim gösterir. Eğer bahçede açık bir noktada bulunuyorsa, kış boyunca yağmur ve kar bitkiyi kuvvetlendirerek gelişmesine katkı sağlar.

Gübreleme

Eğer bitkilerinizi saksı içerisinde yetiştiriyorsanız, sempervivum tectorum gibi türler için ilkbahar mevsiminde son günlerde ve yaz başlamadan önce aralarında 20 gün bırakarak bitki besini kullanabilirsiniz. Sonrasında ise yazın bitmesi ve sonbaharın başlaması ile birlikte yine 20 gün ara bırakarak özel kaktüs bitki besinlerini suya ideal oranda karıştırıp bitkilerinizi besleyebilirsiniz.

Sempervivum Nasıl Çoğaltılır?

Nazik ve bakımı gayet zor olan bu bitki çeşidinde çoğaltma işlemi de özen isteyen bir işlemdir. Genel olarak sempervivum çoğaltma işlemi gerçekleştirilirken yavru ayırma yöntemi tercih edilir. Tohumdan yetiştirme gerçekleştirilirken tohumların kış mevsiminde iyice üşümesi ve sonbaharda ya da en geç Şubat ayı sonunda ekilmesi gerekir.

Eğer tohumdan çoğaltma işlemi tercih ediyorsanız, öncelikle tohum toprağa serpilerek üzerine çok ince bir toprak katmanı serilmelidir. Sonra fısfıs yöntemi ile sulama gerçekleştirilerek, tohumların ışık ile buluşması sağlanır. Hatta bu nedenle tohum toprağa gömülmemelidir. Birkaç hafta boyunca üşüyen tohumlar nemli toprak içerisinde güneş ile buluştuğunda çimlenmeye başlar ve yeni fideler elde edilir.

Sempervivum Hastalıkları ve Zararlıları

Yazın sıcak havalarda ve fazla güneş gördüğü ortamlarda sulama yapılması toprağın ısınmasına ve bitkinin büzülerek ölmesine neden olabilir. Çünkü çok fazla bahçe böceği veya zararlı ile karşılaşmayan bu bitki, hava koşulları ve yanlış sulama gibi faktörler dışında pek fazla rahatsızlık göstermez.

Sıkça Sorulan Sorular

Civcivli tavuklar konusunda merak ettiğiniz değişen sorular için cevapları bu bölümde bulabilirsiniz.