Mor menekşe çiçeği ya da kokulu menekşe olarak bildiğimiz Viola odorata, günümüzde pek popüler olmayan bahçe bitkilerinden biridir. Popülerliğini yitirmiş olsa da hoş mor çiçekleri ve dayanıklı yapısıyla hala inatla tercih edenler de vardır. Bu bitki çok uzun yıllardır parfüm yapımında kullanılmaktadır.

Violaceae (Menekşegiller) familyasının üyesi olan Viola odorata türünün anavatanı ise Asya ve Avrupa kıtasıdır.

Viola Odorata Özellikleri

Viola odorata, tüm yıl boyunca yapraklarını dökmeyen, bahçede bakıldığında son derece dayanıklı olan bir bitkidir. İstilacı özellikler gösterir ve uzun yıllar boyunca hayatta kalır. Her ne kadar sıcak havaları ve uzun süreler güneş altında kalmayı sevmese de yaşamaya inatla devam eder. Sıcak dönemlerde yalnızca bir süreliğine dinlenmeye geçer. Kalp şeklindeki yapraklara sahip olan Viola odorata, yerini sevdiği zaman bol miktarda yaprak verir.

Birçok kaynakta bitkinin adı kokulu mor menekşe olarak da geçer. Bu bitkinin çiçek açma dönemi ise yaşadığınız iklime bağlı olarak değişiklik gösterir. Kış mevsiminin hafif geçtiği ve don olaylarının pek yaşanmadığı yerlerde sonbahar mevsiminin ortasından itibaren çiçek açmaya başlar. Bu çiçeklenme dönemi ilkbahar mevsiminin ortasına hatta bazen yaz başına kadar sürekli olarak devam eder. Havanın soğuk geçtiği ve don olaylarının yaşandığı yerlerde ise ilkbahar aylarının tamamında ve sonbahar mevsiminin ikinci yarısında çiçeklenir. İlkbahar mevsiminin ardından çiçeklenme bittikten sonra toprak yüzeyinde ilerleyen uzantılar çıkarır. Bu uzantılara stolon adı verilir. Stolonlar, kök ve sürgünleri bulunan yeni bitkiler oluştururlar. Bu sayede bitki istilacı özellik gösterir ve az boyunca bahçenizde her yere yayılır.

Viola odorata humusu bol, besleyici ve serin doğal toprakları sever. Bu topraklarda çok iyi bir şekilde gelişir. Bahçenizde baktığınız mor menekşeler, kış aylarında eksi 35 dereceye kadar dayanır ve yaşamaya devam eder.

Bahçenizde viola odorata yetiştirmek istiyorsanız, herhangi bir bakım önerisine gerek yok. Bunun temel nedeni ise mor menekşe o kadar dayanıklı ve uyumludur ki, çok aksi bir durum olmadığı sürece gelişmeye devam edecektir. Mor menekşe çiçeğinin kökleri derinlere kadar gelişir. Toprağın üstünde kalan kısmını yok etseniz dahi, köklerinden yeni filizler çıkaracak ve yaşamaya devam edecektir. Bu nedenle bahçenizde mor menekşe çiçeği bir süre sonra size bela dahi olabilir.

Saksıda Viola Odorata Bakımı

Viola Odorata, açık havalarda yaşarlar. Bu nedenle iç mekânda bu bitkiye bakmanız neredeyse mümkün değildir. Ancak balkonlarda, teraslarda ve pencere dışında gelişim gösterir. Bu bitkinin ya sabah saatlerinden öğlene kadar ya da ikindi saatlerinden akşama kadar güneş alması gerekir. Bu nedenle doğuya ya da batıya bakan bir yer ayarlamanız lazım.

Mor menekşe saksısını koyacağınız yerin mutlaka güneş alması gerekir. Ancak yaz aylarında kuvvetli sıcaklarda öğle güneşini doğrudan almaması gerekir. Eğer bulunduğu yere bir ağaç gölgesi geliyor ve doğrudan güneşten koruyorsa daha iyi olacaktır.

Saksı ve Toprak Seçimi

Mor menekşe çiçeği için geniş bir toprak saksı gerekir. Bu sayede kökleri devamlı olarak serinde kalacaktır. Toprak olarak ise bol yaprak çürüntüsü bulunan doğal humuslu olanları sever. Bu toprağı sağlayamıyorsanız torf toprak da kullanabilirsiniz. Fakat torfu iri taneli dere kumuyla karıştırarak daha iyi bir sonuç elde edebilirsiniz.

Viola odorata kök başlangıcı biraz dışarıda kalacak şekilde dikmelisiniz. Sonra toprağın yüzeyini birkaç santimi kaplayacak şekilde yaprak çürüntüsü ve ponza taşı karışımı örtmelisiniz. Yaz aylarında mümkün olduğunda az güneşli yerlerde tutmalısınız. Bunun yanı sıra hem yaz hem de kış mevsimlerinde bitkiyi dışarda tutmalısınız. İlk iki yılın ardından yaz mevsiminin sonunda toprağını değiştirmelisiniz.

Sulama

Bitkiyi ilk olarak ektiğinizde drenaj deliklerinden bol su çıkacak şekilde sulama yapmalısınız. Sonrasında ise sulama toprağın üst yüzeyi kurudukça yapılmalıdır. Tüm sulamalarda toprağın alt deliklerinden su çıktığını görene kadar bolca su dökmelisiniz. Sulamadan 15 dakika kadar sonra saksının tabağında kalan suyu ise dökmelisiniz. Bu suyu toprağın yeniden çekmesi bitkiye zarar verecektir.

Viola Odorata Nasıl Çoğaltılır?

Bahçede kokulu menekşe bakıyorsa, susuz kalmadığı sürece hiçbir şey yapmasanız da kendi kendine sürekli çoğalacaktır. Bahçeniz az güneş alıyorsa, zamanla tüm bahçeyi istila da edecektir. Stolonları aracılığıyla yeni fideler üretmesinin yanı sıra, tohumları da toprağa dökülür ve kendi kendine çimlenir. Bu sayede bahçede birçok kokulu menekşe sürekli olarak çoğalıp durur.

Fidelerle Çoğaltma

Sonbahar mevsiminin gelmesiyle birlikte havanın çok soğuk olduğu ve soğukların ağır geçtiği yerlerde fidelerle çoğaltma yöntemi en iyisidir. Bu yöntemi ilkbahar aylarında kullanmalısınız. Eğer soğuklar hafif geçiyorsa çoğaltma işlemini eylül ayında yapmanız daha iyi olacaktır. Bu dönemde viola odorata yerinden sökülmeli ve bir saksıya 3-4 fide olacak biçimde ekilmelidir.

Bitkiyi topraktan sökerken hiçbir endişe taşımanıza gerek yok. Kökler zarar görebilir. Oldukça dayanıklı bir bitki olduğu için aldırış etmeyecektir. Dikimin ardından sulamaya dikkat ederseniz iki, üç haftada yeniden köklenmeye başlayacaktır. Susuz bırakmadığınız sürece hemen yeni filizler ortaya çıkar. Ekim ayıyla birlikte daha fazla güneş almaları, çiçeklenmenin daha verimli olmasını sağlar. Güneş almazsa, çiçeklenme az olabilir.

Tohumla Çoğaltma

Viola odorata tohumdan da yetiştirilebilen bir bitkidir. Bunun için tohumlar, kış mevsimindeki soğuk havalarda ıslak toprakta beklemelidir. Bu dönemden geçmezlerse çimlenmezler. Bu sebeple, kokulu menekşe tohumunu sonbahar mevsiminin sonunda ya da kış mevsiminin başlangıcında ekmeniz gerekir. Tohumları ekeceğiniz toprağın kuru ya da orta nemli olması gerekir. Toprağı önce kabartıp sonrasında tırmık gibi bir malzemeyle yüzeyini düzenlemelisiniz. Bu işlemi elle yaparsanız sıkışma yaşanacaktır. Bu da tohumların dışarda kalmasına neden olabilir.

Bu işlemin ardından bitkinin tohumlarını toprağa serpebilirsiniz. Üstlerini örtmenize gerek yoktur. Tohumları serptikten sonra sulama yapmalısınız. Sulamayla tohumlar toprağa karışacaktır. Bazı tohumların dışarda kalması sorun olmayacaktır. Bu tohumlar da zaman içinde toprağa tutunacaktır. Tohumları, devamlı olarak açık havada, mümkünde bahçenin kuzeye bakan duvar dibinde bekletmelisiniz. Soğuk bir yerde nisan başına kadar beklettiğiniz saksıyı, bu dönemde güneşli bir yere almalısınız. Çimlenmelerin başlaması kış sonundan mayıs başına kadar herhangi bir dönemde başlayabilir. Bu nedenle tohumlara karşı sabırlı davranmanız gerekir. Bu bekleme döneminde susuz kalmamasına özen göstermelisiniz.