Yılan derisi çiçeği çevresine güzel bir biçimde uyum sağlayabilen, az bakıma ihtiyaç duyan ve çok talepkar olmayan bir sukulent türünde yer almaktadır. Dayanıklılığı sebebiyle, yeni başlayan hobi bahçıvanları için de oldukça ideal bir bitkidir. Hemen hemen her yerde kolaylıkla yetişebilen bu süs bitkisi, sadece kış aylarında biraz duyarlıdır. Yılan derisi çiçeği sıcaklıklar sıfırın altına düştüğü andan itibaren, bitkinin muhakkak iç mekanlara taşınmasına ihtiyaç duymaktadır. Bu yazımızda yılan derisi çiçeği nedir, özelikleri nelerdir ve bakımı nasıl yapılır gibi en fazla merak edilen soruların cevabını bulabilirsiniz. Yılan derisi çiçeği adlı çeşidiyle tanınan Haworthiopsis fasciata yaprakları uzunca, çizgili-benekli ve dikensiz bir bitki türü içinde yer almaktadır. Yılan derisi çiçeği asphodelaceae familyasının bir üyesi olup, ana vatanı Güney Afrika bölgesidir. Bu bitkiler doğal ortamlarında kayalıklar, taşlar arasında adeta bir epifit gibi yaşamlarını devam ettirirler. Yılan derisi çiçeği oldukça karıştırılan haworthiopsis attenuata da aynı coğrafyada yetişmektedir. Genellikle herkes bu iki bitki türünü birbirine benzetmektedir.

Köken

Yılan derisi çiçeği veya zebra çiçeği olarak da adlandırılan haworthia fasciata, xanthorrhoeaceae familyasına ve bunun içinde asphodeloideae alt ailesine ait olup, bir Güney Afrika eyaleti olan Eastern Cape’ye özgü bir bitki türüdür. Yılan derisi çiçeği yarı çöl yerlerde yetişmektedir.

Özellikleri

Diğer haworthia çeşitleri gibi oldukça kompakt ve küçük bir büyüme özelliğine sahip yılan derisi çiçeği iç mekanlarda 20 santimetre yüksekliğe kadar uzayabilir ve yaklaşık 15 santimetre çapa erişmektedir.  Yılan derisi çiçeğinin bir süre sonra ortada yanal olarak eğimli veya dikey olan sivri sürgünleri yetişmektedir. Bu sürgünlerin yapısı açık ila koyu yeşil renkte, 6 veya 7 santimetre uzunluğunda ve 2 santimetre genişliğindedir, ayrıca tabanda daha geniştirler ve uçlara doğru gittikçe sivrileşmeye başlar. Yılan derisi çiçeğinin sivri uçlu gövdeleri, bir yılan derisini andıran desenlere benzemektedir. Yılan derisi çiçeği nadir olarak çiçek açar. Yılan derisi çiçeğinin yapraklarının ortasında uzun saplar gelişir ve bunların sonunda narin, beyaz renkli çiçekler açmaya başlar. Çiçeklenme, sadece en ideal çevre ve bakım şartları altında haziran ve ağustos ayları arasında oluşabilir. Fakat çiçekler açmadan bile, yılan derisi çiçeği herhangi bir kaktüs ilgilisinin koleksiyonunda olması gereken bir sukulent çeşididir.

Bakımı

Yılan derisi çiçeği, oldukça az bakıma ihtiyaç duyduğundan yetiştirilmesi oldukça kolaydır. Haşerelere karşı sağlam olan bu bitki ve bunlardan çok az etkilenmektedir. Mayıs ve eylül dönemleri arasında kısmen gölgeli bir ortam oldukça uygundur. Yılan derisi çiçeğinin su gereksinimi azdır ve haftada bir kez sulanır. Büyüme dönemi süresince, kaktüs gübresi ile 6 haftada bir defa az miktarda gübrelenmesi gelişimini olumlu etkiler. Ekimden nisana kadar olan süreçte ise dinlenme dönemine geçiş yapar. Bu dinlenme döneminde ise sulama azaltılır ve gübrelenmeye ihtiyaç duyulamaz. Yılan derisi çiçeği için güneşli, yarı gölgeli veya direkt güneş ışığına maruz kalmayan ama güçlü aydınlık olan her yer idealdir. Haworthiopsis fasciata ve benzeri bitki çeşitleri hızlı kuruyan toprak türlerini severler. En düzgün gelişim göstereceği toprak türü ise biraz iri kum karıştırılmış humuslu doğal arazi toprağıdır. Su tutucu özelliği yüksek olan hazır poşet topraklarda dikim yapmanız durumunda çürüme ihtimali büyüktür. Sulama işlemine gelince Haworthiopsis fasciata ilk olarak suyu iyi süzdüren ve çabuk kuruyan özelliklerine sahip olan humuslu topraklarda yetişmektedir. Toprak koşulları bitki için ideal ise ilkbahar döneminde sonbahar ortasına kadar toprağının üst yüzeyi kurudukça sulamanız yeterli olacaktır. Aşırı soğuk dönemlerde ise toprak tamamen kuruyana kadar bir iki hafta daha bekleyip güzelce sulayabilirsiniz.

Bakımı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

• Yılan derisi çiçeği bakımı oldukça kolay olan bitkilerden biridir, çok az yer kaplar ve neredeyse hiç bakıma ihtiyaç duymayan bir bitkidir.
• Yılan derisi çiçeği çok fazla güneş sevmez fakat aydınlık bir ortamda yetiştirilmesi gerekir.
• Yılan derisi çiçeğinin 18 ayda bir defa toprağını değiştirmelisiniz. Bu değiştirme işlemi sırasında bitkinin sağlıklı gelişmesi için 1 boy büyük saksıya geçirebilirsiniz.
• Yılan derisi çiçeği için saksı tercih ederken kısa bir saksı satın alabilirsiniz. Yılan derisi çiçeğinin kökleri çok fazla derine inemediğinden dolayı derin saksı çeşitlerine gereksinim duymaz.
• Son olarak toprağı tamamen kurumadan sulamamalısınız. Toprağı tamamen kurumadığı durumlarda nadiren ve az miktarda su vermelisiniz. Aksi takdirde diğer kaktüsler gibi fazla su verirseniz çürüme problemleri yaşayabilir.

Işık ve Konumlandırma

Ana vatanı Güney Afrika olmasına rağmen yılan derisi çiçeği tam güneşli bir yerde iyi bir gelişim gösteremez. Direkt güneş ışığına maruz kalınca yalnızca yaprakları küçülmekle kalmayarak, aynı zamanda göz alıcı renk desenleri de kaybolur. Bu sebeple hem iç hem de dış ortamlarda yarı gölgeli bir yer uygun tercih olacaktır. Yılan derisi çiçeği sıcaklık 10°C’nin altına düşmediği sürece güneşe ve yağmura maruz kalmadığı bir ortamda kolaylıkla yetişmektedir. Dinlenme dönemi için ise 5° C ile 15° C arasındaki sıcaklıklar uygun koşulları sağlamaktadır. Kışlık ortam tercihi yapılırken, ortam ne kadar sıcaksa o kadar aydınlık olması gerektiğine de özen gösterilmelidir.

Toprak Seçimi

Yılan derisi çiçeği toprak ihtiyacı konusunda oldukça iddiasızdır. Besin açısından zengin toprakları sevmez, aksine daha çok kendisine anavatanını hatırlatan yetersiz bir toprakta yetiştirilmeye ihtiyaç duymaktadır. Bu sebeple yılan derisi çiçeği için kaktüs toprağı oldukça uygun bir tercihtir. Farklı bir seçenek olarak, üç kısım kompost toprağı ve bir kısım kum, çakıl taşı parçaları karışımı da tercih edilebilir. Bu karışım çeşidi bir yandan bitkinin çorak toprak gereksinimini karşılarken, diğer yandan geçirgendir ve su birikintisi oluşmasına engel olur. Artı olarak, sığ bir kök yapısına sahip olduğu için dik yerine geniş bir saksı tercih edilmelidir.

Sulama

Yılan derisi çiçeği su basmasına karşı aşırı duyarlıdır. Fazla sulama işlemi sonucunda oluşan aşırı nem, bitkinin çürümesi ve ölmesi gibi olumsuz sonuçlara sebep olabilir. Bu sebeple, az miktarda sulanması gerekir. Nisandan kasım ayına kadar düzenli olarak sulanır fakat haftada bir kereden daha fazla su verilmez. Suyun çoğunlukla toprağın üst kısmı iyice kuruduğunda tekrar verilmesi gerekir. Kış dönemlerinde ise daha az veya neredeyse hiç sulama işlemine gerek duyulmaz. Alternatif olarak, kış döneminde toprağın üstüne hafifçe su püskürtme işlemi yapılabilir.

Gübreleme

Yılan derisi çiçeği çok fazla besin alırsa düzensiz sürgünler oluşturur ve bu da çirkin bir görünüme sebebiyet verir. Bu yüzden yılan derisi çiçeği sık şekilde gübrelenmemelidir. Yılan derisi çiçeğinin her yıl taze toprakla saksısı değiştirilirse, gübrelenme işlemine ihtiyacı kalmaz. Bunun tam tersi bir durumda, nisan ve eylül dönemleri arasında altı haftada bir defa tavsiye edilen dozun yarısı kadar kaktüs gübresi verilebilir.

Saksı Değişimi

Yılan derisi çiçeği için saksı değiştirmeye oldukça az gerek duyulur ve yalnızca bir önceki saksı tamamen köklerle kaplandığında bu değiştirme işlemi yapılmalıdır. Bununla beraber, besin maddelerinin teminini sağlamak için her yıl toprağının değişmesi gerekir. Bu değişim ise kış döneminden sonra ilkbahar sürecinde yapılmalıdır. Bütün koşullarda bitkinin kökleri düz bir biçimde ilerlediğinden dolayı geniş bir saksı, dar ve derin bir saksıdan daha uygun bir tercih olacaktır.

Çoğaltmak

Yılan derisi çiçeği çoğaltma için kusursuz bir biçimde kullanılabilen birçok yan sürgüne sahiptir. Eğer yan sürgünler kök geliştirmişse kolayca ayrılabilirler ve kendi saksılarına dikilip çoğaltılabilirler. Yılan derisi çiçeğinin yan sürgünlerinin çoğunlukla daha önceden oluşturulmuş kökleri bulunmaktadır. Bu sebeple, ana bitkiden ayrıldıktan hemen sonra bir saksıya rahatlıkla dikilebilir. Fakat köksüzlerse, yan sürgünün iki ila üç gün kurumasına ihtiyaç duyulmaktadır. Daha sonrasında, kendi saksısına dikilebilir ve orada kök salması fazla zaman almaz.

Kış Bakımı

Yılan derisi çiçeği soğuğa karşı dayanıklı olmadığı için sıcaklık 10° C’nin altına düşer düşmez iç mekana taşınması gerekir. Kış döneminde normal oda sıcaklığında bir yere konumlandırmaktansa, daha serin bir yere yerleştirilmesi gelişimi açısından daha iyi olacaktır. Kışlık ortamların sıcaklığının 5° C ile 15° C arasında olması gerekir. Bitkinin bulunduğu ortam ne kadar sıcaksa, o kadar da aydınlık olması gerekir. Kış döneminde bakımı sırasında gübreleme durdurulur ve bitkinin tamamen kurumasını engelleyecek düzeyde sulama yapılır. Dinlenme dönemi bitince, güneşe yavaş yavaş alışması için gölgeli bir ortam tercih edilmelidir. Son olarak yaklaşık iki hafta sonra, yarı gölgeli olan asıl yerine yerleştirilebilir.